Πρόσωπα

«Για μένα, αυτό που έκανε ακόμη πιο σπουδαία την εμπειρία ήταν οι άνθρωποι που την πλαισίωναν». Με μια μόνο φράση, η 22χρονη Ελευθερία Τόσιου περιγράφει το αποτύπωμα που άφησαν στην ψυχή της όλα όσα βίωσε την περασμένη Δευτέρα, όταν ανεβασμένη στην πλάτη του αθλητή υπεραποστάσεων, Μάριου Γιαννάκου, σκαρφάλωνε στον Μύτικα.

Το ρολόι έδειχνε δύο λεπτά μετά τις 9 το πρωί, όταν ο Δραμινός δρομέας πατούσε στην κορυφή του Ολύμπου, κουβαλώντας στην πλάτη του, σε ειδικό διαμορφωμένο σακίδιο, τη νεαρή συντοπίτισσά του, που υπερνικώντας το εμπόδιο των κινητικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει έκανε το όνειρό της πραγματικότητα. Οι δείκτες του ρολογιού δεν έδειχναν, ωστόσο, μόνο την ώρα ολοκλήρωσης ενός φιλόδοξου εγχειρήματος από τους δύο νέους με την κοινή καταγωγή και την αγάπη για τα extreme sports αλλά και την απαρχή μιας ξεχωριστής φιλίας, που «σφυρηλατήθηκε» σ’ όλη αυτή τη διαδρομή από τον κοινό τόπο καταγωγής τους, τη Δράμα, ως την κορυφή του Ολύμπου, στα 2918μ.!

«Ένα ρητό λέει “make friends with pain and you will never be alone”, οπότε νομίζω πως μετά απ’ αυτή την προσπάθεια επιταχύναμε πολύ τη διαδικασία της φιλίας και πλέον μπορώ να πω με σιγουριά ότι εντάσσω την Ελευθερία στην οικογένειά μου», έλεγε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μάριος Γιαννάκου, λίγα 24ωρα μετά την ανάβαση, την 51η του στον Μύτικα αλλά την πιο ξεχωριστή απ όλες τις αναβάσεις. «Χαίρομαι που μπόρεσα ν’ ανέβω με τη φίλη μου, την Ελευθερία, σ’ ένα από τα πιο όμορφα μέρη που επισκέπτομαι συχνά και να μοιραστώ αυτή την εμπειρία μαζί της».

Και μπορεί το επίτευγμά τους να έγραψε ιστορία, με τη φωτογραφία τους από τη στιγμή της άφιξης στην κορυφή του Ολύμπου να κάνει τον γύρο του διαδικτύου με χιλιάδες «shares» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ωστόσο, όπως τονίζουν και οι δύο, η ομάδα ήταν αυτή που το έκανε ξεχωριστό. «Δεν εννοώ μόνο την εμπειρία και τον επαγγελματισμό όσων συμμετείχαν στην ομάδα, που σαφέστατα ήταν στον ύψιστο βαθμό. Αυτό που μ’ έκανε να νιώσω ακόμη πιο ωραία σ’ αυτή την εμπειρία ήταν οι χαρακτήρες που την πλαισίωσαν, η χημεία που ένιωσα μ’ αυτούς τους ανθρώπους και η επικοινωνία που υπήρξε. Αρχικά με τον Μάριο, από την πρώτη στιγμή, αλλά και μ’ όλη την υπόλοιπη ομάδα», αναφέρει χαρακτηριστικά η Ελευθερία.

Ο Μάριος, ο Κωνσταντίνος, ο Πέτρος, ο Αργύρης, ο Γιώργος, η Καλλιόπη, ο Διονύσης και τ’ άλλα παιδιά ήταν η ομάδα που, κατά την 22χρονη, έκανε τη διαφορά. «Αν έκανα ακριβώς το ίδιο πράγμα με επαγγελματίες του ίδιου επιπέδου αλλά που δεν θα υπήρχε αυτή η χημεία, αυτή η καλή επικοινωνία κι αυτό το φιλικό περιβάλλον, για μένα δεν θα ήταν τόσο σπουδαίο το κατόρθωμα, δεν θα το ένιωθα τουλάχιστον τόσο σπουδαίο μέσα μου», τονίζει.

Η Ελευθερία ήθελε ν’ ανέβει στον Όλυμπο αλλά η πρόταση για την κορυφή ήταν του Μάριου, όπως αποκαλύπτει. «Εμένα γενικότερα μ’ αρέσουν τα extreme sports, οπότε ο Όλυμπος ήταν μέσα στη λίστα αυτών που θέλω να κάνω. Βέβαια, φυσικά και παίζει ρόλο η σημασία του για την Ελλάδα καθώς και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Η κορυφή, όμως, ήταν ξεκάθαρα ιδέα του Μάριου. Εγώ θα συμβιβαζόμουν κι ως εκεί που θα μπορούσα να πάω. Μέχρι εκεί που θα ήταν δυνατό να πάω. Ωστόσο, ο Μάριος μου πρότεινε την κορυφή, εγώ τον εμπιστεύτηκα και του είπα ναι!», εξηγεί.

Όλα οργανώθηκαν εν ριπή οφθαλμού θα έλεγε κανείς και τα κυρίαρχα συναισθήματα για την Ελευθερία ήταν αυτά του ενθουσιασμού αλλά και της ανυπομονησίας για την κατάκτηση του στόχου. «Όταν μου είπε ο Μάριος ότι ήταν όλα έτοιμα, ενθουσιάστηκα και αδημονούσα. Οι πρώτες μου σκέψεις ήταν αμέσως το τι πρέπει να κάνω εγώ από την πλευρά μου για να βοηθήσω στην οργάνωση», λέει και προσθέτει πως δεν είχε άγχος καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας παρά μόνο όταν πήγε να καθίσει στο ειδικά διαμορφωμένο κάθισμα, τη Δευτέρα το πρωί, προτού ξεκινήσουν για την κορυφή. «Όταν άρχισα να συνειδητοποιώ ότι όντως πάμε να το κάνουμε», επισημαίνει.

Τα συναισθήματα καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής ήταν «πολύ έντονα και ποικίλα», αναφέρει και περιγράφει τις στιγμές: «Υπήρχαν δυσκολίες αλλά εγώ αυτό που έβλεπα ήταν ότι υπήρχε μια πολύ ωραία συνεργασία απ’ όλη την ομάδα μας. Υπήρχε μια πολύ καλή οργάνωση κι ενθάρρυνση κι αυτό μ’ έκανε να πιστέψω πως εντέλει θα τα καταφέρουμε σίγουρα παρά τις δυσκολίες».

Από την πλευρά του, ο Μάριος περιγράφει το θάρρος της συνοδοιπόρου του, λέγοντας ότι η Ελευθερία δε φοβήθηκε καθόλου!. «Το γεγονός ότι μ’ εμπιστεύτηκε η Ελευθερία 100%, ότι δεν γκρίνιαξε ούτε μια φορά και δεν μου έδειξε ούτε μια φορά να φοβάται, είναι για μένα ένα τεράστιο δείγμα δύναμης και θάρρους που πραγματικά δεν το έχω ξανασυναντήσει ποτέ», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δραμινός αθλητής που έχει ολοκληρώσει ορισμένους από τους δυσκολότερους αγώνες υπεραποστάσεων στον κόσμο αλλά η εμπειρία με την Ελευθερία ήταν γι’ αυτόν κάτι που δεν συγκρίνεται «ούτε με το πιο βαρύ μετάλλιο του κόσμου, του πιο δύσκολου αγώνα».

Ήταν τα συναισθήματα τόσο έντονα στην κορυφή που κανείς από τους δυο τους δεν πρόκειται να τα ξεχάσει. Ούτε και τη θέα που αντίκρισε η Ελευθερία καθώς ο Μάριος τη γυρνούσε σε στροφή 360 μοιρών ώστε να δει την Ελλάδα περιμετρικά από το ψηλότερο σημείο της. «Ήθελα πολύ να δω τη θέα από πάνω. Ήταν συγκλονιστική. Υπήρχαν πάρα πολύ δυνατά συναισθήματα, χαράς και ικανοποίησης. Από εκεί και πέρα, νομίζω ότι τα συναισθήματα που ένιωσα εγώ δεν μπορούν να περιγραφούν με λόγια, θα ήταν πολύ φτωχό ό,τι και να πω», λέει η Ελευθερία, η οποία μπορεί να έχει επιστρέψει πλέον στην απαιτητική καθημερινότητα μιας φοιτήτριας στο τελευταίο έτος των σπουδών της αλλά δεν θα ξεχάσει ποτέ όσα έζησε στο βουνό των θεών, τον μυθικό Όλυμπο.

Η προσπάθεια της Ελευθερίας και του Μάριου «ταξίδεψε» παντού, μέσω του διαδικτύου αλλά, όπως λέει η νεαρή φοιτήτρια, στόχος της όταν ξεκινούσε το όλο εγχείρημα ήταν να ζήσει την εμπειρία και να περάσει όλη η ομάδα καλά. «Από τα πρώτα πράγματα που είπα εγώ στον Μάριο όταν συζητούσαμε αυτή την προσπάθειά μας ήταν ότι εγώ δεν στοχεύω, μέσα απ’ αυτήν να περάσω κάποιο μήνυμα ή να δείξω κάτι. Του έλεγα ότι θέλω να το κάνω για μένα, για την εμπειρία, για να περάσουμε όλοι μαζί καλά. Ωστόσο, αν όντως περάστηκε κάποιο μήνυμα κι αυτό βοηθήσει κάποιους ανθρώπους, εννοείται πως αυτό εμένα με χαροποιεί ακόμη πιο πολύ», τονίζει και μπορεί να μην αποκαλύπτει τους επόμενους στόχους της αλλά δεν κρύβει την αγάπη της για την περιπέτεια και για νέες εμπειρίες, δυνατές όπως αυτή του Ολύμπου!

Η εικόνα Σαρακατσάνων νομάδων κτηνοτρόφων να περπατούν με τα ζώα τους στον δρόμο από την αρχαία Κόρινθο προς το Άργος, ένα Κυριακάτικο μεσημεριανό, το μακρινό 1968, εντυπώθηκε βαθιά μέσα της και όταν αρκετά χρόνια αργότερα μετακόμισε μόνιμα στην Ελλάδα, θέλησε να μάθει περισσότερα γι’ αυτή την ξεχωριστή φυλή.

Με καταγωγή από την Οκλαχόμα των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά κατά βάθος πολίτης του κόσμου από νεαρή ηλικία, αφού ο αξιωματικός πατέρας της έπαιρνε μεταθέσεις σε διάφορες πόλεις και χώρες -από τη Χαβάη, στο Λονδίνο κι από εκεί στη Γερμανία και αλλού- η Ράνταλ Γουόρνερ (Randall Warner) αγάπησε την Ελλάδα, αυτή που γνώρισε μέσα από τα βιβλία της αρχαιοελληνικής ιστορίας, και όχι μόνο την επισκέφθηκε ως φοιτήτρια στη «δύση» της δεκαετίας του ’60, αλλά κάποια χρόνια αργότερα έμελλε να μετακομίσει μόνιμα και να μεγαλώσει εδώ την οικογένειά της.

Το φως του ουρανού αλλά και η αγάπη για την απλή ζωή την κράτησαν, μαζί με τον καλλιτέχνη σύζυγό της Μπάρι Φέλντμαν (Barry Feldman), στην Ελλάδα από το 1989 έως σήμερα. Όμως, ήταν η «νομαδική» ζωή της οικογένειάς της, λόγω των πολλών μετακινήσεων, αυτή που θα έλεγε κανείς, πως την έκανε ν’ αγαπήσει τους Σαρακατσάνους, να μάθει όσα περισσότερα μπορούσε γι’ αυτούς αλλά και να συλλέξει πολλά αντικείμενα σχετικά με τη σαρακατσάνικη παράδοση, τα οποία σήμερα βρίσκονται στο Εθνολογικό Μουσείο Θράκης, στο οποίο και τα δώρισε.

«Ήρθα στην Ελλάδα για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1968, έχοντας σπουδάσει αρχαία ελληνικά. Ήθελα να δω αν η Ελλάδα του σήμερα (σ.σ. της εποχής εκείνης) ήταν τόσο συναρπαστική όσο υπήρξε για μένα η αρχαία Ελλάδα», αφηγείται στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κ. Γουόρνερ, η οποία, στο πρώτο εκείνο ταξίδι, είδε την εικόνα αυτή με τους νομάδες κτηνοτρόφους, πάνω στην οποία «έχτισε» μια μοναδική σχέση με το σαρακατσάνικο στοιχείο.

Δύο δεκαετίες αργότερα από εκείνη την πρώτη επίσκεψη, η κ. Γουόρνερ ήρθε στη Θεσσαλονίκη και εργάστηκε έως τη συνταξιοδότησή της στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή, όπου ανάμεσα στους πολλούς μικρούς «θησαυρούς» του αρχείου της εντόπισε μια φωτογραφία Σαρακατσάνων να περπατάνε από τη Θέρμη προς το κέντρο της πόλης, με τα άλογα φορτωμένα καθώς οι νομάδες όπου πάνε «κουβαλούν» μαζί κι ολόκληρο το σπίτι τους.

   Μέσα από τα βιβλία της Αγγελικής Χατζημιχάλη για τους Σαρακατσάνους, τις αναφορές της Δόμνας Σαμίου και του Πάτρικ Σεϊμούρ αλλά και τα πολλά ταξίδια στην ηπειρωτική χώρα, η κ. Γουόρνερ ανακάλυψε τον θαυμαστό κόσμο των Σαρακατσάνων και απέκτησε το πρώτο της αντικείμενο, μια παραδοσιακή φούστα από την περιοχή της Ροδόπης, σ’ ένα ταξίδι στην Καβάλα με το ντεσεβό, το πρώτο αυτοκίνητο του ζευγαριού στην Ελλάδα.

   «Το πρώτο αντικείμενο της συλλογής μου το βρήκα στην Καβάλα. Ακολούθησε η Κομοτηνή, μετά το Μέτσοβο και αλλού. Από την Ήπειρο ως τη Ροδόπη ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία. Ακόμη και στη Σκόπελο εντόπισα ορισμένα αντικείμενα. Έμαθα τους Σαρακατσάνους τόσο μέσα από τον ξεχωριστό ρουχισμό τους -τις φούστες, τα γιλέκα, τα ζωνάρια- όσο και από τα καλύβια τους, αλλά και τα ανταμώματά τους», λέει η συνταξιούχος πλέον Αμερικανίδα.

Ακόμη και σήμερα, μέσα από τις σελίδες βιβλίων για τους Σαρακατσάνους «ταξιδεύει» αναμειγνύοντας τις εικόνες που παίρνει απ’ αυτά με αναμνήσεις από τα ταξίδια με το μικρό ντεσεβό, που αποδείχθηκε ωστόσο αρκετά μεγάλο ώστε να «κουβαλήσει» την ανεκτίμητη γνώση κι εμπειρία που μπορεί να προσφέρει σε κάποιον η διαδρομή…

Δεν περιορίστηκε όμως μόνο στην αναζήτηση αντικειμένων σχετικών με τη σαρακατσάνικη κουλτούρα αλλά θέλησε να διεισδύσει βαθύτερα στην ίδια τη ζωή, τα ήθη κι έθιμα των Σαρακατσάνων, συμμετέχοντας από τη δεκαετία του ’90 ήδη στο πρώτο της σαρακατσάνικο αντάμωμα, κάπου βόρεια της Δράμας, όπως λέει, σε μια αχανή έκταση, μέσα στη φύση.

Γύρω στο 2015, η κ. Γουόρνερ αποφάσισε να δωρίσει τη συλλογή της σε κάποιο μουσείο και σε μια επαφή με την πολύ δραστήρια πρόεδρο και διευθύντρια του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, Αγγελική Γιαννακίδου, τα αντικείμενα αυτά βρήκαν τη νέα μόνιμη στέγη τους. «Η συλλογή μου δεν ανήκει σε μένα για πάντα, για κάποιον καιρό ναι, αλλά όχι παντοτινά», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Επρόκειτο για μια δωρεά που η κ. Γιαννακίδου χαρακτηρίζει «σημαντική και συγκινητική», αποτελούμενη από διάφορα αντικείμενα: δύο τεμάχια Παναγούλες Σαρακατσάνικες, μία τάβλα, ένα τουρνοκώλι, μία ζώνη κεντημένη με χάντρες, ένα πουκάμισο με μανίκια μεσιακά, ένα ζωνάρι, ένα γιλέκο, μία φούστα κοντή πλισέ, ένα φουστάνι πλισέ, δύο μπόχους σαρακατσάνικος (ο ένας στολισμένος με φούντες), κάλτσες μάλλινες πλεκτές κ.ά. «Μού θύμισε όλο το ενδιαφέρον των ανθρώπων το ’60-’70, κυρίως των ξένων, για τις υλικότητες αυτές, τα ρούχα, και κυρίως τα σαρακατσάνικα, που προκαλούν εντύπωση με την τέλεια τεχνική και δωρικότητα», τονίζει η πρόεδρος του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης.

Απο το βιβλίο ΡΟΥΜΕΛΗ του Πατρικ Λη Φέρμορ

Πόσο παράξενα νοιώθουμε όταν ακούμε τον όρο Στρατιωτική Λαογραφία! Ο καθηγητής Δημήτριος Λουκάτος από πολύ νωρίς έθιξε το πεδίο αυτό. Το πρώτο άρθρο που δημοσίευσε στο περιοδικό ‘’Νέα Εστία’’ το 1940, αναφερόταν στην Στρατιωτική Λαογραφία. Η Λαογραφία του Στρατού ενυπάρχει σε πολλούς τομείς της καθημερινής ζωής μας, ιδίως στο κραταιό φύλλο που είναι ο ανήρ. Πως θα αποκόψουμε την μνήμη μας, ποιο συρτάρι θα ανοίξουμε με τις ασπρόμαυρες ιδίως φωτογραφίες και δεν θα συναντήσουμε στιγμές από την στρατιωτική μας θητεία – ζωή! Λίγο ή πολλοί όλοι όσοι στρατεύτηκαν έχουν κρατήσει κάποιες ημερολογιακές σημειώσεις διαφόρων θεμάτων (έστω και στην μνήμη τους), κατά κύριο λόγο των παλαιοτέρων γενεών, από την στρατιωτική τους ζωή.

Σύνηθες φαινόμενο και αδιαμφισβήτητο είναι οι μνήμες μας που αφορούν σε ένα διακεκριμένο χρονικό διάστημα. Καταλληλότερη πηγή τέτοιων ενθυμήσεων αποτελούν πλέον οι Λαϊκές Αυτοβιογραφίες και κατ’ επέκταση η Προφορική Ιστορία δια της μνήμης. Στα είκοσι (20) και πλέον χρόνια ενασχολήσεως μου με αυτό το είδος, θα μπορούσα να γράφω με τις ώρες για αυτές τις στρατιωτικές ιστορίες, ολοκληρώνοντας πλειάδα τόμων. Περιορίζομαι όμως σε μια επικουρική αναφορά ποικίλων θεμάτων σε συνάρτηση δε με την πολύχρονη προσωπική μου εμπειρία. Υποσχόμενος σε κάποιο μελλοντικό μου βιβλίο να συμπεριλάβω και αυτό το σημαντικό θέμα, την Στρατιωτική Λαογραφία.

Η αγχώδη ψυχολογία των πολεμιστών (αναφερόμενος σε γενεές που συμμετείχαν στον πόλεμο) θέτει τον πληροφορητή σε θέση σοβαρότητος και εθνικής υπερηφανείας, εν αντιθέσει με γεγονότα άλλης χρονικής περιόδου της ζωής του, τα οποία πολλές φορές τα αντιμετωπίζει με χιούμορ, όσο δυσάρεστα και αν είναι.

Συνάντησαν ανθρώπους, που αν και πέρασαν ακόμη και εβδομήντα (70) έτη από την απόλυσή τους, να μιλάνε με σεβασμό για την Στρατιωτική ζωή τους, ανεξαρτήτου πολιτικής προελεύσεως. Η περιγραφή των πολεμικών συγκρούσεων, των διαφόρων κακουχιών, ξαφνικών δυσάρεστων στιγμιαίων γεγονότων, ακόμη και την χρήση καψωνιών, γινόταν με μεγάλη χαρά και διάθεση, διότι γνώριζαν ότι η ζωή και οι καταστάσεις είναι ένας τροχός που γυρίζει. Πείνα, κακουχίες, απλυσιά, κρυοπαγήματα, τραυματισμοί (μικροί ή μεγάλοι) ακόμη και τα ευχάριστα διασκεδαστικά γεγονότα, τις στιγμές χαλαρώσεως και αναπροσανατολισμού, είναι τα στοιχεία που δεν αφαιρούνται από την μνήμη των ανθρώπων, όπου με μεγάλη ευχαρίστηση καταθέτουν στον συνεντεύκτη μέσω της Προφορικής Ιστορίας.

Ένα άλλο πεδίο μελέτης που μπορούμε να ερευνήσουμε είναι η ορολογία που χρησιμοποιείται από τους στρατιώτες στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο της ζωής τους. Ποιος μπορεί να ξεχάσει ‘’την καλλιόπη’’, ‘’το Γερμανικό’’, ‘’τον θαλαμοντόγκ’’, ‘’την κουραμάνα’’, ‘’τον γκοτζίλα’’, ‘’ψαρούκλα τα μαλλιά μου κάνω μπούκλα’’ και πολλές άλλες ορολογίες που χρησιμοποιούν κατά την θητεία τους, αλλά αποτυπώνονται δια παντός. Ορολογίες που συχνά αλλάζουν, όπως αλλάζει η κοινωνική και πνευματική ζωή και συμπεριφορά του ανθρώπου, αφού και ο Στρατός αποτελεί κομμάτι του συνόλου της κοινωνίας. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν και κάποιες συναισθηματικές στιγμές στρατιωτών που θέλουν να διατηρούν είτε συντροφικές σχέσεις με το γυναικείο φύλλο είτε ακράδαντες σχέσεις αγάπης με το πλησίον συγγενικό των περιβάλλον. Ένα τέτοιο ποίημα για κάθε περίπτωση έρχεται να επιβεβαιώσει τις παραπάνω σχέσεις. Ένας στρατιώτης εν καιρώ πολέμου (1940) αποστέλλει στην αδελφή του στα Αλώνια της Σαμοθράκης, ένα ποίημα. Το ποίημα έλεγε:

1.Σήμερα είναι Κυριακή και κάθομαι και γράφω

και του Στρατού τα βάσανα του χρόνου να μην τα φτάσω.

2.Το φανταράκι τον Στρατό καλεί να πάρει γράμμα

παρά να είναι στην γραμμή να πάρει κουραμάνα.

   Το ποίημα συνεχίζεται, αλλά υπάρχει και το ερωτικό στοιχείο στις αποστολές γραμμάτων στρατιώτου προς την μνηστή του. Το ποίημα λέει:

1.Γυρίζω για να βρω την παιδική φωλιά μας

για να ξεκουραστώ με τα γλυκά φιλιά μας.

2.Φεύγεις τρελή χαρά γοργά κυλά ο χρόνος

και μένει τώρα πια του χωρισμού ο πόνος.

Απόσπασμα από το βιβλίο μου ‘’Λαογραφία της Σαμοθράκης, Τόμος΄Β’’.

Για την εμψύχωση του ανθρωπίνου δυναμικού ο Ε.Σ. μερίμνησε, πλέον μόνο στις γυμναστικές δεξιότητες, οι στρατιώτες να απαγγέλουν εμμελώς διάφορα τραγούδια στρατιωτικής φύσεως. Ενδεικτικά αναφέρω:

Τι ‘ναι γιέ μου στον αέρα;

Ομπρελίτσες είναι μπαμπά

Λοκατζήδες είναι γιέ μου

Που τους πήραν τα μυαλά…

Σε δύσκολες μονάδες η εμψύχωση γίνεται επιβεβλημένα και πιο έντονα:

‘’Μια είναι η Μοίρα των καταδρομών, η 35 Μοίρα Αετών’’, αναφερόμενη στην 35^η Μοίρα Καταδρομών της ΕΛ.Δ.Κύπρου.

Το ξύπνημα της λαϊκής μούσας δεν αποτυπώνεται μόνο στις επιστολές ή στις γυμναστικές δεξιότητες, αλλά συναντάτε και στα φωτογραφήματα στο πίσω μέρος τους (ακόμη και σε διάφορα στιχάκια διαφόρων σημείων στους τοίχους του εκάστοτε στρατοπέδου, όπως είναι οι τουαλέτες). Ένα αντιπροσωπευτικό δίστιχο είναι το παρακάτω:

‘’Για να θυμάσαι…’’

Το σώμα και τα κόκαλα όλα θα γίνουν χώμα

Όμως η φωτογραφία μου θα σώζεται ακόμα.

Εντούτοις όμως ο Ε.Σ. κοινωνικοποιείται, εξωτερικεύεται και ανοίγει διαύλους επικοινωνίας προς την τοπική κοινωνία. Εμπλουτίζεται (ως οφείλει) με ιδέες, σκέψεις, νοοτροπίες και λαμβάνει ανάλογες αποφάσεις προς όφελος της τοπικής κοινότητος με διάφορες δράσεις προς αυτήν. Ανοιχτά στρατόπεδα, κινητά πλεούμενα μουσεία Π.Ν., αθλητικές δράσεις, ξεναγήσεις σε στρατιωτικούς χώρους των πολιτών, γνωρίζοντας έτσι τα οπλικά συστήματα και οχήματα, ξεναγήσεις οπλιτών σε διάφορα μουσεία της τοπικής κοινωνίας. Αναγεννάται, αναδιοργανώνεται και αναστοχάζεται. Διοργανώνει και για το προσωπικό του διάφορες εκδηλώσεις πολιτικού τύπου, όπως το Πρωτοχρονιάτικο τραπέζι και διάφορες άλλες εκδηλώσεις για την εμψύχωση του προσωπικού και της οικογενείας του.

Τελειώνοντας θα ήθελα να σημειώσω ότι δεν θα προβώ σε οιανδήποτε αρνητικές κρίσεις, εξάλλου την πολύχρονη θητεία μου (13 έτη) δεν δύναται κανείς να την αμφισβητήσει ή να προσπαθήσει να με πείσει για κάτι διαφορετικό, εκτός από αυτά που εγώ κρίνω!!!

Αναστάσιος Ι. Κυριακίδης

Λαογράφος – Ερευνητής

Τον τίτλο της δασκάλας της χρονιάς του Διεθνούς Οργανισμού AKS κατέκτησε η Βίκυ Ξανθοπούλου, δασκάλα στο διθέσιο ολοήμερο νηπιαγωγείο της Ποταμιάς Θάσου, η οποία λίγο καιρό πριν είχε τιμηθεί και με το βραβείο «The Freedon Literacy Award» (Βραβείο ελευθερίας μέσω του γραμματισμού) από τον οργανισμό «Judith’s Reading Room», με έδρα την Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, που προωθεί τη φιλαναγνωσία.

Αυτή τη φορά, η δραστήρια Ελληνίδα νηπιαγωγός, η οποία συνδύασε το παιχνίδι με το βιβλίο κι έκανε την εκπαιδευτική διαδικασία …απόλαυση για τους λιλιπούτειους μαθητές της, μέσω της δράσης «Παίζουμε βιβλίο;», κατέκτησε το βραβείο διδασκαλίας «Excellence in Teaching – Teacher of the Year» (Αριστεία στη Διδασκαλία – Εκπαιδευτικός της χρονιάς). Η βράβευση γίνεται από τον οργανισμό AKS, ο οποίος βραβεύει εκπαιδευτικούς από κάθε γωνιά του πλανήτη, οι οποίοι έχουν να επιδείξουν ιδιαίτερες ικανότητες στη διδασκαλία διαφορετικών αντικειμένων κι έχουν συμβάλει, με τη διδασκαλία τους, στην πρόοδο της μαθητικής κοινότητας στην οποία απευθύνονται.

Ήδη, η κ. Ξανθοπούλου ετοιμάζει …βαλίτσες για τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προκειμένου να παραλάβει το βραβείο της, σε ειδική τελετή που θα πραγματοποιηθεί στις 14 Δεκεμβρίου στο Ντουμπάι, και δηλώνει ενθουσιασμένη για τη νέα επιβράβευση της καινοτόμου μεθόδου διδασκαλίας που ακολουθεί.

Η νηπιαγωγός έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια την πρωτότυπη αυτή δράση με βιβλία -ένα ηλεκτρονικό περιοδικό αναγνωστικών εμψυχώσεων, που συνδυάζει βιωματικά το παιχνίδι με το βιβλίο- αναπτύσσοντας την κοινή αξία της πολυπολιτισμικότητας, αλλά και της αρμονικής συνύπαρξης μεταξύ των μαθητών της.

Όπως έλεγε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων λίγο πριν από την πρώτη μεγάλη διεθνή της διάκριση, το «Freedon Literacy Award», ο τίτλος της δράσης κρύβει δυο λέξεις που η ίδια αγαπάει πολύ, το «παίζουμε» και το «βιβλίο» καθώς η ίδια πιστεύει βαθιά πως η διαδικασία της μάθησης στο σχολείο «περνά» μέσα από το παιχνίδι!

Το «Παίζουμε βιβλίο;» είναι ουσιαστικά ένα πρότζεκτ αναγνωστικών εμψυχώσεων, που σχετίζεται με την κοινωνική διάσταση της εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της οποίας, η δασκάλα του διθέσιου νηπιαγωγείου στην Ποταμιά της Θάσου προσπαθεί να συνδέσει τις ανάγκες των μαθητών της με τη μαθησιακή διαδικασία και να συνδυάσει τις ανάγκες των μαθητών με ένα βιβλίο που ανταποκρίνεται σ’ αυτές- είτε οι ανάγκες είναι μαθησιακές, είτε κοινωνικές, είτε συναισθηματικές.

«Δημιουργούμε κάθε φορά ένα νέο πρότζεκτ που βασίζεται στις ιδέες των παιδιών κι αυτές τις ιδέες προσπαθώ να τις κάνω παιδαγωγική πράξη. Στο τέλος της χρονιάς συγκεντρώνουμε όλα τα πρότζεκτ και δημιουργούμε αυτό το ηλεκτρονικό περιοδικό, που ονομάζεται “Παίζουμε Βιβλίο;”», εξηγούσε λίγο καιρό πριν η δραστήρια νηπιαγωγός, η οποία μένει στη Θάσο, όχι από καταγωγή αλλά από επιλογή, όπως χαρακτηριστικά λέει!

ΕΠΤΑ ΖΩΓΡΑΦΙΚΑ ΕΡΓΑ ΤΑΞΙΔΕΥΟΥΝ ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΟΠΟ, ΣΕ ΑΛΛΟ ΧΡΟΝΟ

Στην μικρή κοινωνία της Καβάλας κάθε έκθεση έργων της Λίας Καραμανλή αποτελεί είδηση, πρόκληση, εμπειρία, κυρίως όμως πάθος και έμπνευση. Οπότε και η τελευταία προσωπική δουλειά της γρήγορα διαδόθηκε μεταξύ φίλων και πιστών θαυμαστών της ζωγραφικής τέχνης της. Αυτή τη φορά η έμπνευση της Λίας προήλθε κυριολεκτικά μέσα από τα σκουπίδια και πιο συγκεκριμένα από τα αποτσίγαρα. Ακόμα πιο συγκεκριμένα από τα φίλτρα των αποτσίγαρων που κατά χιλιάδες βρίσκονται σκορπισμένα σε κάθε γωνιά του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος της πατρίδας μας.

Η έμπνευση της Καβαλιώτισσας ζωγράφου δέθηκε με την αγάπη της για τον πλούσιο και πολυσήμαντο αρχαιοελληνικό πολιτισμό της Ελλάδας. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό, γεμάτο μηνύματα και συμβολισμούς, καθώς επέλεξε να σκιαγραφήσει το παρελθόν με τη γλώσσα του σήμερα, δηλαδή τα… αποτσίγαρα, που πήραν τη θέση των… πινέλων!

Επτά ζωγραφικοί πίνακες, εμπνευσμένοι από την αρχαία Ελλάδα και σχεδιασμένοι από τα… αποτσίγαρα που χάρη στην εφευρετικότητα, το ταλέντο και το πάθος της Λίας Καραμανλή αποδόθηκαν μοναδικά, κερδίζοντας τις καλύτερες εντυπώσεις αλλά και το θαυμασμό του κόσμου που έσπευσε να δει από κοντά την έκθεση των έργων της στην παλιά πόλη της Καβάλας.

Μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η  ταλαντούχα Καβαλιώτισσα ζωγράφος επισημαίνει ότι όλα ξεκίνησαν από μια φιλική κουβέντα περί τέχνης και σκουπιδιών, για να καταλήξει, λίγες μέρες αργότερα, να συμμετέχει σ’ έναν εθελοντικό καθαρισμό μιας παραλίας της Καβάλας. «Αποφάσισα να πάω», θυμάται, «και με την ευκαιρία να μαζέψω μερικά υλικά που θα μου ήταν χρήσιμα στη δουλειά μου. Το αυτοκίνητό μου όμως χάλασε και έφτασα καθυστερημένη την ώρα που μόλις είχαν τελειώσει. «Τι καλό μου φέρνετε;» ρώτησα στους υπόλοιπους φίλους κι αυτοί μου απάντησαν ότι η παραλία δεν είχε και πολλά σκουπίδια, ήταν όμως γεμάτη από εκατοντάδες, μπορεί και χιλιάδες αποτσίγαρα (γόπες)».

«Τότε το μυαλό μου γυρίζει και κλειδώνει», σημειώνει η Λία και συνεχίζει, «μνήμες ανασύρονται. Οι συνειρμοί που γίνονται μέσα μου με ωθούν δημιουργικά να αποτυπώσω όσα σκέφτομαι και αισθάνομαι. Αναρωτιέμαι λοιπόν: Τι συμβαίνει στον ίδιο τόπο, αλλά σε άλλο χρόνο στα σπουδαία που κληρονομήσαμε; Πριν από χρόνια σ’ ένα άγνωστο ακόμα αρχαιολογικό χώρο με τον τουριστικό οδηγό στο χέρι, ψάχναμε μάταια για πολύ ώρα ένα υπέροχο ψηφιδωτό δάπεδο. Τελικά, όταν το βρήκαμε, διαπιστώσαμε ότι ήταν μπροστά μας αλλά δεν το βλέπαμε. Γιατί; Ο χώρος ήταν γεμάτος σκουπίδια. Το ψηφιδωτό διακρινόταν με δυσκολία, σκεπασμένο από νάιλον συσκευασίες και άδεια μπουκάλια νερού. Στη χώρα της Αρετής, του Καλόν Καγαθόν, της Αρτιότητας, του Φωτός και της Δημοκρατίας, στη χώρα που πότισε με το πνεύμα της όλο τον κόσμο, που γεννά θαυμασμό, που έχουμε φτάσει εμείς που θέλουμε να λεγόμαστε απόγονοί τους;».

Τα αποτσίγαρα, προϊόντα του σημερινού πολιτισμού

Αυτές οι σκέψεις, όπως η ίδια σημειώνει, την πολιορκούσαν για μέρες πολλές μέχρι να βρουν μια δημιουργική έκφραση στα έργα που εμπνεύστηκε να κάνει. «Η συνέχεια έμοιαζε για μένα ως φυσική αντίδραση», τονίζει, «οι πίνακες ζωγραφίστηκαν όχι με πινέλα, αλλά αποκλειστικά με γόπες από τις παραλίες της υπέροχης αυτής χώρας που έχω την τύχη να ζω. Αυτές τις γόπες, σαν προϊόντα του σημερινού πολιτισμού, χρησιμοποίησα  για να ζωγραφίσω με μια άλλη εικαστική ματιά, προσεγγίζοντας με σεβασμό τις απαράμιλλες δημιουργίες εκείνων των πραγματικά ελεύθερων πνευματικά ανθρώπων, που κάποτε έζησαν σ’ αυτόν τον λουσμένο από το φως ευλογημένο τόπο».

Όπως η ίδια αποκαλύπτει η τεχνική που επέλεξε ήταν εντελώς καινούργια και πρωτόγνωρη. Χρειάστηκε να πειραματιστεί αρκετά ώστε να έχει το ιδανικό χρωματικό και εικαστικό αποτέλεσμα που επιθυμούσε. Ακόμα και ο χώρος που επέλεξε να εκθέσει αυτά τα ιδιαίτερα ζωγραφικά έργα δεν είναι τυχαίος. Το Χαλίλ Μπέη τζαμί (ή αλλιώς Παλιά Μουσική για τους ντόπιους) με το γυάλινο πάτωμα όπου φαίνονται τα ερείπια ενός πρωτοχριστιανικού λατρευτικού κτίσματος της περίκλειστης παλιάς πόλης της Καβάλας στη χερσόνησο της Παναγίας.

Επτά έργα. Επτά στιγμές. Αποτυπώνουν την ιστορία της πατρίδας μας. Στον ίδιο τόπο. Σε άλλο χρόνο. Αλέξανδρος ο Άνθρωπος (Μέγας Αλέξανδρος). Αιώνιο Κάλλος (Αφροδίτη της Μήλου). Αρμονία (θεά Αθηνά). Ευφυΐας Άγγελος (Ερμής του Πραξιτέλη). Ορμή της Νύχτας (άλογο από το αέτωμα του Παρθενώνα). Ο Θεός και ο Άλλος (θεός Απόλλωνα). Αήττητος Νίκη (Νίκη της Σαμοθράκης).

Επτά ζωγραφικοί πίνακες από λάδι πάνω σε μουσαμά, με ιδιαίτερα χρώματα και τεχνοτροπία. Φανερώνουν την καλλιτεχνική δεινότητα μιας γυναίκας που μεγάλωσε έχοντας δίπλα της τον πατέρα της, Δημήτριο Καραμανλή, που παρά τα 80 χρόνια του συνεχίζει με πίστη και συνέπεια να υπηρετεί την τέχνη που αγάπησε. Συνεχίζει να ζωγραφίζει και να δημιουργεί αποτελώντας ένα σημαντικό κεφάλαιο για την τοπική κοινωνία της Καβάλας.

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, παραμονές της εθνικής επετείου του ΟΧΙ, οι μνήμες γυρνάμε στο παρελθόν. Οι σκέψεις επιστρέφουν σε πρόσωπα αγαπημένα που χάθηκαν στα πεδία των μαχών. Υποχρέωση όσων έμειναν πίσω να διατηρήσουν ζωντανή τη μνήμη εκείνων που έδωσαν το αίμα τους για κάτι υψηλό, για αρχές, ιδανικά και δίκαια. Για την Πατρίδα. Για την Ελευθερία.

Κάθε χρόνο, τέτοια μέρα, εκείνο το δάφνινο στεφάνη που κατατίθεται πάντα τελευταίο στην μαρμάρινη προτομή του και γράφει επάνω «οικογένεια» φανερώνει ότι ακόμα και σήμερα, 78 χρόνια μετά, 78 χρόνια μετά τον ηρωικό θάνατό του στα βουνά της Ηπείρου, η οικογένεια, οι απόγονοί του τον θυμούνται, τον τιμούν, τον σέβονται. Μαζί με την οικογένειά του σύσσωμες οι τοπικές αρχές και οι πολίτες της πόλης όπου γεννήθηκε, μεγάλωσε και ανδρώθηκε.

Ο υπολοχαγός Κρίτωνας Κονσουλίδης, δεν ξεχάστηκε ούτε φέτος. Πως θα μπορούσε άλλωστε. Η μαρμάρινη προτομή του στο μέσον μιας μικρής πλατείας που φέρει το όνομά του στο κέντρο της πόλης, θυμίζει σε όλους τον ηρωισμό του. Μια προτομή που δε βεβηλώθηκε ποτέ, ούτε λερώθηκε, που αναπαριστά ένα νέο άνθρωπο, μάλλον χαμογελαστό, το όνομα του οποίου έγινε συνώνυμο ηρωισμού, υποχρέωσης, ευθύνης και πίστης προς την πατρίδα.

Ο Κρίτωνας Κονσουλίδης έκανε απλός το καθήκον του. Το καθήκον που του αναλογούσε ως νέου αξιωματικού του Ελληνικού Στρατού που κλήθηκε να πολεμήσει στην πρώτη γραμμή του μετώπου όταν κηρύχτηκε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος. Έτσι, έγραψε τη δική του μικρή ιστορία, στη μεγαλειώδη ιστορία του έπους του 1940.

Όλοι ήταν παρόντες, για μια ακόμη χρονιά, στην καθιερωμένη λιτή και συνάμα συγκινητική εκδήλωση που διοργάνωσε το πρωί της Παρασκευής ο Δήμος Καβάλας και το Παράρτημα Καβάλας της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού για να τιμήσουν τη μνήμη του με την κατάθεση στεφάνου στην προτομή του και την τέλεση επιμνημόσυνης δέησης.

«Όρθιος και ατάραχος αψηφών το τρομερόν εχάρικον πυρ, εβάδιζε προς το καθήκον»

Το Χειμώνα του 1941 ο Κρίτων Κονσουλίδης  πολεμά στα βουνά της Ηπείρου. Είναι στο 90ο Σύνταγμα Πεζικού στο 3ο Τάγμα. Δευτεροετής Εύελπις αυτός και το Τάγμα του αντιμετωπίζουν την περίφημη Μεραρχία των «Λύκων» της Τοσκάνης του Ιταλικού Στρατού. Οι Έλληνες πολεμούν με αυτοθυσία και αυταπάρνηση, οι Ιταλοί υποχωρούν. Το Πυροβολικό τους προσπαθεί να τους καλύψει.

Την  17η Ιανουαρίου 1941 και ώρα 8η πρωινή, ένα θραύσμα πυροβόλου όπλου τραυματίζει τον Κρίτωνα Κονσουλίδη. «Όρθιος και ατάραχος αψηφών το τρομερόν εχάρικον πυρ, εβάδιζε προς το καθήκον, ότε έτερον εχθρικόν βλήμα εκράγεν εις ολίγην απόστασιν τον ετραυμάτισε εις δεξιάν ωμοπλάτην…». Έτσι περιγράφει ο διοικητής του Τάγματος τον τραυματισμό του Καβαλιώτη Ανθυπολοχαγού σε επιστολή πού έστειλε μετά θάνατο στον πατέρα του, γιατρό Ιωάννη Κονσουλίδη στην Καβάλα.

Ο Καβαλιώτης ήρωας μεταφέρθηκε αρχικά στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων και στη συνέχεια σε αυτό της Καβάλας όπου και απεβίωσε λόγω της σοβαρότητας των τραυμάτων του. Ο τραγικός πατέρας με επιστολή του ενημερώνει τον διοικητή του Τάγματος για τον θάνατο του παιδιού του.

Στις 21 Φεβρουαρίου 1941 ο διοικητής γράφει στον πατέρα του Κονσουλίδη «αφού όμως επέπρωτο δια της θυσίας του να συμβάλει και αυτός μαζί με τόσους άλλους εις την δημιουργίαν του λαμπρού Εθνικού Οικοδομήματος του μέλλοντος, άς παρηγορήθώμεν (διότι και δι ημάς η λύπην δια την απώλειαν του υπήρξε μεγάλην) διότι η θυσία του δεν υπήρξε μάταια θα αναφέρηται δε και εις μίαν από τας λαμπροτέρας σελίδας της νεώτερης πολεμικής ιστορίας…».

Ο Κρίτων Κονσουλίδης γεννήθηκε το 1920 στην Καβάλα και στις 5 Νοεμβρίου 1938 κατετάγη στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Ήταν ο πρώτος Καβαλιώτης που εισήχθη στην Σχολή από της ιδρύσεως της, το 1828. Στις 29 Οκτωβρίου 1940 λόγω του πολέμου και σύμφωνα με τον κανονισμό της σχολής προήχθη σε Ανθυπολοχαγό και εστάλη σε μονάδα του μετώπου. Το 1945 με Βασιλικό Διάταγμα προήχθη, μετά θάνατον, στο βαθμό του Υπολοχαγού και τιμήθηκε με το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας.

Ο Δήμος Καβάλας στις 4 Φεβρουαρίου 1973 τοποθέτησε την προτομή του σε μια μικρή κεντρική πλατεία. Το 2000 αυτή η μικρή πλατεία πήρε το όνομά του. Η σορός του αρχικά ετάφη στο δημοτικό νεκροταφείο Ιωαννίνων και στη συνέχεια τα οστά του μεταφέρθηκαν στο μαυσωλείο «των πεσόντων εν πολέμω αξιωματικών» που βρίσκεται στην είσοδο του Α’ Νεκροταφείου Αθηνών.

Κάθε φορά που έρχεται η 21^η Οκτωβρίου τον θυμόμαστε, τον μακαρίζομε και τον παρακαλούμε.

Ούτε καν κατάλαβα πως τον έκανα φίλο μου, μακάρι να με θεωρεί και αυτός το ίδιο. Όλοι να τον κάνουμε φίλο μας γιατί από αυτές τις φιλίες κερδίζουμε πολλά.

Γράφει ο Δρ. Κωνσταντίνος Βαρδάκας

Ας ξεκινήσουμε να ομιλούμε για αυτόν…

Στα μαύρα χρόνια της τουρκοκρατίας το 1526 ένα ορφανό από πατέρα συλλαμβάνεται από τους τούρκους και φυλακίζεται για να πιεστεί ώστε να εξισλαμιστεί.

Από τα κάγκελα της φυλακής στην χερσόνησο της Παναγίας βλέπει το λιμανάκι όπου αποβιβάστηκε πριν χρόνια για πρώτη φορά σε ακτογραμμή της Μακεδονίας ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ των Εθνών Παύλος. Φέρνει στο νου του  τα παιχνίδια με τους φίλους του στα σοκάκια του κάστρου της ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΕΩΣ αλλά και τις προσπάθειες που κάνουν οι Οθωμανοί κατακτητές εκείνες τις μέρες να εξισλαμίσουν το όνομα της ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΕΩΣ σε Καβάλα.

Εκεί μόνο του που είναι, κλαίει ,αλλά όχι για πολύ. Ξαφνικά λαμπρό φως γεμίζει την φυλακή και εμφανίζεται ενώπιον του  η Υπεραγία Θεοτόκος.

Του ανοίγει την πόρτα της φυλακής ( όπως έγινε και με τον ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΠΕΤΡΟ στα Ιεροσόλυμα) και δίχως να τον δει κανένας τον οδηγεί στο διπλανό Μοναστήρι της με την επονομασία ΠΑΝΑΓΙΑ η ΚΑΜΜΥΤΖΙΩΤΙΣΣΑ που βρισκόταν στην άκρη της Χερσονήσου της Καστροπολιτείας της ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΕΩΣ.

Εκεί οι τούρκοι λόγω των προνομίων που έδωσε ο Μωάμεθ δεν έχουν κανένα δικαίωμα να εισέλθουν.

Το ορφανό έχει συγκλονιστεί από την εξαίσια παρέμβαση αυτή της ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ , αφηγείται το γεγονός στον ηγούμενο και  γίνεται δόκιμος μοναχός.

Αλλά τα βέλη του βελιάρ δεν το αφήνουν το μικρό ήσυχο .

Μια κοπέλα νικημένη από τον πειρασμό του επιτίθεται με κακιές προθέσεις. Το ορφανό φεύγει σαν τον ΠΑΓΚΑΛΟ τον ΙΩΣΗΦ.

Βλέπει τον πόλεμο που σηκώθηκε εναντίον του και παίρνει ευχή από τον ηγούμενο για να εγκαταβιώσει στην Ιερά Μονή ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ στο ΠΕΡΙΒΟΛΙ της ΠΑΝΑΓΙΑΣ στην οποία οφείλει τόσα πολλά.

Εκεί αδελφοί μου  ο ιερομόναχος πλέον ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΟΘΕΟΣ  φτάνει σε μεγάλα ύψη αγιότητας και για  να κρύψει τα έκτακτα χαρίσματα που του δίνονται επικαλείται λόγους υγείας και εγκαταβιώνει  με λίγους μαθητές του σε ένα κάθισμα έξω από το μοναστήρι.

Σε ηλικία 85 ετών αποδημεί και δίνει στους μαθητές του την εντολή να αφήσουν το σκήνωμα του στο δάσος, ώστε να το φάνε τα άγρια θηρία διότι δεν επιθυμεί την δόξα των ανθρώπων.

Οι μαθητές του υπακούν, αλλά στήλη φωτός κάθε βράδυ κατέρχεται από τον ουρανό και κάνει γνωστό τον πνευματικό αυτό θησαυρό. Οι Μοναχοί της Ιεράς Μονής Διονυσίου παραλαμβάνουν το ΑΓΙΟ ΣΚΗΝΩΜΑ και με πομπή το τεθησαυρίζουν ανάμεσα στα πνευματικά σεβάσματα τους.

Όμως η Ιστορία δεν τελειώνει εδώ γιατί έχει συνέχεια μέχρι τις ημέρες μας.. κάντε ένα κόπο να διαβάσετε την εξέλιξη ..

Στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 και μετά  οι ΑΓΙΟΡΕΙΤΕΣ λαμβάνουν τις Εικόνες και τα Ιερά Λείψανα και κατέρχονται στην νότια Ελλάδα φοβούμενοι αντίποινα των τούρκων.

Έτσι η Κάρα  και τα Λείψανα του ΟΣΙΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΥ βρίσκονται  στην ανατολική οροσειρά των Αγράφων, σε υψόμετρο 800 μέτρων στην   Ιερά Κοινοβιακή Μονή Παναγίας της  Κορώνης (ή Κορώνας).

ΠΕΡΝΟΥΝ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

Έρχεται η γερμανοκρατία των προτεσταντών της Ευρώπης και τα μοναστήρια εκεί διαλύονται.

Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΣ δεν αφήνει όμως τα πράγματα έτσι .

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης πρώην Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κυρός Ιεζεκιήλ. (1874-1953).

Αναλαμβάνει την αναδιοργάνωση τους

Έτσι ανακαλύπτει στα ιερά σεβάσματα της Μονής τα Ιερά  Λείψανα  και το συναξάρι του  ΑΓΙΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΥ και ειδοποιεί τον καθηγούμενο τότε της Ιεράς Μονής Διονυσίου ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ Γέροντα Γαβριήλ, τον πολυμαθέστατο και άοκνο εργάτη της ιστορικής παραδόσεως μας .

Ο Γέροντας Γαβριήλ διείδε την μεγάλη  παρρησία του ΟΣΙΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΥ και αγιογραφεί την εικόνα τον οποίον στην Μονή Διονυσίου τον γνωρίζουν ως « ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΕΩΣ γόνον »

Τα χρόνια περνούν και ο Γέροντας Γαβριήλ πριν φύγει από αυτήν την ζωή θέλει να κάνει γνωστό τον ΟΣΙΟ στους συμπολίτες του που τώρα λέγονται ΚΑΒΑΛΙΩΤΕΣ και όχι ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΙΤΕΣ.

Ειδοποιεί την δεκαετία του 70 τον οικείο μητροπολίτη κυρο Προκόπιο και με λιτανεία και εορταστικές εκδηλώσεις φέρνει την εικόνα του ΟΣΙΟΥ από το ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ στην Ιερά Μητρόπολη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου.

Φώτο: ο Όσιος Φιλόθεος ο Χριστουπολίτης βλέπει από την Χερσόνησο της Παναγίας απέναντι στο Περιβόλι της στο Άθωνα.

Η ιστορία όμως  έχει και συνέχεια γιατί την φτιάχνει η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ του ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΥ που θέλει να τιμήσει τον ΟΣΙΟ ΦΙΛΟΘΕΟ.

Αυτό είναι το όνομα του « Φίλος του Θεού και Πολίτης Χριστού»

Αυτός ο ΑΓΙΟΣ θα σας βοηθήσει στην νεοθωμανική λαίλαπα

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ μας προηγούμενων ετών που επικαιροποιείται σήμερα

Τι όμορφο πράγμα να σε μνημονεύει η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ως Φίλο του Θεού ( ΦΙΛΟΘΕΟΣ) και Χριστού Πολίτη ( ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΙΤΗΣ)

ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟ του 1989 βρεθήκαμε στην Ι.Μ Διονυσίου στο Άγιον Όρος. Ο γνωστός σε όλους μας προ ηγούμενος της Μονής Γέροντας Παπα – Χαράλαμπος ο Διονυσιάτης από την συνοδεία του Γέροντα Ιωσήφ του ησυχαστή μας καλωσόρισε και μας προέτρεψε να χαιρετίσουμε ένα συντοπίτη μας.

-Παιδιά εδώ έχουμε ένα δικό σας ΑΓΙΟ, τον Όσιο Φιλόθεο τον Χριστουπολίτη

-μα Γέροντα εμείς είμαστε από την Καβάλα και τον τοπικό μας ΑΓΙΟ τον επονομάζουν ΟΣΙΟ ΦΙΛΟΘΕΟ  Καβαλιώτη;

του απαντήσαμε για να πάρουμε από τον ίδιο την βεβαίωση.

-Το χριστιανικό όνομα της πόλης σας είναι ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΗ , το άλλον μάλλον είναι τουρκικής ετυμολογίας.

• Ο ΟΣΙΟΣ ΦΙΛΟΘΕΟΣ , αυτός ο μεγάλος Άγιος της Μονής μας ανδρώθηκε στην βυζαντινή Χριστούπολη που την κατέλαβαν τότε οι τούρκοι και έζησε στα χρόνια πριν την μετονομάσουν σε Καβάλλα.

• Άλλωστε ο φίλος μου πατήρ Γεράσιμος ο Μικραγιαννίτης όταν συνέδεσε το απολυτίκιο του Οσίου Φιλοθέου , λέει στην αρχή:

« Χριστουπόλεως γόνος και του Άθω ωράισμα και Μονής του Προδρόμου δένδρον ώφθης κατάκαρπον…» -υπάρχει καλλίτερο πράγμα παιδιά μου να σε μνημονεύουν ως Φίλο του Θεού ( ΦΙΛΟΘΕΟΣ) και Χριστού Πολίτη ( ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΙΤΗΣ)

– αυτός ο ΑΓΙΟΣ θα σας βοηθήσει στην νεοθωμανική λαίλαπα που έρχεται.

Από αυτά που μας είπε ο σεβαστός Γέροντας το 1989 δεν κατάλαβα πολλά πράγματα , μέχρι που ο ηγούμενος του μοναστηριού του ,ο γνωστός σε όλους μας Γέροντας Θεόκλητος ο Διονυσιάτης έγγραψε για τις ημέρες μας στο άρθρο του «Μελαγχολικαί ενοράσεις» που δημοσιεύθηκε στον Ορθόδοξο Τύπο στις 23 Νοεμβρίου 2001 αναφερόμενος σε διάλογο που είχε με αγιορείτες άγνωστους αγίους ασκητές.

« Ο Θεός θά επιτρέψει την αντικατάσταση της αγίας  Εκκλησίας Του, πού «επεριποιήσατο τώ ιδίω Αίματι», μέ τόν σκοτεινό και δαιμονικόν μουσουλμανισμόν μέσα στην Τοπική  Ορθοδοξία της  Ελλάδος;

Μού απήντησαν με ένα στόμα ότι, ο Θεός θα το επιτρέψει εξ αφορμής τής εκτεταμένης αμαρτίας. Καί ανεφέρθησαν στους βυζαντινούς ρωμηούς, πού δεν μετανοούσαν.

Και όταν πάλιν τους ερώτησα· πώς θα συμβεί αυτό και πότε και τί θά γίνουν οι Έλληνες;

Απήντησαν, ότι ήδη ενεργείται η άλωση με τα 2-3 εκατομμύρια των μωαμεθανών, πού ονομάζονται μετανάστες, καί πού θα στερεώνονται σταδιακώς μέ τήν ελληνικήν ιθαγένεια, πού θά τούς χορηγεί ευχαρίστως τό Κράτος, δηλαδή η άθεη κυβέρνηση.»

Τα χρόνια πέρασαν φροντίσαμε να μάθουμε περισσότερα για τον Όσιο Φιλόθεο τον Αγιορείτη καθότι οι πηγές ήταν ελάχιστες και να συμπεριλάβουμε κάποια στοιχεία στο πόνημα μας το 2009 με τον τίτλο « Χριστουπόλεως Αναστήλωση – η Χριστώνυμος πόλις απέναντι στην αίρεση και την πλάνη» το οποίο και το διαθέσαμε δωρεάν.

« στα δύσκολα χρόνια περί το 1526 που εφαρμόζεται το παιδομάζωμα και ο εξισλαμισμός ζει ο ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΟΘΕΟΣ στην φθαρείσα Χριστώνυμο πολιτεία όπου οι οθωμανοί με παρεμβατικές πολιτικές θέλουν να ξεγυμνώσουν την πόλη αυτή από οτιδήποτε έχει σχέση με ΧΡΙΣΤΟ.

Οἱ γονεῖς του προερχόνταν ἀπό τήν ἐπαρχία τῶν Ἀσιανῶν τῆς πόλεως Ἐλάτειας.

Ἔμεινε νωρίς ὀρφανός ἀπό πατέρα καί ὅπως λέει τό συναξάρι τοῦ Ἁγίου ἡ χήρα μητέρα του «κακουχούμενη καί ὀνειδιζόμενη ἀπό τούς γείτονας ἐπειδή δέν εἴχανε τινά συγγενῆ ὀλοφύρετο μαζί μέ τά δύο ὀρφανά παιδιά της».

Σώθηκε ὁ ΑΓΙΟΣ ἀπό τό παιδομάζωμα καί τόν ἐξισλαμισμό μέ τήν θαυμαστή ἐνέργεια τῆς ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ νά τόν ἀπελευθερώνει ἀπό τό δεσμωτήριο καί ἐξ’ αἰτίας αὐτοῦ τοῦ γεγονότος ἀφιερώθηκε ὁ Ἅγιος μέχρι τήν ἡλικία τῶν εἴκοσι πέντε ἐτῶν στήν Ἱερά Μονή τῆς ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΜΜΥΤΖΙΩΤΙΣΣΗΣ πού ἦταν μετόχι τῆς Ι.Μ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ὅπως ἀναφέραμε ἀπό τόν 14ο αἰῶνα στήν περιοχή τῆς σημερινῆς χερσονήσου τῆς ΠΑΝΑΓΙΑΣ.

Τό 1551 προσέρχεται στήν Ι.Μ. ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ καί φθάνει σέ ὑψηλά μέτρα Ἁγιότητας καί σέ ἡλικία 84 ἐτῶν τελευτεῖ τήν 21ην Ὀκτωβρίου τοῦ 1610.

Ὁ ἅγιος Φιλόθεος ἦταν γνήσιος Χριστουπολίτης, ζοῦσε σάν Χριστουπολίτης καί πρόσβλεπε νά γίνει Οὐρανοπολίτης «ὅπερ καί ἐγένετο».

Ἔτσι ἀποδεικνύεται περίτρανα ὅτι ἡ ἀλλοτρίωση τῆς χριστωνύμου ὀνομασίας καί «ἡ παρεμβατική πολιτική» τῶν ἀλλοδόξων δέν ἐμπόδισαν τήν ΘΕΙΑ ΧΑΡΗ νά ἀναδείξει μεγάλο τοπικό Ἅγιο στά δύσκολα αὐτά χρόνια. Μπορεῖ νά ἐξαφάνισαν τήν ὀνομασία τῆς Χριστουπόλεως ἀλλά δέν μποροῦσαν νά σβήσουν ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ πού ζοῦσε στίς καρδιές τῶν πιστῶν.»

Εν τω μεταξύ στην όμορφη πόλη της Καβάλας ο πιστός λαός μνημόνευε τον τοπικό του αυτό Αγιορείτη Όσιο με την προσωνυμία του Καβαλιώτη, ήταν δε και το λογικό.

Όμως ο μακαριστός μητροπολίτης Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου κυρος Προκόπιος αρκετά χρόνια συγκέντρωνε ιστορικά στοιχεία από το συναξάρι του ΑΓΙΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΥ και σε σχέση με την βιωτή του στην πόλη που κοσμεί αυτό το ακρογιάλι της Μακεδονικής ακτογραμμής απέναντι από το ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ και μάλιστα με το περιώνυμο λιμένα του Αποστόλου Παύλου όπου αποβιβάστηκε δια πρώτη φορά στην Ευρώπη ο Απόστολος Παύλος μαζί με την Αποστολική συνοδεία του Ευαγγελιστή Λουκά , Τιμοθέου και Σίλα.

Είχε ήδη ο μακαριστός μητροπολίτης συγγράψει πόνημα από το 1980 για τον Όσιο Φιλόθεο αλλά πάντα τον προβλημάτιζε το γεγονός ποια θα ήτο η προσωνυμία του.

Αρχές καλοκαιριού του 2011 ενώ τελείωνε την επαυξημένη και συμπληρωματική έκδοση της πρώτης συγγραφής του με τον τίτλο « Όσιος Φιλόθεος ο Χριστουπολίτης , Ιστορία – Βίος – Ακολουθία» Ιερά Μητρόπολη ΦΝΘ , Τοπικοί Άγιοι , εκδόσεις Παρουσία μας εκμυστηρεύθηκε ότι βίωσε ένα « έκτακτο γεγονός» με τον ΟΣΙΟ και συμπλήρωσε:

Έχω βεβαία την πεποίθηση ότι τον ΑΓΙΟ ΦΙΛΟΘΕΟ θα πρέπει από του νυν και εως του αιώνος να τον επονομάζομεν ως ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΙΤΗ

Είναι πρώτη φορά που αποκαλύπτομαι το έκτακτο αυτό γεγονός που βίωσε ο μητροπολίτης Προκόπιος, όπως μας το αφηγήθηκε ο ίδιος:

–  παρουσιάστηκε ενώπιον μου στο Ιερό Θυσιαστήριο από το πουθενά και όταν τον ρώτησα ποιος είναι μου απήντησε « είμαι ο ΟΣΙΟΣ ΦΙΛΟΘΕΟΣ Ο ΧΡΙΣΤΟΥΠΟΛΙΤΗΣ και ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ»

-Είναι μεγάλος ΑΓΙΟΣ και προστάτης αυτής της Πόλης , μας  είπε επίσης ο ίδιος, μιας πολιτείας που βρίσκεται σε κομβικό γεωπολιτικό σταυροδρόμι και την εποφθαλμιούν πολλοί αλλόδοξοι- ΤΟΥΡΚΟΙ  και ομόδοξοι- ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ  αλλά και πέρασε πολλές γενοκτονίες.

Τότε θυμήθηκα τον Παπα – Χαραλάμπη τον Διονυσιάτη και τα ίδια που μου έλεγε το 1989.

https://konstantinoupolipothoumeno.blogspot.com/

Με Πίστη και Ελπίδα

Δρ. Κωνσταντίνος Βαρδάκας

Η εξομολόγηση του συγγραφέα και ιστορικού ερευνητή που αφιέρωσε τη ζωή του, στο να γίνει γνωστή η αλήθεια των τραγικών γεγονότων και υπογραμμίζει ότι ο μοναδικός σκοπός, είναι η Διεθνοποίηση της Αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ποντίων

Συνέντευξη στην Βασιλική Κυφωνίδου

Το ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΤΑΜΙ μπήκε ορμητικά στη ζωή μας, από το κανάλι του OPEN, σαρώνοντας τα ποσοστά τηλεθέασης και θυμίζοντας σε όλους τα τραγικά γεγονότα της Ποντιακής Γενοκτονίας. Για πολλούς η υπόθεση της Γενοκτονίας ήρθε στην επικαιρότητα με αφορμή τα 100 χρόνια από εκείνες τις θλιβερές ημέρες, για κάποιους όμως δεν έφυγε ποτέ από τη ζωή τους, είναι οι πρωταγωνιστές εκείνων των γεγονότων και των απογόνων τους… καθώς και σήμερα ζουν, με τις συνέπειες εκείνης της τραγωδίας. Πίσω από την τηλεοπτική επιτυχία του ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΠΟΤΑΜΙΟΥ, βρίσκεται η ζωή του συγγραφέα του μυθιστορήματος και ιστορικού ερευνητή, Χάρη Τσιρκινίδη, από την οποία δεν έφυγαν ποτέ οι αναμνήσεις και οι διηγήσεις που άκουσε για τον Πόντο και τον ξεριζωμό, από τους δικούς του ανθρώπους.  Αυτό ήταν και το κίνητρο να αφιερώσει ο Χάρης Τσιρκινίδης όλη του τη ζωή, στο να αναζητήσει από τα γαλλικά αρχεία, πληροφορίες, ακόμη και απόρρητες πολλές φορές, που αποτυπώνουν με τον πλέον σκληρό τρόπο, αλλά με τον ρεαλισμό που υπάρχει σε αυτές τις αναφορές, τα αιματοβαμμένα γεγονότα που όλα μαζί έγιναν ένα ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΤΑΜΙ που ζητάει δικαίωση, μέσα από την αναγνώριση που οφείλει η διεθνής κοινότητα. Η ζωή του Χάρη Τσιρκινίδη, σημαδεύτηκε από την έρευνα αυτή και έζησε ασκητικά προκειμένου να μπορέσει να χρηματοδοτήσει την έρευνά του και να φέρει στο φως της δημοσιότητας άγνωστες πτυχές αυτής της τραγικής ιστορίας που σηματοδότησε το τέλος ενός μακραίωνος ελληνικού πολιτισμού.

Η ευτυχής συνάντηση του Χάρη Τσιρκινίδη με τον Ιβάν Σαββίδης ιδιοκτήτη του OPEN CHANNEL και του σκηνοθέτη Μανούσου Μανουσάκη οδήγησαν στο να αποτελέσει το μυθιστόρημα ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΤΑΜΙ σε μια επιτυχημένη σειρά.

Ο κ. Τσιρκινίδης μίλησε στο «Χ» για την συγκίνηση που ένοιωσε όταν μελετούσε τα αρχεία, το σκοπό ζωής που έταξε για τον εαυτό του και τις θυσίες που έκανε, για να μπορέσει να αναγνωρίσει η διεθνής κοινότητα τις αγριότητες του Τουρκικού κράτους που οδήγησαν στην γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Πίσω από τα λόγια του μάλλον κρύβεται ένα χρέος που νοιώθει απέναντι στους δικούς του προγόνους, αλλά και σε όλους του Πόντιους να γίνει γνωστή η αλήθεια, για να μην επαναληφθούν στο μέλλον τα ίδια.

• Πες μας πώς ξεκίνησε η σύλληψη αυτής της ιδέας ώστε να μεταφερθεί το βιβλίο «ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΤΑΜΙ» στην μεγάλη οθόνη;

«Η ιδέα αυτή ξεκίνησε με την επίσκεψη του σκηνοθέτη Μανούσου Μανουσάκη στο οχυρό του  Ρούπελ. Εκεί τον πλησίασε θυμωμένη μια κυρία και του είπε κ. Μανουσάκη λυπάμαι πολύ που δεν ενδιαφερθήκατε ακόμη, να ασχοληθείτε την Γενοκτονία των Ελλήνων, ώστε να δούμε κάτι δικό σας στην τηλεόραση. Στην συνέχεια, τον παρότρυνε να διαβάσει το βιβλίο μου. Έτσι και έγινε, διάβασε ο κ. Μανουσάκης το βιβλίο, συγκινήθηκε και αφού παρουσιάστηκε η δουλειά του με τίτλο «Το Ουζερί Τσιτσάνης» ήρθε να με συναντήσει και να μου εκφράσει την επιθυμία του να δημιουργήσει κάτι ξεχωριστό για μένα. Εδώ 20 χρόνια μου είχαν υποσχεθεί διάφορα για πιθανές συνεργασίας οπότε και έτσι δεν έδωσα καμία σημασία, μάλιστα είπα στην γυναίκα μου ότι «αυτά τα λόγια θα είναι όπως όλα τα άλλα, οπότε μην δίνεις καμία σημασία». Παρά ταύτα μετά από μια εβδομάδα μου τηλεφώνησε για να με ενημερώσει πως μου έχει ήδη στείλει ένα συμβόλαιο, για κινηματογραφική ταινία, όχι για σίριαλ. Ξεκίνησε λοιπόν η συνεργασία μεταξύ μας. Στην συνέχεια πληροφορήθηκε την συνεργασία μας ο κ. Σαββίδης και αφού συνομίλησε με τον κ.  Μανουσάκη του είπε «αυτή την δουλειά την είχα υποσχεθεί στον Τσιρκινίδη και γι αυτό θέλω να συμμετέχω». Οφείλω να ομολογήσω πως ήταν καθοριστική η δική του συμμετοχή, γιατί απέκτησε το σίριαλ μια τεράστια δυναμική, συγκριτικά πάντα με την δική μου προσπάθεια. Θα ήθελα παρόλα αυτά να τονίσω πως η πρώτη κρυστάλλινη πηγή που βγαίνει το καθαρό νερό είναι το βιβλίο. Δεν μπορεί ποτέ να αποδώσει καμία ταινία και κανένα σίριαλ την αλήθεια του βιβλίου.

– Θέλω να μας πείτε πώς νιώθετε μετά την προβολή του σίριαλ;

«Θα αναφερθώ στην παρουσίαση της νέας σειράς το ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΤΑΜΙ στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ο κ. Μανουσάκης και ο κ. Σαββίδης είπαν πολλά λόγια, εγώ είπα μονάχα τρεις  λέξεις για τις οποίες άλλοι γράφουν ολόκληρα βιβλία, «για την πατρίδα»… αυτή είναι η μοναδική μου επιθυμία, ο κόσμος σήμερα να καταλάβει τον πόνο που κρύβεται σε όλους εμάς που χάσαμε τους ανθρώπους μας, την αδικία που υπέστησαν, ότι δεν έχει σήμερα καταγραφεί και ότι οφείλουμε στην μνήμη των αθώων αυτών θυμάτων. Ας πάψουν τα λόγια και ας δημιουργήσουμε όλοι μέσα από πράξεις τα καλύτερα αποτελέσματα».

• Βλέπουμε σήμερα ακόμη και οι νέες γενιές Ποντίων να ζουν τον πόνο που κουβάλησαν μαζί τους οι πρόγονοι τους από την Μικρά Ασία, να χορεύουν δηλαδή ποντιακά, να τραγουδάνε, να ασχολούνται με την λαογραφία μα και τα έθιμα με έναν δικό τους τρόπο. Θα ήθελα να μας πείτε ποιο είναι το δικό σας μήνυμα απέναντι στην νέα γενιά,  πώς μπορεί δηλαδή  ο κάθε ένας από εμάς να συμβάλλει ώστε να αναγνωριστεί διεθνώς η Γενοκτονία των Ποντίων;

«Πολύ καλά κάνουνε και ασχολούνται με την μουσική και την λαογραφία. Θα ήθελα παρόλο αυτά να τονίσω την σημασία, να γίνουν από όλους μας νέες προσπάθειες σε πολιτικό, διπλωματικό επίπεδο  και στο  ιστορικό γίγνεσθαι, για να προβληθεί η Γενοκτονία των Ποντίων. Εδώ έχει δημιουργηθεί ένα κίνητρο μεγάλο, το οποίο θα ευαισθητοποιήσει όχι μόνο Έλληνες, αλλά και άλλους λαούς. Ελπίζω στο μέλλον να υπάρξουν και οι κατάλληλες μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες των βιβλίων μου, οπότε σε συνδυασμό με την παράδοση να γίνουν και νέες ενέργειες, σε  πιο υψηλό πλέον επίπεδο. Κάνω κάλεσμα λοιπόν σε όλους όσους είναι και νιώθουν Πόντιοι, να είναι ενωμένοι σαν μια γροθιά, γιατί η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων είναι μια εθνική πρόκληση… έτσι πρέπει να συστρατευτούμαι όλοι ώστε να αντιμετωπιστεί καλύτερα το θέμα της Γενοκτονίας, διότι όποιος δεν ανακινεί τα εθνικά του θέματα και τις εθνικές του τραγωδίες, μοιραίος είναι να ζήσει και άλλες τραγικές στιγμές.  Θα σου πω εγώ προσωπικά το δικό μου παράδειγμα. Ζω πολύ λιτά μαζί με την σύζυγο μου γιατί με δικά μου έξοδα, έχω οργώσει όλο τον κόσμο για αυτόν τον ιερό σκοπό, της Αναγνώρισης της  Γενοκτονίας των Ποντίων. Αυτή είναι η αποστολή της ζωής μου σε όλα τα επίπεδα, ακόμη και με την επιλογή μου να ασχοληθώ με την πολιτική,  η αιτία ήταν να αφυπνιστεί το ελληνικό κοινοβούλιο και να αποκατασταθεί  η δικαίωση των θυμάτων. Τώρα πια γίνεται η προσπάθεια μέσα από την νέα σειρά ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΤΑΜΙ. Εύχομαι να το χαρεί η Καβάλα».

• Πείτε μας όταν σας εγκαταλείπουν οι ψυχικές σας δυνάμεις, πώς καταφέρνετε  να συνεχίσετε με συνέπεια τον σκοπό σας;

«Νιώθω δυνατός άνθρωπος. Όταν εργαζόμουν στο στρατό πάντα στο νου μου είχα το καθήκον και πάντα με παρακινούσαν τα ισχυρά μου πιστεύω και τα υψηλά μου ιδανικά. Όταν πιστεύω σε κάτι πάντα ακολουθεί η καρδιά και η ψυχή».

• Πόσα χρόνια έχετε αφιερώσει στην έρευνα, στην μελέτη και στην καταγραφή των αρχείων κυρίως της Γαλλίας,για τις αγριότητες που υπέστησαν οι Έλληνες του Πόντου από το τουρκικό κράτος;

«Από μαθητής στην Σχολή Πολέμου στην Γαλλία, με όλες τις δυσκολίες που αντιμετώπισα εκεί, προσπάθησα να φανώ στο επίπεδο που εγώ ήθελα, σαν Έλληνας αξιωματικός πάντα άξιος,  γιατί  ξέρετε οι Γάλλοι είναι πολύ απαιτητικοί.  Ταυτόχρονα ρίχτηκα κυριολεκτικά  μέσα στα αρχεία και εκεί μαγεύτηκα πραγματικά. Χρειάζεται μεγάλη αφοσίωση η έρευνα, και άπειρες ώρες μελέτης, ώστε να διαλέξεις τον κατάλληλο τόμο, τον κατάλληλο φάκελο, ώστε να σου αποκαλυφθεί όλη η αλήθεια. Η πρόσβαση σε πιο απόρρητα αρχεία είναι πάντα μια δύσκολη υπόθεση, μα η επιμονή μου, η μεθοδικότητα και η ευγένεια μου πάντα είχαν τα καλύτερα αποτελέσματα».

–  Υπάρχει κάποιο γεγονός που καταφέρατε να βρείτε μέσα από τα αρχεία το οποίο σας κλόνισε όταν σας αποκαλύφθηκε;

«Αυτό που θυμάμαι από τα τόσα χρόνια έρευνας μου, είναι οι ποταμοί των δακρύων μου, από την σκληρότητα και την βαρβαρότητα που αντίκρισα στα καταγεγραμμένα αρχεία. Θα το δείτε και στην σειρά! Έχω να σας διηγηθώ ένα συγκλονιστικό γεγονός…. αφού έκλεισαν πολύ κόσμο, μέσα στην εκκλησία και έβαλαν μέσα όσους πιο πολλούς μπόρεσαν, τους έκαψαν ζωντανούς, τον παπά της εκκλησία τον έβγαλαν έξω από την εκκλησία του χωριού, έκοψαν τον μισό λαιμό του και στην συνέχεια τον έδεσαν πίσω από ένα άλογο και εκεί τον έσερναν ανελέητα και ασταμάτητα μέσα στο χωριό. Οπότε έτσι σέρνοντας τον, μέσα στο χωριό ο άνθρωπος δεν άντεξε και ξεψύχησε. Είναι πάρα πολλά τα φρικιαστικά εγκλήματα που διάβασα και κατέγραψα μέσα στα βιβλία μου και δυστυχώς για την ανθρωπότητα είναι  όλα αλήθειες».

– Τέλος, ποιο μήνυμα θα ήθελες να μεταφέρεις σε όλους εμάς που παρακολουθούσε την σειρά το «ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΤΑΜΙ»;

Θα ήθελα να πως πως το βιβλίο είναι καθοριστικό. Σήμερα μέσα από το σίριαλ στην τηλεόραση απευθυνόμαστε σε όλο τον Ελληνισμό σε κάθε σπίτι, σε κάθε φύλο και ηλικία, πράγμα που ποτέ δεν θα μπορούσε να συμβεί με ένα βιβλίο, ούτε με διαλέξεις και το ίδιο θα συνεχιστεί  και Παγκοσμίως. Τώρα γίνεται μια εκτίναξη αυτού του δράματος μέσα από την οθόνη, με μοναδικό σκοπό την Διεθνοποίηση της Αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ποντίων».

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Χάρης Τσιρκινίδης γεννήθηκε το 1938, στη Λεκάνη Καβάλας, από γονείς πρόσφυγες του Πόντου. Στις παιδικές του αναμνήσεις κυριαρχούν οι ανεξίτηλες εικόνες, από τη βάρβαρη γερμανοϊταλοβουλγαρική κατοχή, από τους αδελφοκτόνους εμφύλιους πολέμους του 1944 και του 1946 – 49. Οι τραγικές διηγήσεις των προσφύγων γονιών του για το ολοκαύτωμα του Πόντου και τη Μικρασιατική Καταστροφή, οι διωγμοί των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, εδραιώνουν την πικρή του πεποίθηση για την τραγική μοίρα της πατρίδας μας και το απάνθρωπο πρόσωπο του κόσμου.

Το 1961 αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων σαν ανθυπολοχαγός πυροβολικού. Υπηρέτησε σε μονάδες και επιτελεία στην Ελλάδα και την Κύπρο. Απόφοιτος Σχολής Ευελπίδων. Πτυχιούχος Νομικής. Απόφοιτος Σχολής Ξένων Γλωσσών (αγγλικά και γαλλικά). Φοίτησε στις Σχολές Πολέμου Γαλλίας και Ελλάδας. Καθηγητής Σχολής Πολέμου. Υπηρέτησε επί τριετία τις ελληνικές πρεσβείες Παρισίων, Βρυξελλών και Μαδρίτης ως Ακόλουθος Άμυνας. Αποστρατεύτηκε ενώ υπηρετούσε σαν στρατιωτικός ακόλουθος στην ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι. Ιστορικός ερευνητής. Έγγραψε ιστορικά βιβλία και ιστορικά μυθιστορήματα.

Βιβλιογραφία

Τίτλοι βιβλίων: (2017) Γιέλενα Απολλώνεια, Ερωδιός, (2016)Επιτέλους τους ξεριζώσαμε…, Ερωδιός, (2009) Συνοπτική ιστορία της γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής, Αφοί Κυριακίδη,(2007) Πληγωμένος ήλιος…, Ερωδιός (2006)Το κόκκινο ποτάμι, Κυριακίδη Αφοί,  (2005)            Έχω όπλο την αγχόνη, Ερωδιός (2002) Γιέλενα Απολλώνεια, Κέδρος (2002) Σύννεφα στη Μακεδονία…, Ερωδιός

(2001) Το κόκκινο ποτάμι, Ερωδιός (1999) At Last we Uprooted them, Αφοί Κυριακίδη (1999) The Red River…, Αφοί Κυριακίδη (1999) Αγώνες χωρίς δικαίωση, Ερωδιός (1998) Σύννεφα στη Μακεδονία, Αφοί Κυριακίδη (1997) Επιτέλους τους ξεριζώσαμε…, Αφοί Κυριακίδη,

Έργα τέχνης που ανατρέπουν τις αντιλήψεις για τη σχέση φωτός – σκιάς ως δυνατού – αδύναμου και για τα όρια μεταξύ εικονικότητας και πραγματικότητας, αυθεντικότητας και προσποίησης έχουν επιλεγεί για την πρώτη παγκόσμια ομαδική έκθεση για την τέχνη της σκιάς, που φιλοξενείται στο Μουσείο Chimei στην πόλη Ταϊνάν, στην Ταϊβάν.

Με τρία έργα του συμμετέχει στην έκθεση «Beyond the Shadows» (Πέρα από τις Σκιές) στη νοτιοανατολική Ασία ο Έλληνας καλλιτέχνης, Τριαντάφυλλος Βαϊτσης, ο οποίος ζει στην Ξάνθη, όπου και δημιουργεί shadow art (γλυπτά σκιάς).

Οι επισκέπτες της έκθεσης ανάμεσα στα έργα των 15 καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο γνωρίζουν τον Πλάτωνα και όλα τα στοιχεία του μύθου του σπηλαίου (έργο Ταξιδεύοντας στο Φως) και καλούνται να διακρίνουν αν κάθε τέλος έχει και νέα αρχή (έργο Αρχή του Τέλους και το Τέλος της Αρχής) καθώς και τι είναι καλό και τι κακό σε μία συνύπαρξη των δύο (Σχετικότητα), δημιουργίες του Τριαντάφυλλου Βαΐτση.

Τον εικαστικό καλλιτέχνη προσέγγισαν οι διοργανωτές της έκθεσης αναζητώντας εκφραστές της τέχνης της σκιάς από όλα τα μέρη του κόσμου, με διαφορετικά χαρακτηριστικά αλλά συνέπεια και συνέχεια. «Πέρσι τον Σεπτέμβριο έλαβα ένα email με την πρόσκληση ενδιαφέροντος για να συμμετάσχω στην έκθεση. Ένα χρόνο πριν είχαν ήδη τον κατάλογο με τους καλλιτέχνες που προσκαλούσαν και τις διαστάσεις του χώρου», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Τριαντάφυλλος Βαΐτσης.

«Γνώριζαν όλα τα έργα μου,επέλεξαν τρία για την έκθεση που εγκαινιάστηκε στις 12 Ιουλίου. Τους πρότεινα μία αλλαγή, ένα από τα τρία να είναι το Ταξιδεύοντας στο Φως που είναι σημαντικό για μένα και το δέχθηκαν», ανέφερε ο καλλιτέχνης, ο οποίος για πρώτη φορά παρουσιάζει έργα του στο εξωτερικό μαζί με άλλους εκφραστές της τέχνης της σκιάς.

«Είναι πολύ διαφορετικά τα συναισθήματα», υπογράμμισε, απαντώντας στην ερώτηση πώς αισθάνεται για τη συμμετοχή του στην έκθεση στην Ταϊβάν. «Συνυπάρχω με όλους όσους παρακολουθώ και θαυμάζω όλα τα αυτά τα χρόνια. Έχουμε γνωριστεί και έχουμε δημιουργήσει φιλικές σχέσεις», ανέφερε ο κ. Βαΐτσης, ο οποίος ταξίδεψε στην Ταϊνάν για να στήσει τα έργα του στο Μουσείο Chimei και συναντήθηκε με τους άλλους καλλιτέχνες. «Γίναμε καλοί φίλοι, δέσαμε από την πρώτη στιγμή όλοι. Βλέπουμε όλοι, εστιάζουμε στη σκιά. Στις κατασκευές μπορούμε και παρατηρούμε τις ενδιαφέρουσες σκιές», επισήμανε.

Ο Τριαντάφυλλος Βαΐτσης, ο οποίος σπούδασε μηχανικός περιβάλλοντος στην Πολυτεχνική σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την τέχνη της σκιάς μέσα από το διαδίκτυο βλέποντας έργα καλλιτεχνών.

«Μου άρεσε πάρα πολύ η φιλοσοφία της τέχνης, από τότε άρχισα να αναζητώ περισσότερα για την τέχνη και να σκέφτομαι τι θα μπορούσα να κάνω διαφορετικό, που δεν είχε δημιουργήσει κάποιος άλλος. Η πρώτη ιδέα που γεννήθηκε, το 2010, ήταν να δημιουργήσω ένα γλυπτό με δύο σκιές. Ξεκίνησα λοιπόν με την ενότητα των αντιθέσεων. Το πρώτο έργο μου έχει τον τίτλο “Σχετικότητα” και ανήκει στην ενότητα “Αντιθέσεις”, η οποία φιλοξενείται στο Μουσείο Chimei», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο εικαστικός καλλιτέχνης, ο οποίος από το 2013 έχει αφοσιωθεί με την τέχνη της σκιάς.

Η επιστήμη του μηχανικού θεωρεί ότι τού έχει δώσει μία καλύτερη αντίληψη χώρου, ενδεχομένως των υλικών και των μηχανισμών. «Στις κατασκευές μου χρησιμοποιώ μαθηματικά, τριγωνομετρία, αλλά στη σύλληψη όχι στην κατασκευή», διευκρινίζει.

Ο καλλιτέχνης προσπαθεί κάθε έργο τέχνης να συνθέτουν ανακυκλώσιμα υλικά ή απορρίμματα (υλικά από παλιές συσκευές, πλαστικά απορρίμματα από εργοστάσιο της περιοχής, λάστιχα αυτοκινήτων). Τα δύο έργα του που παρουσιάζονται στο Μουσείο στην Ασία είναι 100% από ανακυκλώσιμα υλικά και το τρίτο σε ποσοστό 90%.

Από το 2014 δημιούργησε το «Σπίτι της Σκιάς», το εργαστήριό του στην Παλιά Πόλη της Ξάνθης, στο οποίο στεγάζει τα έργα του και είναι επισκέψιμο για το κοινό.

Το γλυπτό του «Νίκος Γκάλης» (2015) εκτίθεται στο Μουσείο της ομάδας Μπάσκετ του Άρη, στη Θεσσαλονίκη. Εννέα δημιουργίες του, οι οποίες τα βράδια αλλάζουν όψη, κοσμούν παραλιακό πεζόδρομο στον Πρωταρά της Κύπρου. Ένα από τα γλυπτά είναι η «Φαντασίωση», μορφή άνδρα ύψους 1,80 μ., που αναζητά το άλλο του μισό. Τα βράδια η σκιά του γίνεται μία γυναίκα που τον αγκαλιάζει.

«Για μένα η σκιά είναι λιγότερο φως, όταν δεν υπάρχει φως, όταν επικρατεί απόλυτο σκοτάδι δεν υπάρχει σκιά. Άρα η σκιά είναι λιγότερο φως. Νομίζω ότι η τέχνη της σκιάς στην ουσία είναι τέχνη του φωτός. Όποιος θέλει να πιστεύει ότι η σκιά είναι κάτι κακό, ας πιστεύει ότι είναι κάτι κακό», υπογραμμίζει ο εικαστικός καλλιτέχνης, εξηγώντας ότι ασχολείται με την τέχνη της σκιάς, επειδή τον κάνει ευτυχισμένο και επειδή κάνει και τους συνανθρώπους του, έστω και για λίγο, να αισθανθούν καλύτερα.

Η έκθεση «Beyond the Shadows» με τις εντυπωσιακές οπτικές εμπειρίες των «σκιών» στη ζωή είναι διαρθρωμένη βάσει έξι ερωτημάτων που εξάπτουν τη φαντασία του κοινού. Οι επισκέπτες καλούνται να σκεφτούν, αν παραβλέπουν συχνά την ύπαρξη σκιών στη ζωή, αν νομίζουν ότι η σκιά είναι ένα είδος υλικού, αν πιστεύουν ότι η σκιά ενός αντικειμένου αντικατοπτρίζει το σχήμα του, αν θεωρούν ότι οι σκιές είναι πολύχρωμες, αν θεωρούν ότι οι σκιές κινούνται πάντα με τα αντικείμενά τους και αφού περιηγηθούν στην έκθεση να δηλώσουν αν άλλαξαν οι αντιλήψεις τους για τη σκιά. Η έκθεση στο Μουσείο Chimei της Ταϊνάν θα διαρκέσει έως τις 2 Ιουνίου 2020.

το έργο «Σχετικότητα»

το έργο «Η Αρχή του Τέλους και το Τέλος της Αρχής»

φωτογραφία των καλλιτεχνών

ΑΠΕ ΜΠΕ

Ο δημιουργός αποκαλύπτει τα μυστικά της κατασκευής του μνημείου του Αποστόλου Παύλου και του Βαπτιστηρίου της Αγ. Λυδίας

 Συνέντευξη στην Βασιλική Κυφωνίδου

«Ανοίγοντας τα μάτια μου για πρώτη φορά μέσα σε ένα ιδιαίτερο φως και αναπνέοντας θαλασσινό αυγουστιάτικο αεράκι, ήρθα στη ζωή τον Αύγουστο του 1951 στο Βέλο Κορινθίας. Η παιδική μου ηλικία πέρασε μέσα σε ένα οικογενειακό περιβάλλον όπου τα κύρια διδάγματα για τη ζωή ήταν η Αγάπη, η Αυτοπεποίθηση, η Εργατικότητα και η Δικαιοσύνη. Στοιχεία που, μεγαλώνοντας, με συντροφεύουν στην πορεία της ζωής μου. Παράλληλα, οι προσωπικές αναζητήσεις αρχίζουν να εκφράζονται με το σχέδιο και το χρώμα, οδηγώντας σε ταξίδια της ψυχής και του νου, σε έναν άλλο κόσμο, διαμορφωμένο από εμένα. Αποφασίζω να τον υπηρετήσω κάνοντας σπουδές στη ζωγραφική. Μελετώ την Ιστορία της Τέχνης, την ελληνική ζωγραφική και προσεγγίζω τη βυζαντινή αγιογραφία.

Ενθουσιάζομαι, νιώθω ότι μυούμαι σε κάτι ξεχωριστό και αρχίζω να εντρυφώ σε ιδιαίτερες τεχνικές αυτής της ιερής τέχνης. Η γνώση γίνεται αχόρταγη και άπληστη, χωρίς να σου δίνει την ικανοποίηση ότι κάνεις κάτι σπουδαίο. Μέχρι τη στιγμή που οι ζωγραφικές τεχνοτροπίες σε οδηγούν μέσω του δόγματος και σου αποκαλύπτουν τη μεγαλοπρέπεια και τη δόξα του Θεού.

Νιώθεις δέος, ταπεινώνεσαι, νιώθεις ασήμαντος. Είναι η στιγμή του θαύματος. Φως ιδιαίτερο γεμίζει την ψυχή σου και μετατρέπεται σε πνευματική δύναμη. Λες: Θεέ μου, άφησε μια αχτίδα να περάσει μέσα μου, και μέσω των ματιών μου και των χεριών μου να υπηρετήσω τη δόξα Σου, και αφίεσαι…»

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΔΩΤΑ (ΠΑΝΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΜΕ ΕΙΔΙΚΟ YΦΑΣΜΑ ΚΑΙ ΧΡΥΣΟΤΥΠΙΚΕΣ ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ), ΤΣΟΤΣΩΝΗΣ ΒΛΑΣΗΣ

Εκδότης: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΟΙΝΙΚΑ

– Τι σας οδήγησε να επιλέξετε την ιερή τέχνη της αγιογραφίας ως κύρια ενασχόληση σας;

«Ξεκίνησα σπουδάζοντας ζωγραφική στην Αθήνα. Στην συνέχεια πηγαίνοντας να κάνω την σπουδή στην σχεδιαστική και στην χρωματική,  ασχολήθηκα στα ελεύθερα τοπία και μετά πηγαίνοντας σε διάφορα μοναστήρια, ώστε να μελετήσω το βυζαντινό σχέδιο και το βυζαντινό χρώμα, μου προξένησε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, η ατμόσφαιρα που υπήρχε μέσα σ’ αυτούς τους ναούς. Σαν νέος δεν είχα καμία ανησυχία, για να καταλάβω το θεολογικό χαρακτήρα από αυτά που έβλεπα. Άρχισαν να μου αρέσουν τα βλέμματα των αγίων που δινόταν τόσο απλοποιημένα και σιγά – σιγά άρχισα να μελετάω επάνω στην θεολογία. Όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί κατέληξαν να φτάσουν σε αυτή την απλοποίηση, την ιδιαιτερότητα, την σχεδιαστική. Όταν ξεκίνησα να ζωγραφίζω, δεν ζωγράφιζα κατά αυτόν τον τρόπο, όπως ζωγραφίζω σήμερα. Εκείνο που έμαθα στην ζωγραφική από τους δασκάλους μου, είναι το πώς θα φτιάξεις τα προπλάσματα, πώς θα γίνουν τα φωτίσματα, δεν έχει καμία σχέση η ζωγραφική που κάνω τώρα με την αρχική μου τεχνική. Πάνω σε θέματα αισθητικής, έχει υπάρξει η φυσιολογική ροή της ζωής που την διαμορφώνει, η εμπειρία που αποκτάς κατά την διάρκεια της ζωής σου».

– Πώς βρεθήκατε από την ζωγραφική στην τέχνη της αγιογραφίας;

«Όταν ξεκίνησα έκανα την κλασσική σπουδή. Πέρασαν τα χρόνια, τελείωσα και μπήκα σε ένα εργαστήριο πολύ καλό του Γιώργου Κοτλίδη, ο οποίος ήταν καθαρά αριστερός και παράλληλα είχε πολύ μεγάλη αγάπη για την θεολογική τέχνη. Αυτός ο άνθρωπος, είχε μια ποιότητα, που σου έδινε με κάθε του λέξη, τον προβληματισμό του και την αφορμή να εμβαθύνεις στα πράγματα. Είχε πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα. Τότε εγώ τελειόφοιτος παρακολουθούσα στο εργαστήριο του και έτσι και έμαθα πολύ καλές τεχνικές. Η βυζαντινή τέχνη έχει άριστες τεχνικές. Από τον δάσκαλο αυτόν, έμαθα να έχω μαστοριά για αυτό που φτιάχνω. Τότε θυμάμαι, παρακολουθούσα και σκηνογραφία στο εργαστήριο του Σπύρου Βασιλείου, ο οποίος με εντυπωσίαζε πάρα πολύ με την ζωγραφική του. Μέσα μου υπήρχαν δυο στοιχεία. Πρώτον, αυτό που ονομάζουμε θεότητα.  Από μικρό παιδάκι θυμάμαι, από 7- 8 ετών, ζωγράφιζα τον Θεό με αφηρημένες έννοιες. Χρώματα μόνο χρώματα, και έλεγα αυτός είναι ο Θεός. Δεν ζωγράφιζα ένα γέροντα με γενειάδα άσπρη, όπως γίνεται κλασικά. Έδινα ένα φως, το οποίο πίστευα πως είναι ο Θεός για μένα. Κατά την πορεία, βλέποντας και σπουδάζοντας ζωγραφική, άρχισα να αγαπώ πάρα πολύ την νεοελληνική τέχνη, κυρίως τον Μόραλη,  και όλους αυτούς τους μεγάλους μας δασκάλους. Προσπάθησα μέσα από τα έργα μου, να δώσω ένα πάντρεμα, στην πορεία, όταν άρχισα και θυμάμαι όταν μου είχαν αναθέσει την πρώτη μου δουλειά, ήταν μια ζωγραφική σε ένα ναό, τον οποίο τον αντιμετώπισα με την κλασσική αυτή συνταγή, μπορώ να πω, την αυστηρότητα. Αφού έγινε ένα διάλλειμα από μένα, άρχισα να προετοιμάζω έργα που δεν ήθελα να ξεχωρίσω, την βυζαντινή τέχνη από την ζωγραφική, οπότε βρήκα έτσι ένα τρόπο, ένα  κωδικό κατά κάποιο τρόπο που να μπορέσω με τον χαρακτήρα αυτό, να αποδώσω την ζωγραφική με θεολογικό χαρακτήρα, αλλά παράλληλα να επεμβαίνει και στην σύγχρονη καθημερινότητα. Με ενδιέφερε πολύ ο καθημερινός άνθρωπος και η σχέση του με τον Θεό. Και έτσι αυτή ήταν η πρώτη μου αφορμή, να ξεκινήσω μέσω των αγγέλων, να στήνω θέματα τα οποία είχανε χαρακτήρα, για παράδειγμα, άγγελοι ποδηλάτες, άγγελοι να περιμένουν σε στάσεις λεωφορείων, ή σε ένα περίπτερο,  έφτιαξα π.χ  έναν περιπτερά άγγελο, και δίπλα του  να υπάρχουν νεοκλασσικά κτίρια. Οπότε, άρχισα να βάζω μέσα φιγούρες καθημερινές. Δηλαδή γυναίκες και παιδιά σε μορφές αγγέλων. Με ενδιέφερε να μπαίνουν οι άγγελοι στο σπίτι που έχουν ζήσει την ζωή τους, πολλοί άνθρωποι  και να σχολιάζουν την ζωή τους,  έτσι σαν συνοδοιπόροι με έναν διακριτικό πάντα τρόπο».

– Πότε ξεκίνησε η ενασχόληση σας με τα ψηφιδωτά;

«Βρέθηκα στην Ιταλία με μια υποτροφία. Σπούδασα τον σχεδιασμό για ψηφιδωτά. Το ψηφιδωτό είναι μια τέχνη η οποία δεν ξεκινάει από ένα άτομο, αλλά υπάρχει σε αυτό μια ομαδικότητα. Είναι ο άνθρωπος που θα συλλάβει την ιδέα, ο άνθρωπος που θα δώσει το χρώμα, και ο άνθρωπος που θα συντονίσει όλους αυτούς που θα εργαστούν. Στα μωσαϊκά που φτιάχνω, η δική μου δουλειά φτάνει μέχρι ένα συγκεκριμένο σημείο μέχρι το φορμάρισμα, εγώ δεν τοποθετώ της πέτρες για παράδειγμα».

– Είναι δικό σας το πιο λαμπρό σύγχρονο μνημείο στην πόλη μας,  την Καβάλα. Θέλετε να μας πείτε πώς ξεκίνησε η ιδέα αυτή;

Η ιδέα αυτή ξεκίνησε από τον Μακαριστό Μητροπολίτη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου Προκόπιο, ήτανε ιδιαίτερος άνθρωπος, και είχε το χάρισμα να βλέπει πάντα μπροστά. Στην αρχή μου είχε ανατεθεί μονάχα τη μελέτη. Στην πορεία μου ζήτησε να αναλάβω και την δημιουργία του Μνημείου.  Εκείνο που ήθελα ήταν το μνημείο αυτό, να το δέσω αρχιτεκτονικά με τον συνολικό χώρο, καθώς βρίσκεται ανάμεσα σε δυο δρόμους και  για το λόγο αυτό προτίμησα την κοιλότητα. Ουσιαστικά για να έχει μια συμμετοχή ακόμη και η αρχιτεκτονική του Μνημείου, ανάλογα από ποια οπτική θα το συναντήσεις. Ήθελα το Μνημείο να το σχεδιάσω, με λιτό χαρακτήρα, με στοιχεία ελληνιστικά. Έτσι ξεκίνησε η ιδέα και την αξιοποίησα κατά αυτό τον τρόπο, σε συνεργασία με τον Ιταλό Ρίνο Πασορούτι, καθηγητή Πανεπιστημίου στην Βόρειο Ιταλία, στην τοποθεσία Spilimbergo. Είναι σήμερα η καλύτερη σχολή που υπάρχει στον χώρο της Ιταλίας. Είχαμε στο πρόγραμμα να δημιουργήσουμε νέα πράγματα, με τον Μακαριστό Προκόπιο,  μα εργαζόμουν ασταμάτητα στον Πανάγιο Τάφο – τα  τελευταία χρόνια όπου είχα αναλάβει το σημείο της Αποκαθηλώσεως του Χριστού. Εκεί έχει γίνει μια σύνθεση 20 μέτρων που αναπαριστά την Αποκαθήλωση Του, τον Επιτάφιο Μυρισμό, όπου εκεί μπροστά βρίσκεται ο λίθος που ακούμπησαν τον Χριστό και μετά είναι ο ενταφιασμός του Χριστού, και  ουσιαστικά χαρακτηρίζει το τοπογραφικό όλου του Ιερού Ναού του Παναγίου Τάφου. Όπου η δουλειά μου αυτή, ήταν και η αρχή να αλλάξει η χρωματική μου γκάμα. Βλέποντας όλη αυτήν την δοξασία, δεν μπορούσα να εννοήσω πως με το σχέδιο και με το χρώμα, μέσα από ένα πιο αυστηρό ύφος, θα μπορούσα να απεικονίσω την δοξασία του Θεού.  Και ξεκίνησα να χρησιμοποιώ αυτά τα βασιλικά χρώματα, τις καρμίνες, τα χρυσά και τις ουλτραμαρίνες. Αυτό που ήθελα να καταφέρω, ήταν μέσα από τα έργα μου, η αίσθηση, να είναι πιο δοξαστική,  να στέκεται απέναντι ο άνθρωπος που πατάει με τα πόδια του στην γη και να βλέπει κάτι ιδιαίτερο από μακριά.  Να ταξιδέψει το μυαλό του, αυτό έχει σημασία. Αν μπορείς να βγάλεις ένα εισιτήριο που δίνει στον καθένα την δυνατότητα να ταξιδέψει,  έστω για μια – δυο ώρες είναι πολύ μεγάλη υπόθεση. Το παν είναι η ευρηματικότητα στην σύνθεση, να υπάρχει μαθηματική ισορροπία.

Για παράδειγμα στον Ιερό Ναό του Βαπτιστήριου της Αγίας Λυδίας η αίσθηση που ήθελα να δώσω, είναι μπαίνοντας στον Ναό, να νιώθεις την αίσθηση του κρύου, να νιώσεις την αίσθηση του νερού, ως  Βαπτιστήριο. Για το λόγο αυτό, ζήτησα να γίνουν ορθομαρμαρώσεις, τόσο μεγάλες με άσπρο μάρμαρο και στα μικρά μωσαϊκά που μπαίνουν εκεί, να δώσουμε με τα χρώματα  ένα παλμό,  να πάρει τον χτύπο της καρδιάς, το Μνημείο. Διακριτικά. Πρόσφατα βρέθηκα στην Αμερική δημιούργησα εκεί ένα ναό πολύ μεγάλο, όπου προσπάθησα να δώσω αυτήν την ιδιαιτερότητα. Ο Ναός ανήκει σε Συρίους, Παλαιστινίους και Λιβανέζους. Έχουνε πολύ μεγάλη αγάπη οι άνθρωπο αυτοί, είναι ο τόπος που συγκεντρώνονται και έχουνε τις μνήμες από τις πατρίδες τους. Φτιάχνοντας εκεί την Πλατυτέρα, οι δυο Αρχάγγελοι αντί να κρατάνε την ράβδο της Εξουσίας βαστούν ένα κλωναράκι ελιάς, το οποίο περιγράφει ουσιαστικά την ελπίδα ώστε να ειρηνεύσει η περιοχή».

– Μετά το βήμα του Αποστόλου Παύλου στην Καβάλα, και  τις  αγιογραφικές και ψηφιδογραφικές εργασίες στον Ιερό Ναό Αγίας Λυδίας Φιλίππων Καβάλας, σχεδιάζεται κάτι καινούργιο για την πόλη μας;

«Στην Καβάλα, σήμερα,  με τον ιδιαίτερα καλλιεργημένο και δημιουργικό  Σεβασμιώτατο  Μητροπολίτη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου κ. Στέφανο, ετοιμάζουμε 2 εξαίρετα μωσαϊκά, όπου το ένα από αυτά,  απεικονίζει την Αγία Λυδία, δίπλα στο ποτάμι, με σκηνικό πίσω ακριβώς, τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων».

– Ποιο είναι το επόμενο σας βήμα στο προσεχές μέλλον;

«Στην σχολή όπου πήρα και την υποτροφία Scuola Mosaicisti di Friuli Spilimbergo, στην Ιταλία όπου ασχολείται με την τέχνη του ψηφιδωτού, μεγάλοι καλλιτέχνες εκεί από όλο τον κόσμο δημιουργούν. Στο πανεπιστήμιο  αυτό απέκτησα την υποτροφία και στην πορεία, απέκτησα την εμπειρία και την γνώση, κοντά σε λαμπρούς ψηφιδογράφους. Εκεί δεν υπήρχε το Βυζαντινό ψηφιδωτό,  το οποίο και είναι πολύ χαρακτηριστικό, δέχθηκα λοιπόν πρόσκληση να αναλάβω εγώ το τμήμα και να το οργανώσω. Εργάστηκα 8 χρόνια μεθοδικά και απέκτησα την συνεργασία με επώνυμους , ταλαντούχους ψηφιδογράφους.

Τις επόμενες ημέρες και συγκεκριμένα στις  15 Αυγούστου θα βρεθώ εκεί, στην Ιταλία, σε  μια εκκλησία του 10^ου αιώνα, όπου γίνεται αφιέρωμα στην δουλειά μου. Η διοργάνωση ανήκει στο Προξενείο της Τεργέστης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Scuola Mosaicisti di Friuli Spilimbergo . Σε έναν άλλο ναό του 6^ου αιώνα, υπάρχει μια δική μου δουλειά που απεικονίζει την Παναγία Καρδιοβαστάζουσα. Μια πελώρια εικόνα 2 μέτρων η οποία και φιλοξενήθηκε στο παρεκκλήσιο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, την οποία αγάπησε τόσο πολύ ο κόσμος που ανάγκασε τον Επίσκοπο της περιοχής να  τοποθετήσει την εικόνα της Παναγίας  στην εκκλησία στον αριστερό πεσσό (στο τέμπλο)».

Ο Βλάσιος Τσοτσώνης γεννήθηκε το 1951. Σπούδασε Καλές Τέχνες στην Αθήνα και διδάχθηκε την τέχνη της αγιογραφίας. Στη συνέχεια, σπούδασε Αισθητική της Ψηφιδογραφίας στη Scuola Mosaicisti di Friuli Spilimbergo, στην Ιταλία.

Περισσότερες πληροφορίες: http://vlasiostsotsonis.gr/el/bio.html

Η μελέτη μωσαϊκού του Ιερού Ναού Βαπτιστηρίου Αγίας Λυδίας

Η μελέτη μωσαϊκού του Ιερού Ναού Βαπτιστηρίου Αγίας Λυδίας