Παραδείγματα παρεμβάσεων από την εταιρία Digital Innovations, όπως η αποκάλυψη των μυστικών της Αμφίπολης και του Τύμβου Καστά
Γράφει ο Θεόδωρος Αν. Σπανέλης
Ένα από τα πιο βαρετά μαθήματα στο σχολείο ήταν αυτό της ιστορίας, μετά ίσως από αυτό της γεωγραφίας, ο καθηγητής παρέθετε άπειρες ημερομηνίες, γεγονότα, πρωταγωνιστές αυτών και αναλύσεις των προεκτάσεων κάθε συμβάντος. Το αμέσως επόμενο πιο βαρετό, η γεωγραφία με τις χώρες με τα απίθανα και περίεργα ονόματα, τις εξωτικές ομορφιές και τα πιο φανταστικά μέρη τα οποία ποτέ δεν πιστεύαμε ότι μπορούσαμε να τα γνωρίσουμε!
Στις δικές μας μέρες παίζαμε την ώρα του μαθήματος παίζαμε «κρεμάλα», σήμερα τα παιδιά μάλλον παίζουν παιχνίδια στο κινητό ή σκρολάρουνε στο κινητό και χαζεύουν τα κοινωνικά δίκτυα.
Κι εκεί που λες ότι δεν υπάρχει ελπίδα έρχεται η σύγχρονη τεχνολογία να συνάψει «σύμφωνο συμβίωσης» με την Ιστορία και την Γεωγραφία και προς «απογοήτευση» όλων των πιστών των παραδοσιακών μεθόδων εκμάθησης, δημιουργεί ένα ψηφιακό αποτέλεσμα άκρως ελκυστικό. Ίσως να έχετε διαβάσει για διάφορες σχετικές εφαρμογές σε ειδικές σελίδες και περιοδικά, υπάρχουν όμως και απτά παραδείγματα.
Υπάρχει μια εταιρία δικιά μας, ελληνική, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, που συνεχώς παράγει τεχνολογικά έργα με υλικό που αντλεί από την ελληνική ιστορία. Έργα που ξεκινούν με την γνωριμία μας με την ιστορία της Αμφίπολης και του διάσημου πλέον Τύμβου Καστά, μας γνωρίζει σπουδαίες προσωπικότητες, Έλληνες με παγκόσμια ακτινοβολία και σημαντική επικδραστικότητα στις επιστημονικές εξελίξεις, όπως του μεγάλου μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή και φτάνει να μας συστήσει σήμερα τον Παύλου Μελά, έτσι όπως δεν τον έχετε ξαναδεί.
Η ενδιάμεση συλλογή είναι ήδη αρκετά μεγάλη, με πολλά και πετυχημένα παραδείγματα του πως η τεχνολογία ζωντανεύει το παρελθόν και το κάνει συναρπαστικό και ελκυστικό για όλες τις ηλικίες. Μερικά ακόμη παραδείγματα είναι οι συνεργασίες με το ΝΟΗΣΙΣ Κέντρο Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας, το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Ολυμπιακό Μουσείο, το Μουσείο Αργυροτεχνίας Ιωαννίνων,τους Δήμους Αριστοτέλη, Δράμας, Δοξάτου και πολλούς άλλους Δήμους στην Ελλάδα.
Ψηφιακή ξενάγηση στην αρχαία Αμφίπολη από την Ιώκλεια και την Ανδρονίκη
Το 2014 η Ελλάδα αλλά και η παγκόσμια κοινότητα ανακάλυψε την αρχαία Αμφίπολη, η οποία μέχρι τότε υπήρχε κάπου… σε ένα απροσδιόριστο σημείο της Μακεδονίας και με μια ιστορία χαμένη κάπου στους αρχαίους χρόνους. Δέκα χρόνια πολλά και την ανασκαφή στον Τύμβο Καστά που έστρεψε τα μάτια εκατομμυρίων ανθρώπων σε αυτό τον τόπο της Ανατολικής Μακεδονίας, δίπλα στον Στρυμόνα, στην δυτική σκιά του Παγγαίου, απέκτησε όχι μόνο γεωγραφικό προσδιορισμό αλλά και ιστορικό στίγμα απόλυτα διακριτό.
Στο σημείο αυτό έρχεται η τεχνολογία να μας γνωρίσει τα μυστικά της Αμφίπολης και του Τύμβου Καστά, ξεναγεί σε αυτό το ψηφιακό ταξίδι η Ιώκλεια, η κόρη του Νίκανδρου, που έζησε το έτος 325 π.Χ. και η ξεναγεί τους μικρούς αλλά και μεγαλύτερους επισκέπτες στην φημισμένη πόλη της Αμφίπολης. Ενώ στη συνέχεια, η αρχαιολόγος Ανδρονίκη, παρουσιάζει το ανασκαφικό έργο στην αρχαία Αμφίπολη και τον τύμβο Καστά κάνοντας μια περιγραφή της πολυσήμαντης ιστορίας του ταφικού μνημείου που συγκέντρωσε τα φώτα του παγκόσμιου ενδιαφέροντος.
Η μικρή Ιώκλεια και η Ανδρονίκη, είναι τα κεντρικά πρόσωπα μιας ψηφιακής παραγωγής εμβαπτισμένης πραγματικότητας, που δημιούργησε η εταιρία Digital Innovations για λογαριασμό του δήμου Αμφίπολης στο πλαίσιο του έργου Borderless Culture που χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα διασυνοριακής συνεργασίας Interreg Ελλάδος – Βουλγαρίας.
Η Ιώκλεια και η Ανδρονίκη είναι δυο ψηφιοποιημένες μορφές υπαρκτών προσώπων, που καταφέρνουν με γλαφυρό, περιγραφικό λόγο να μεταφέρουν τους επισκέπτες στον 4ο αιώνα π.Χ. αλλά και στο σήμερα παρουσιάζοντας έναν τόπο για τον οποίο γνωρίζουμε τόσο λίγα αν και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο διάβα της ιστορίας του.
Ο δημιουργός της εφαρμογής, Νίκος Πάχτας, απόφοιτος του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ είναι ο… πνευματικός πατέρας της Ιώκλειας και ο βιολογικός πατέρας της 10χρονης Ιωάννας η οποία δάνεισε την εικόνα της και τη φωνή της για τις ανάγκες της εφαρμογής.
Αντίστοιχα, τον ρόλο της αρχαιολόγου Ανδρονίκης, που δανείστηκε το όνομά της από μεγάλο Έλληνα αρχαιολόγο Μανόλη Ανδρόνικο, ενσαρκώνει η ηθοποιός Μάρα Γαβριηλίδου.
Η μεταμόρφωση του παλιού σχολείου
«Στόχος μας ήταν μέσα από αυτή την ψηφιακή εφαρμογή να δώσουμε την ευκαιρία στους μικρούς αλλά και τους μεγαλύτερους να ανακαλύψουν και να ενημερωθούν για μια από τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις της Μακεδονίας», τονίζει μιλώντας ο Νίκος Πάχτας και συνεχίζει: «Δημιουργήσαμε κατάλληλα κείμενα, υπό την επίβλεψη της προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών Δημητρίας Μαλαμίδου, για να μεταφέρουμε επιστημονική πληροφορία με απλό και κατανοητό τρόπο. Το αποτέλεσμα είναι πραγματικά εντυπωσιακό καθώς ο χρήστης της εφαρμογής βλέπει, σε πραγματικές διαστάσεις, να προβάλλει μπροστά του ένα κορίτσι, η Ιώκλεια, που έζησε το 325 π.Χ. στην Αμφίπολη, δηλαδή περίπου στην εποχή που ξεκίνησε να κατασκευάζεται και ο τύμβος Καστά, και να μας μιλάει για την πόλη της, την ιστορία της και για τη σημασία που είχε στο βασίλειο της Μακεδονίας και στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
«Η αφήγηση της Ιώκλειας», υπογραμμίζει ο δημιουργός της εφαρμογής, «ξεκινάει με το χαιρετισμό «χαίρεται και υγιαίνετε» θέλοντας να δείξει από την πρώτη της φράση ότι προέρχεται από το μακρινό παρελθόν». Η ενδυματολογική προσέγγιση που ακολουθήσαμε βασίστηκε σε κάποιο βαθμό στην Μύρτιδα, το κορίτσι από την αρχαία Αθήνα της εποχής του Περικλή, που η μορφή του αναπλάστηκε από ομάδα ειδικών με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή της Οδοντιατρικής Σχολής, Εμμανουήλ Παπαγρηγοράκη. Όσο για την Ανδρονίκη, ο ρόλος της είναι να ξεναγήσει τους χρήστες στον κόσμο των ανασκαφών. Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης, μας εξηγεί τη δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία μιας ανασκαφής, αλλά και το πώς οι αρχαιολόγοι, σε κάθε στρώμα της ανασκαφής, διαβάζουν την πληροφορία που τους αποκαλύπτει, σα να διάβαζαν ένα βιβλίο από το τέλος προς την αρχή του».
Για τις ανάγκες της εφαρμογής, στο πλαίσιο του έργου Borderless Culture, αναδιαμορφώθηκε και το κτίριο του παλιού δημοτικού σχολείου της Αμφίπολης. Το επί σειρά ετών εγκαταλειμμένο σχολικό κτίσμα ανακαινίστηκε εκ βάθρων και ουσιαστικά μεταμορφώθηκε σ’ ένα μικρό, σύγχρονο συνεδριακό χώρο, ικανό να φιλοξενήσει επισκέπτες κάθε ηλικίας που θα έχουν τη μοναδική ευκαιρία να βιώσουν, με τη συνδρομή πολυμεσικών εφαρμογών, ένα μοναδικό ταξίδι στην ιστορία της αρχαίας Αμφίπολης.
Πώς λειτουργεί η ψηφιακή εφαρμογή
Στο παλιό σχολείο της Αμφίπολης έχει δημιουργηθεί μια αίθουσα εμβαπτισμένης πραγματικότητας – ένα δωμάτιο που οι τρεις τοίχοι του αλλά και το δάπεδο του είναι μεγάλες οθόνες προβολής. Στον χώρο προβάλλονται πανοραμικές απεικονίσεις από τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης, από τον τύμβο Καστά καθώς και ψηφιακά γραφικά αλλά και οι μορφές των ψηφιακών ξεναγών, σε φυσικές διαστάσεις. Με τον τρόπο αυτό οι θεατές που βρίσκονται ανάμεσα στον χώρο αυτό, ανάμεσα στις οθόνες, βλέπουν μόνο το περιεχόμενο της εφαρμογής. Η εφαρμογή καταλαμβάνει ολόκληρο το οπτικό τους πεδίο, εμβαπτίζοντας τους σε μια διαφορετική πραγματικότητα.
Οι δύο ανθρώπινες μορφές, η Ιώκλεια και η Ανδρονίκη, ως ψηφιακοί ξεναγοί, εμφανίζονται στις απεικονίσεις με μορφή βίντεο και ξεναγούν τους επισκέπτες στην Αρχαία Αμφίπολη και στην ανασκαφή της.
Η εφαρμογή είναι διαδραστική. Οι δυο ψηφιακοί ξεναγοί μπορούν να αλληλεπιδρούν με το κοινό, απαντώντας σε προκαθορισμένες ερωτήσεις που οι επισκέπτες θα μπορούν να επιλέγουν από ένα μενού σε οθόνη αφής, παρέχοντας, εφόσον τους ζητηθεί, πιο εξειδικευμένες πληροφορίες για κάποιο θέμα. Η εφαρμογή δίνει τη δυνατότητα προβολής υπέρτιτλων στην αγγλική γλώσσα ή την ελληνική, για άτομα με προβλήματα ακοής.
Το ιδιαίτερα εντυπωσιακό στοιχείο των συστημάτων εμβαπτισμένης πραγματικότητας είναι ότι μπορούν να δώσουν σε μικρές ομάδες επισκεπτών την αίσθηση ότι βρίσκονται σε κάποια άλλη τοποθεσία, αφού σε ολόκληρο το οπτικό τους πεδίο προβάλλεται πανοραμική απεικόνιση ενός άλλου τόπου. Με τον τρόπο αυτό δίνεται στους επισκέπτες η δυνατότητα να επισκεφτούν εικονικά τον χώρο, όχι μόνο στη σημερινή του μορφή, αλλά και όπως ήταν σε διάφορες χρονικές περιόδους.
Ένα ταξίδι στο χώρο και το χρόνο
«Η εφαρμογή ταξιδεύει τους επισκέπτες μ’ ένα μοναδικό τρόπο», επισημαίνει ο κ. Πάχτας, «η Ιώκλεια τους ταξιδεύει στο χρόνο και η Ανδρονίκη στο χώρο. Σκοπός μας δεν είναι μόνο να εντυπωσιάσουμε τους επισκέπτες, αλλά να τους ενημερώσουμε, να τους πληροφορήσουμε, να τους κάνουμε κοινωνούς κατά μια έννοια, της λαμπρής ιστορίας που είχε η πόλη της Αμφίπολης. Παράλληλα, η ψηφιακή αρχαιολόγος μας εξιστορεί την ιστορία της ανακάλυψης της αρχαίας Αμφίπολης, από τη δεκαετία του 1970, τότε που για πρώτη φορά κάποιοι γεωργοί της περιοχής ανακαλύπτουν μια είσοδο του τάφου και ενημερώνουν τον αείμνηστο αρχαιολόγο Δημήτριο Λαζαρίδη που ξεκίνησε τις πρώτες έρευνες. Έτσι, φτάνουμε μέχρι σήμερα, με την ανακάλυψη του ταφικού μνημείου και των μυστικών που κρύβει».
Η συνολική διάρκεια της ψηφιακής περιήγησης – ξενάγησης στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης και στον τύμβο Κάστα είναι 40 λεπτά. Ωστόσο, δίνεται η δυνατότητα στον επισκέπτη να επιλέξει να παρακολουθήσει τα τμήματα του υλικού που τον ενδιαφέρουν περισσότερο.
Με την ολοκλήρωση των εργασιών στο ταφικό μνημείο του τύμβου Καστά, η εφαρμογή θα μπορεί να επεκταθεί, δίνοντας τη δυνατότητα εικονικής επίσκεψης και ξενάγησης σε όσους δεν μπορούν να επισκεφτούν τον φυσικό χώρο του ταφικού μνημείου.
Το νέο επεισόδιο σε αυτή τη σειρά
Τώρα η εταιρία Digital Innovations, έρχεται να μας συστήσει τον ήρωα του Μακεδονικού Αγώνα, τον ήρωα Παύλο Μελά, έτσι όπως δεν τον γνωρίσαμε από τα σχολικά βιβλία. Η Digital Innovations δίνει ραντεβού με όλους τους φίλους και τους επαγγελματισμού του χώρου του ψηφιακού μετασχηματισμού, τεχνολογίας και καινοτομίας στην έκθεση Beyond Expo που διοργανώνεται στο διάστημα 25-27 Απριλίου Διεθνές Εκθεσιακό & Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Παράλληλα φέτος υπάρχει στο πρόγραμμα το μεγαλύτερο συνέδριο Τεχνητής Νοημοσύνης και όλες οι εξελίξεις που έρχονται.
Παρούσα και η Digital Innovations, για να μας δείξει πως μπορούμε να μάθουμε με την χρήση της νέας τεχνολογίας όλα αυτά που δεν μάθαμε από τα σχολικά βιβλία και αποτελούν την πρώτη ύλη για μια μεγάλη πρόκληση και μια συναρπαστική εμπειρία. O ιδρυτής της Νίκος Πάχτας θα παρουσιάσει τις συγκεκριμένες εφαρμογές σε ειδικό panel, στις 10:00 την Πέμπτη 25 Απριλίου, στο περίπτερο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Ο Παύλος Μελάς μας περιμένει!
