Πρόσωπα

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, του Κέντρου Διαφύλαξης Αγιορειτικής Κληρονομιάς (Κε.Δ.Α.Κ.), Θεσσαλονίκη 2000.

«Όσο κι αν ο σύγχρονος κόσμος αποφεύγει να αντλήσει κάποιο ανθρωπολογικό νόημα από τα Χριστούγεννα, που για τις χριστιανικές κοινωνίες είναι ένα μήνυμα αγάπης, τόσο αυτό το μήνυμα θα ηχεί πιο δυνατά ως αναγκαιότητα και ως έλλειμμα στις ψυχές των ανθρώπων», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Χριστιανικής Γραμματείας, Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ, Χρήστος Αραμπατζής.

Επιπρόσθετα, μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι «Τα Χριστούγεννα, ως εορτή, έρχονται να υπενθυμίσουν ένα κεφαλαιώδους σημασίας γεγονός για την ανθρωπότητα. Στην ιστορία των πολιτισμών δεν υπήρξε ποτέ, έξω από το Ευαγγέλιο, η περιγραφή της εισόδου της του Θεού ως «σαρκωμένης αγάπης» στην Ιστορία. Μιας αγάπης, όμως, όχι αυτοαναφορικής και άρα φυλακισμένης, αλλά μιας αγάπης που αγκαλιάζει τα πάντα και εκδηλώνεται ως «έσχατη ταπείνωση», ως κάθοδος της άχρονης και άπειρης θείας υπόστασης του Λόγου μέσα στην ευτέλεια της ανθρώπινης ιστορικής πραγματικότητας».

Αναλυτικά, η οπτική του κυρίου Χρήστου Αραμπατζή επί του θέματος της Γέννησης του Χριστού και της συνειδητοποίησης της ανθρώπινης πραγματικότητας:

Οι ημέρες των Χριστουγέννων δίνουν πάντα μια αφορμή για να αναψηλαφήσουμε τον «έσω άνθρωπο» και να αναρωτηθούμε για το νόημα της ανθρώπινης ζωής και της συνύπαρξής μας με τους άλλους.

Όσο κι αν ο σύγχρονος κόσμος αποφεύγει να αντλήσει κάποιο ανθρωπολογικό νόημα από τα Χριστούγεννα, που για τις χριστιανικές κοινωνίες είναι ένα μήνυμα αγάπης, τόσο αυτό το μήνυμα θα ηχεί πιο δυνατά ως αναγκαιότητα και ως έλλειμμα στις ψυχές των ανθρώπων.

Η καθημερινότητά μας, η οποία καθίσταται ολοένα και πιο πολύπλοκη λόγω των επεκτεινόμενων δυνατοτήτων επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης, απαιτεί από όλο και περισσότερους ανθρώπους τη συνειδητοποίηση και την αντιμετώπιση όχι μόνον των δικών τους αντιφάσεων, αλλά και αυτών του περιβάλλοντός τους.

Οι συλλογικές καταστροφές είναι πάντα το άθροισμα άλυτων επιμέρους προβλημάτων των εσωτερικών αντιφάσεων και αγκυλώσεων του ανικανοποίητου του ανθρώπου, που όσο μεγαλώνει τόσο πιο αυτοκαταστροφικό γίνεται.

Ένα ανικανοποίητο που επιτείνεται καθώς αυτό που επιζητεί εκ της φύσεώς του ο άνθρωπος είναι η «έκφραση και η απόλαυση της αγάπης». Ο άνθρωπος έχει προικιστεί με την ικανότητα να αισθάνεται και να εκπέμπει την αγάπη, ως χαρακτηριστικό της ύπαρξής του, ως το μεγάλο και ανεξήγητο μυστήριο της φύσης του και της ιστορικής του δράσης.

Τα Χριστούγεννα, ως εορτή, έρχονται να υπενθυμίσουν ένα κεφαλαιώδους σημασίας γεγονός για την ανθρωπότητα. Στην ιστορία των πολιτισμών δεν υπήρξε ποτέ, έξω από το Ευαγγέλιο, η περιγραφή της εισόδου της του Θεού ως «σαρκωμένης αγάπης» στην Ιστορία. Μιας αγάπης, όμως, όχι αυτοαναφορικής και άρα φυλακισμένης, αλλά μιας αγάπης που αγκαλιάζει τα πάντα και εκδηλώνεται ως «έσχατη ταπείνωση», ως κάθοδος της άχρονης και άπειρης θείας υπόστασης του Λόγου μέσα στην ευτέλεια της ανθρώπινης ιστορικής πραγματικότητας.

Μόνο μέσα στο Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού κηρύττεται αυτή η αδιαφιλονίκητη αλήθεια της ενανθρώπισης του ίδιου του Θεού, ως έκφραση της απόλυτης αγάπης προς τον άνθρωπο, ώστε αυτός να λυτρωθεί από τα δεσμά του φόβου του θανάτου, μιμούμενος αυτή την αγάπη, αρνούμενος όσα τον καθηλώνουν στην αυτάρεσκη αυτοαναφορικότητα. Όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται, ο θάνατος ως το έσχατο όριο της ανθρώπινης συνειδητότητας βρίσκει την αναίρεσή του μόνο στην ελπίδα της αγαπητικής σχέσης που θεμελιώνεται στον ίδιο τον Χριστό και εκδηλώνεται ως «φυσική» συνέπεια στον συνάνθρωπο. Η νοηματοδότηση αυτής της σχέσης θεμελιώνεται στο γεγονός της Γέννησης του Χριστού, της εισόδου του Θεού μέσα στην ιστορία και στη δυνατότητα που προσφέρει στον άνθρωπο να εκφράσει την αγάπη ως γνώρισμα και θεμέλιο της ύπαρξής του.

Πολύ εύστοχα ένας από τους μεγάλους αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Μάξιμος Ομολογητής (7ος αι.) χαρακτήρισε τη Γέννηση του Χριστού ως το προαιώνιο μυστήριο της δημιουργίας του ανθρώπου.

Οι άνθρωποι έλαβαν διά της δημιουργίας το «απλώς είναι». Αλλά το δέχθηκαν εν όψει του τελικού αιτίου προς το «ευ είναι», το οποίο θα πραγματοποιηθεί διά της ενσάρκωσης. Το «απλώς είναι» παραμένει κάτι ατελές, δεν είναι παρά μια σκιά σε σύγκριση με το «ευ είναι» που μονίμως αναζητά ο άνθρωπος και του προσφέρεται μέσα από τη Γέννηση του Χριστού. Μέσα σε αυτό το γεγονός ο άνθρωπος παραδίδεται στο απόλυτο μυστήριο που ονομάζουμε Θεό, ανανεώνεται και ανακαινίζεται ικανοποιώντας τη λαχτάρα του να γευτεί τη μακαριότητα και την ευδαιμονία.

Η αγαπημένη ενότητα CosmoClassical επιστρέφει και φέτος στα δρώμενα του Cosmopolis Festivalκαι της Καβάλας σε ένα πλαίσιο φιλόδοξο και ανανεωμένο με την παραγωγή του θρυλικό έργου La Bohèmeτου Τζάκομο Πουτσίνιστις 6 και 7 Δεκεμβρίου στο Μουσικό Σχολείο Καβάλας με τη συμμετοχή περισσότερων από 120 ηθοποιών, μουσικών και συντελεστών από όλο τον κόσμο.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Διευθυντής του Μουσικού Σχολείου Καβάλας, κύριος Ιωάννης Κακάρας, μίλησε για τη συνεργασία με το CosmopolisFestival, για τα Μουσικά Σχολείακαι τη συμμετοχή των μαθητών του Μουσικού Σχολείου Καβάλας σε αυτή τη μεγάλη γιορτή της μουσικής και των τεχνών.

Ερώτηση Ι: Η πορεία σας έχει συνδεθεί με τα Μουσικά Σχολεία. Τι είναι αυτό που τα κάνει ξεχωριστά και τι προσφέρουν σε μαθητές, γονείς και την κοινωνία γενικότερα;

«Τα Μουσικά Σχολεία είναι μοναδικά γιατί συνδυάζουν τη γενική και την μουσική παιδεία, προσφέροντας στους μαθητές μια ολιστική εκπαίδευση που ενθαρρύνει την καλλιτεχνική έκφραση, τη δημιουργικότητα καθώς και την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων μέσα από τη συνεργασία και την ομαδικότητα. Τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να καλλιεργήσουν τις μουσικές τους δεξιότητες, να εκφραστούν με ποικίλους τρόπους και να αναπτύξουν ομαδικό πνεύμα μέσα από ορχήστρες και χορωδίες.

Οι γονείς βλέπουν τα παιδιά τους να εξελίσσονται σε ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει τον σεβασμό και αποδέχεται τη διαφορετικότητα. Δηλώνουν ασφαλείς που τα παιδιά τους αναπτύσσονται σε ένα σχολείο με πολύ χαμηλά ποσοστά σχολικού εκφοβισμού. 

Συνεισφέρουν ουσιαστικά στην πολιτιστική ανάπτυξη και στη διάδοση της μουσικής τέχνης. «Διδάσκουν» κοινωνική συνείδηση και πνευματική καλλιέργεια συμβάλλοντας θετικά στον πολιτισμό μας. Επιπλέον, οι εκδηλώσεις και οι συναυλίες που οργανώνονται από τα Μουσικά Σχολεία φέρνουν κοντά την κοινωνία, ενισχύοντας τη συνοχή και την αλληλεπίδραση μεταξύ των πολιτών.

Αυτός ο συνδυασμός γενικής και μουσικής παιδείας κάνει αυτά τα σχολεία πραγματικά ξεχωριστά και αναντικατάστατα.»

Ερώτηση ΙΙ: Μιλήστε μας για τη συμμετοχή του Μουσικού Σχολείου Καβάλας στην όπερα La Boheme, στο φιλόδοξο πρότζεκτ του Cosmopolis Festival στο πλαίσιο της ενότητας Cosmo Classical.

«Η συμμετοχή του Μουσικού Σχολείου Καβάλας στην όπερα «LaBoheme» στο πλαίσιο του Cosmopolis Festival είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για τους μαθητές να βιώσουν τη μαγεία της όπερας. Το φιλόδοξο αυτό πρότζεκτ που εντάσσεται στην ενότητα CosmoClassical, επιδιώκει να συνδυάσει τη μουσική παράδοση με σύγχρονες δημιουργικές προσεγγίσεις.

Οι μαθητές του σχολείου θα έχουν την ευκαιρία να συνεργαστούν με επαγγελματίες καλλιτέχνες και να συμμετάσχουν σε πρόβες και παραστάσεις, αναπτύσσοντας έτσι τις μουσικές τους ικανότητες και την καλλιτεχνική τους έκφραση. Η συμμετοχή αυτή προάγει την καλλιτεχνική ανάπτυξη των μαθητών, προσφέροντάς τους τη δυνατότητα να μοιραστούν τη σκηνή με καταξιωμένους καλλιτέχνες και να παρουσιάσουν τη δουλειά τους σε ένα ευρύτερο κοινό. Πιστεύουμε πως αυτή η εμπειρία θα τους μείνει αξέχαστη και θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για την καλλιτεχνική τους πορεία στο μέλλον.»

Ερώτηση IΙΙ: Είστε ένας άνθρωπος, ο οποίος είναι ιδιαίτερα ενεργός στα πολιτιστικά της πόλης τόσο με την ιδιότητα του Διευθυντή του Μουσικού Σχολείου, όσο και προσωπικά. Πώς αξιολογείτε τα πεπραγμένα του CosmopolisFestival και όσα έχει προσφέρει στην Καβάλα τα τελευταία χρόνια.

«Αξιολογώντας τα πεπραγμένα του, μπορώ να πω ότι το φεστιβάλ έχει προσφέρει σημαντικά στην πολιτιστική ζωή της πόλης μας. Αρχικά, η ποικιλία των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και η συμμετοχή καταξιωμένων καλλιτεχνών έχουν ενισχύσει την πολιτιστική ταυτότητα της Καβάλας, προσελκύοντας όχι μόνο τοπικό κοινό αλλά και επισκέπτες από άλλες περιοχές. Το φεστιβάλ έχει δημιουργήσει μια πλατφόρμα για νέους καλλιτέχνες, δίνοντάς τους την ευκαιρία να εκφραστούν και να αναδείξουν το ταλέντο τους. Επιπλέον, η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ διαφόρων πολιτιστικών φορέων και οργανώσεων έχει συμβάλει στην ανάπτυξη μιας ισχυρής κοινότητας. Οι εκπαιδευτικές δράσεις και τα εργαστήρια που διοργανώνονται στο πλαίσιο του φεστιβάλ παρέχουν σημαντική εκπαίδευση και εμπειρία στους συμμετέχοντες. Συνολικά, το Cosmopolis Festival έχει αναδείξει την Καβάλα ως έναν δυναμικό πολιτιστικό προορισμό και πιστεύω ότι η συνέχιση αυτής της προσπάθειας θα είναι καθοριστική για την ανάπτυξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής μας.»

Εισιτήρια online:

https://www.more.com/music/festival/christmas/la-boheme-an-opera-project-by-csf/

Καβάλα – Φυσικό σημείο προπώλησης:

Κέντρο Πληροφόρησης Επισκεπτών (πρώην Ε.Ο.Τ), Ίωνος Δραγούμη με Ελ. Βενιζέλου. (18:00 – 20:00 Δευτέρα με Παρασκευή από 11.11.2024)

Πληροφορίες: +306945 801028 (18:00 – 20:00 Δευτέρα με Παρασκευή)

Ανοικτό κάλεσμα εθελοντών μέχρι και τις 17 Νοεμβρίου:

https://cosmopolisfestival.gr/gine-ethelontis/

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του CosmopolisFestival: https://cosmopolisfestival.gr/

Xθες Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2024, πραγματοποιήθηκε συνάντηση της ερευνήτριας κας. Αναστασίας Ιατρού, με τον Δήμαρχο Θάσου κ. Ελευθέριο Κυριακίδη, παρουσία του Αντιδημάρχου Διοικητικών Υπηρεσιών κ. Ιωάννη Γεωργίου και της Αντιπροέδρου του Οργανισμού Τουρισμού κας. Λαμπρινής Φωκά.

Η κα. Αναστασία Ιατρού, ένα νέο παιδί από τον τόπο μας, την Θάσο, είναι υποψήφια διδάκτορας, η πρωτοποριακή επιστημονική εργασία της οποίας, με τίτλο «Structural and Functional Analysis of the Clonotypic B Cell Receptor Immunoglobulin in Splenic Marginal Zone Lymphoma» έλαβε το τιμητικό βραβείο “2024 ASH Abstract Achievement Award” και επιλέχθηκε να παρουσιαστεί ως προφορική ανακοίνωση στο 66ο Ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Αιματολογικής Εταιρείας, που θα διεξαχθεί στις 7-10 Δεκεμβρίου στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια.

Η επιλογή της εργασίας της κας. Αναστασίας Ιατρού για προφορική ανακοίνωση και η απονομή του “ASH Abstract Achievement Award” αποτελεί αναγνώριση της επιστημονικής σημασίας της έρευνάς της και σπουδαία διεθνή διάκριση για το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών και την επιστημονική ομάδα του κ. Κώστα Σταματόπουλου και της κας. Αναστασίας Χατζηδημητρίου.

Το ερευνητικό έργο αφορά στη λεπτομερή δομική και λειτουργική ανάλυση του κλωνοτυπικού B κυτταρικού υποδοχέα σε ασθενείς με σπληνικό λέμφωμα οριακής ζώνης. Η μελέτη ρίχνει φως στους μοριακούς μηχανισμούς που καθορίζουν τη βιολογία και την παθογένεση αυτού του λεμφώματος, ενώ τα ευρήματά της ανοίγουν νέες προοπτικές για στοχευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Οι ερευνητές ελπίζουν πως τα αποτελέσματα της μελέτης θα προσφέρουν πολύτιμα δεδομένα για την κατανόηση και θεραπεία του σπληνικού λεμφώματος οριακής ζώνης, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη καινοτόμων θεραπευτικών στρατηγικών για την αντιμετώπιση της νόσου.

Μετά το πέρας της συνάντησης, ο Δήμαρχος Θάσου κ. Ελευθέριος Κυριακίδης δήλωσε τα εξής:
«Είναι άκρως τιμητικό για τον τόπο μας η ανάδειξη ενός νέου ανθρώπου σε μια τόσο ξεχωριστή θέση μεταξύ χιλιάδων άλλων συναγωνιστών επιστημόνων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Σκέψη της Διοίκησης του Δήμου ενόψει της διακρίσεως αυτής είναι να εκκινήσουμε το θεσμό των «πρεσβευτών» της Θάσου, αρχής γενόμενης από μία νέα διακεκριμένη θάσια επιστήμονα».

Γραφείο Δημάρχου

Μεταξύ άλλων, χτες, ο Περιφερειάρχης ΑΜΘ, κ. Χριστόδουλος Τοψίδης, μαζί με τον Αντιπεριφερειάρχη της ΠΕ Έβρου, κ. Ευάγγελο Πουλιλιό, υποδέχτηκαν το Διοικητή της 1ης Στρατιάς, Αντιστράτηγο κ. Δημόκριτο Κωνσταντάκο, με τον οποίον συζήτησαν θέματα που αφορούν στο στρατό και στην εθνική άμυνα.

“Η ασφάλεια της περιοχής μας αποτελεί ένα ζήτημα υψίστης σημασίας για τη Διοίκηση μας και βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα μας.” δήλωσε ο κ. Τοψίδης

Μια έκθεση μαρμαρογλυπτικής και σχεδίου στην καρδιά του ιστορικού εμπορικού κέντρου της πόλης της Δράμας, συνδέει αλλά ταυτόχρονα και διαχωρίζει ερεθίσματα κι εικόνες, απλά πράγματα και έργα τέχνης. Όλα αυτά μέσα από τη ματιά ενός ταλαντούχου καλλιτέχνη, του μαρμαρογλύπτη Γιώργου Αγάλλου. Δεν είναι άλλωστε τυχαίος και ο τίτλος της έκθεσης: «ΠΑΡΕΙΔΩΛΙΑ/ΣΜΙΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ», που φιλοξενείται στην GALLERY 13.

Ο Γιώργος Αγάλλου, μέσα από την έκθεσή του «ταξιδεύει» τον επισκέπτη μέσα σε ένα ψυχολογικό φαινόμενο, κατά το οποίο ένα δυσδιάκριτο ή ασαφές εξωτερικό ερέθισμα εκλαμβάνεται «εσφαλμένα» ως ευκρινές και πλήρως αναγνωρίσιμο. Εξάλλου, αυτό σημαίνει και ο όρος «παρειδωλία». Από το πρόθημα «παρά» (αντί, εκτός αλλά και σε αντίθεση με) και το αρχαίο ελληνικό ουσιαστικό «είδωλον», που σημαίνει μη πραγματική εικόνα, αναπαράσταση, ομοίωμα.

Στο έργο του καλλιτέχνη, που τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στη Δράμα, το «πράγμα» μετουσιώνεται σε μία αυθεντική προσωπική επιθυμία δημιουργίας ενός «προσώπου». Αναζητώντας την πρώτη ύλη του σε παραλίες και κοίτες ποταμών, βρίσκει την κατάλληλη φόρμα που θα πυροδοτήσει την επιθυμία του για να τη σμιλεύσει. Κάθε πέτρα είναι μοναδική και αφηγείται μία μικρή ιστορία. Κάθε έργο αποτελεί πολύτιμη ψηφίδα της εικαστικής πορείας του δημιουργού, και ως σύνολο, την ενιαία σύνθεση της εικαστικής του έκφρασης.

«Μία πέτρα είναι ριγμένη κάπου, στην κοίτη ενός ποταμού, στην ακτή μιας παραλίας χωρίς καμιά επιθυμία να αλλάξει. Πότε όμως αυτή αποκτά “συνείδηση” και μετουσιώνεται σε έργο τέχνης;» αναρωτάται ο ιδρυτής της GALLERY 13 και επιμελητής της έκθεσης, Δημήτρης Γούδας. Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ δίνει και την απάντηση: «Είναι η στιγμή που θα μπει στο οπτικό πεδίο της ευαίσθητης ματιάς ενός παρατηρητή και θα κινητοποιήσει τον εσωτερικό του κόσμο ή απαιτείται η σμίλευση και η επεξεργασία της, έτσι ώστε να διαμορφωθεί το καλλιτεχνικό δημιούργημα; Η έκθεση του Γιώργου Αγάλλου εγκαινιάζει τη νέα χειμερινή σεζόν στην GALLERY 13 και πραγματικά χαιρόμαστε γι’ αυτή τη συνεργασία που προσέλκυσε πολύ κόσμο και κυρίως νέους ανθρώπους. Ευχαριστώ όλους για την στήριξη, όπως ευχαριστώ και το Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη για την ευγενική χορηγία των κρασιών στα εγκαίνια της έκθεσης. Πιστεύω ότι ο οίνος αποτελεί πλέον βασικό συστατικό του πολιτισμού της Δράμας σε αυτή τη μακρά ιστορική παράδοση στην παραγωγή εκλεκτού και αναγνωρίσιμου κρασιού».

Ποιος είναι ο Γιώργος Αγάλλος

Γεννημένος στην Αθήνα του 1979 και μεγαλωμένος στο Παλαιό Φάληρο, ασχολήθηκε με τον χώρο των κόμικς από τα πρώτα χρόνια του γυμνασίου, ενώ παράλληλα η αγάπη του για την αρχαιοελληνική γλυπτική τον οδήγησε στη σχολή Μαρμαρογλυπτικής της Τήνου, από όπου και αποφοίτησε το 2003 με δάσκαλο τον Ιωάννη Μανιατάκο.

Στην Τήνο συνέχισε να ζει και να εργάζεται για 15 χρόνια. Εργάστηκε στην 2η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και στη Δήλο. Στη Δράμα έφτασε το 2016, αναλαμβάνοντας ως μαρμαρογλύπτης την οργάνωση καλλιτεχνικού εργαστηρίου σε βιομηχανία μαρμάρου. Έχει συμμετάσχει σε συμπόσια γλυπτικής, art residency και εικαστικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Β. Λωλίδη

Αφιέρωμα στον αείμνηστο Πόντιο πολιτικό και ανθρωπιστή, στην κατάμεστη αίθουσα της Μεγάλης Λέσχης

Εκδήλωση μνήμης πραγματοποιήθηκε σήμερα στην κατάμεστη αίθουσα της Μεγάλης Λέσχης, με ομιλητή τον πρώην Γιάννη Τσακλίδη για τον Καβαλιώτη Πόντιο Νικοπολίτη Υπουργού Σταύρου Νικολαΐδη. Την εκδήλωση οργάνωσε το Κέντρο Πολιτισμού Νικοπόλεως Πόντου Ελλάδος σε συνεργασία με τον Επιμελητήριο Καβάλας

Ποιός ήταν ο Υπουργός Σταύρος Νικολαϊδης

Ακολουθεί η έρευνα του Γιώργου Μυτιλινού για το ΧΡΟΝΟΜΕΤΡΟ για το βίο και την πολιτεία του μεγάλου πόντιου πολιτικού που άφησε το δικό του στίγμα την πολιτική ιστορία του τόπου μας.

Αφιέρωμα στον αείμνηστο Πόντιο πολιτικό και ανθρωπιστή: Σταυρό στον Σταύρο Νικολαΐδη

Γράφει ο Γιώργος Μυτιληνός

Πάντα έψαχνα την ευκαιρία και την αφορμή να γράψω για τον μεγάλο Πόντιο πολιτικό άνδρα Σταύρο Νικολαΐδη.Ο Σταύρος Νικολαΐδης βέβαια δεν ήταν ο οποιοσδήποτε πολιτικός. Ήταν ευεργέτης της περιοχής μας και διατηρούσε ιδιαίτερους ισχυρούς δεσμούς με τον τόπο μας και ειδικότερα με οικογένειες της Άνω Λεύκης. Οι οικογένειες αυτές του ήταν φυσικά πολύ γνωστές, αφού προέρχονταν από την γενέτειρά του τη Νικόπολη του Πόντου και εγκαταστάθηκαν εκεί ως πρόσφυγες. Κάθε φορά κάτι με εμπόδιζε, κάτι δεν πήγαινε καλά και κάτι ανέστειλε τους τελικούς μου συνειρμούς για να καθίσω να γράψω. Τελικά τα κατάφερα. Δύο αναπάντεχα γεγονότα, τελείως πρόσφατα, μου έδωσαν επιτέλους το έναυσμα να το κάνω. Το πρώτο είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό εύρημα σε παλαιοπωλείο της Συμπρωτεύουσας, εκεί όπου συνηθίζω να περιφέρομαι ατέλειωτες ώρες όταν την επισκέπτομαι. Σκοπός μου τι άλλο; Να εντοπίσω κάποιο σημαντικό βιβλίο για να αγοράσω. Κάνοντας λοιπόν έναν περίπατο μέσα στα γεμάτα από χιόνι πεζοδρόμιά της, εντόπισα στη βιτρίνα ένα ψηφοδέλτιο του κόμματος των Φιλελευθέρων στην Καβάλα των εκλογών του 1946. Ιστορικά και πολιτικά άκρως ενδιαφέρουσα χρονιά.

Δεύτερο γεγονός απετέλεσε ένα εντελώς παράδοξο συμβάν των εκλογών του 1964, το οποίο έλαβε χώρα στην ιδιαίτερη πατρίδα μου την Καλλιράχη της  Θάσου. Μου το εξιστόρησε παλαιότερα ο ίδιος ο παππούς μου Γιώργος Μυτιληνός και αργότερα μου το επιβεβαίωσε και ο ίδιος ο πατέρας μου, ο οποίος βρέθηκε συμμετέχων ενεργά στα τοπικά προεκλογικά και μετεκλογικά γεγονότα εκείνης της αναμέτρησης. Οι εκλογές είχαν διεξαχθεί τον Φλεβάρη του 1964 και τις κέρδισε η Ένωση Κέντρου με το εντυπωσιακό ποσοστό 53% περίπου. Ο Σταύρος Νικολαΐδης εξελέγη βουλευτής της Ενώσεως Κέντρου στο Νομό Καβάλας, μαζί με τους Θεόδωρο Μανωλόπουλο και Λεόντιο Λυμπέρη. Μάλιστα πέτυχε σημαντική λήψη σταυρών προτίμησης, πολλοί εκ των οποίων προέρχονταν όλως παραδόξως από τα εκλογικά τμήματα της Καλλιράχης, ενός τόπου ο οποίος δεν διέθετε Ποντιακό στοιχείο, ούτε για δείγμα. Όμως ούτε και ο ίδιος προεκλογικά επισκέφτηκε το χωριό μου ή υποσχέθηκε κάτι σημαντικό στους πατριώτες μου. Το εκλογικό παράδοξο θέλησε να διαλευκάνει ο ίδιος ο αείμνηστος πολιτικός ταξιδεύοντας με καΐκι της εποχής (της εφοπλιστικής κοινοπραξίας των Πενταφτίκηδων!!!) μέχρι την Καλλιράχη. Στο μόλο δε τον υποδέχθηκε κανείς, αφού δεν ειδοποίησε για το ταξίδι του αλλά και στην όψη ελάχιστοι τον αναγνώρισαν. Βλέπετε η εικονική διάδοση της πληροφορίας δεν είχε ακόμη αρχίσει να εμφανίζεται. Στην πλατεία του χωριού μου αναζητεί τον κομματάρχη της Ενώσεως Κέντρου, δηλαδή τον παππού μου, το οποίον όμως ούτε κατ όνομα γνώριζε. Βλέπετε ο παππούς μου είχε το προνόμιο και τη δυνατότητα  να ομιλεί τηλεφωνικά με τον ίδιο τον Γέρο της Δημοκρατίας και να τον επισκέπτεται στο σπίτι του στο Καστρί, αλλά να μην έχει ακόμη φροντίσει να δημιουργήσει διαπροσωπικές επαφές και με τον Σταύρο Νικολαΐδη. Στο «δημοκρατικό» καφενείο της πλατείας του χωριού μου στην άνω Καλλιράχη σιγά – σιγά συγκεντρώνονται οι φίλοι και ψηφοφόροι του κόμματος που μερικές μέρες πριν κατήγαγε περίτρανη νίκη. Το τι διημείφθη στο τραπέζι μεταξύ βουλευτού και κατοίκων ψηφοφόρων θα σας το αναπτύξω στη συνέχεια. Κρίνω πριν απαραίτητο να σας παρουσιάσω το σύντομο βιογραφικό του μεγάλου αυτού πολιτικού άνδρα, ενός ευγενούς αμαλγάματος ανθρωπισμού, εντιμότητας, συνέπειας, ήθους και πολιτικής οξυδέρκειας. Μάλιστα θα δανειστώ τις ιστορικές αναφορές του αείμνηστου Αχιλλέα Καραγκιοζόπουλου, ο οποίος αν και αντιθέτων πολιτικών πεποιθήσεων έστω και αναλογιζομένης της χρονικής διαφοράς των 40 και πλέον χρόνων, έπλεξε και προέβαλε πολλές φορές το εγκώμιό του.

«Είναι γνωστόν ότι πολλοί δρόμοι και πλατείες της πόλης μας φέρουν ονόματα, μεταξύ άλλων, ηρώων των αγώνων του έθνους, καλλιτεχνών, ιστορικών αλλά και διακεκριμένων πολιτικών.

Τον λαό του Νομού Καβάλας υπηρέτησε επί σειρά ετών ως κοινοβουλευτικός άνδρας ο αείμνηστος υπουργός και βουλευτής Σταύρος Νικολαΐδης.

Ο Σταύρος Νικολαΐδης γεννήθηκε το 1892 στα Αλούτζια της Νικόπολης του Πόντου και με την ανταλλαγή των πληθυσμών Ελλάδος – Τουρκίας εγκαταστάθηκε στη Καβάλα.

Κατά τα νεανικά του χρόνια σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και δίδαξε στο Ορντού και μετά στην Κριμαία. Δίδαξε στη σχολή της ελληνικής παροικίας στη Συμφερούπολη. Σπούδασε επίσης Νομικά και Θεολογία στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών. Ήρθε στην Αθήνα το 1923, όπου ανέλαβε τη διεύθυνση της Σχολής Μεγαρέως. Λίγα χρόνια μετά, αποφάσισε να ασχοληθεί με τα κοινά. Εξελέγη βουλευτής Καβάλας για πρώτη φορά στις εκλογές του 1926 με την Ένωση Φιλελευθέρων και επανεξελέγη με το κόμμα των Φιλελευθέρων το 1928, το 1932, το 1933, το 1946, το 1951, το 1956 (με τη Δημοκρατική Ένωση) και τέλος, το 1963 και το 1964 με την Ένωση Κέντρου.

Από το 1926 ως το θάνατο του (15 Μαΐου 1967) εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής του νομού μας.

Το 1945 διετέλεσε Υπουργός Εργασίας επί Κυβερνήσεως Ν. Πλαστήρα και μετέπειτα έγινε υπουργός Δημοσίων Έργων στην κυβέρνηση εθνικής συνεργασίας του Θεμιστοκλή Σοφούλη (1947 – 1950). Η προσφορά του ως βουλευτή και υπουργού υπήρξε γόνιμη ιδιαίτερα προς τον προσφυγικό κόσμο, που τον ανέδειξε σε επίλεκτο δημόσιο άντρα.

Ωστόσο εκτός από την πολιτική ασχολήθηκε και με τη συγγραφή. Έργα του με ευρύτατο πεδίο αναφορών κοσμούν  όλες τις βιβλιοθήκες της χώρας.  Δημοσίευσε ακόμη, κατά καιρούς, πλήθος άρθρων σε εφημερίδες και περιοδικά. Ο Σταύρος Νικολαϊδης υπήρξε μέλος πολλών Ποντιακών σωματείων και επιτροπών ενώ  πρωτοστάτησε ως βασικός παράγοντας και σύμβουλος για να κατοχυρωθεί νομικά το αυτοδιοίκητο και το αυτοτελές του Πανελλήνιου Ιερού Ιδρύματος της ιεράς μονής της Παναγίας Σουμελά.

Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, παρά τις προσπάθειες που κατέβαλαν επιφανείς πολιτικοί και παράγοντες του τόπου μας, ώστε να δοθεί σε ένα δρόμο ή πλατεία της πόλης μας το όνομα του Σταύρου Νικολαΐδη, αυτό δεν κατέστη δυνατό.»

Στις συζητήσεις που ακολούθησαν στο καφενείο της Καλλιράχης, ο παππούς μου εξήγησε στον αείμνηστο πολιτικό πως η σταυροδοσία στο πρόσωπό του ήταν αποτέλεσμα συλλογικής απόφασης πολλών εκλογέων που λήφθηκε κατά την προεκλογική περίοδο με γνώμονα την εντιμότητά του και το πολιτικό του ήθος. Αυτή η απόφαση ως εκ τούτου στερούνταν ιδιοτέλειας και οποιουδήποτε προσωπικού οφέλους. Τους ευχαρίστησε από καρδιάς ενώ δεν παρέλειψε να σημειώσει τοπικά προβλήματα και να μεθοδεύσει αργότερα τη λύση τους. Ο γηραιός πολιτικός δεν τους ξέχασε.

Πρόσκληση 

Σας προσκαλούμε στην τιμητική εκδήλωση του Καβαλιώτη Πόντιου Νικοπολίτη Υπουργού Σταύρου Νικολαίδη την Τετάρτη 6 Μαρτίου 2024 στην Μεγάλη Λέσχη του Δήμου Καβάλας και ώρα 20.00 .

Ομιλητής:τ.Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ Γιάννης Τσακλίδης.

Οργάνωση:Κέντρο Πολιτισμού Νικοπόλεως Πόντου Ελλάδος.

Συνδιοργάνωση:Εμπορικό Επιμελητήριο Καβάλας

Ποιός ήταν ο Υπουργός Σταύρος Νικολαϊδης:

Στις 14 Μαΐου 1967, τρεις εβδομάδες μετά την επιβολή του στρατιωτικού πραξικοπήματος, πεθαίνει άρρωστος βαριά ο Πόντιος πολιτικός Σταύρος Νικολαΐδης και η κηδεία του την επομένη έγινε με την παρουσία λίγων συγγενών του.

Με την ανταλλαγή των πληθυσμών ήλθε στην Αθήνα, γνωρίστηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ασχολήθηκε με την πολιτική, και από το 1928 έως το 1964 εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής Καβάλας, έξι φορές με το Κόμμα Φιλελευθέρων και τη Δημοκρατική Ένωση (του Γεωργίου Παπανδρέου) και δύο φορές (1963 και 1964) με την Ένωση Κέντρου (Γ. Παπανδρέου). Χρημάτισε για μια πενταετία υπουργός Προεδρίας και Δημοσίων Έργων στις κυβερνήσεις Πλαστήρα, Διομήδη και Σοφούλη από το 1945 έως το 1950.

Έχει συνδέσει το όνομα του, κατά τη διάρκεια της υπουργίας του στο Δημοσίων Έργων το 1949-50, με τις συμβάσεις των δημοσίων υπαλλήλων ως μέλος Επιτροπής (μετείχαν ο Κων. Τσάτσος και άλλοι δύο υπουργοί), αλλά και την υδροδότηση της Αθήνας, συνδέοντας τα νερά της λίμνης Υλίκης με εκείνα του Μαραθώνα, λύνοντας για τα επόμενα σαράντα χρόνια το πρόβλημα ύδρευσης της Αθήνας, η οποία ολοένα και περισσότερο μεγάλωνε, σε έκταση και πληθυσμό…

Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης

http://www.pontosnews.gr

Ο Δήμος Καβάλας σας προσκαλεί σε  μια εκδήλωση με θέμα : “Γυναίκα και Πολιτική” με κεντρική ομιλήτρια την Ολυμπιονίκη και πολιτικό Βούλα Πατουλίδου. 

Foto:neoskosmos.com

Η έμφυτη ευγένεια, η σεμνότητα, η διακριτικότητα και το υψηλό αίσθημα ευθύνης, δεν ταιριάζουν εύκολα με τον χώρο του θεάματος και ειδικά με το σινεμά. Πόσο δε μάλλον όταν τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι εμφανή ακόμη και στον καθρέφτη της Αντιγόνης Βαλάκου, της «θεατρίνας», όπως προτιμούσε να την αποκαλούν. Μιας ιδιαίτερης προσωπικότητας στη θεατρική τέχνη, που πίσω από τον εύθραυστο χαρακτήρα στο σανίδι ή στα κινηματογραφικά πλατό, αναδείκνυε τον δυναμισμό της, τις αισθητικές απαιτήσεις της, διεκδικώντας την καλλιτεχνική ποιότητα, ακόμη και κόντρα στην εμπορικότητα ή την εύκολη δημοφιλία.

Η Αντιγόνη Βαλάκου, προσπαθούσε συνεχώς να βελτιώνει το πηγαίο ταλέντο της, αξιοποιώντας τον μελωδικό λόγο της, τη σεμνή παρουσία της, τη δραματική μορφή της, εμπλουτίζοντας τις δραματικές πτυχές των ρόλων της, βάζοντας σχεδόν επώδυνα στο πετσί της τους χαρακτήρες είτε στην ελληνική τραγωδία, είτε στο ξένο δραματικό ή ελληνικό ρεπερτόριο.

Πριν από δέκα χρόνια, στις 12 Νοεμβρίου του 2013, η Αντιγόνη Βαλάκου θα έφευγε από τούτο τον μάταιο κόσμο, αφήνοντας πίσω της τις λιγοστές αλλά ξεχωριστές εμφανίσεις της στη μεγάλη οθόνη και την θεατρική παρακαταθήκη της, την αύρα μίας τεράστιας θεατρίνας, όταν έπρεπε να αναμετρηθεί με ιερά τέρατα και σε έναν χώρο ιδιαίτερα κλειστό, απαιτητικό που δεν χαριζότανε σε αποτυχίες.

Από την φτώχεια στον Βεάκη

Γεννημένη στην Καβάλα στις 24 Μαρτίου του 1930, θα έχει δύσκολα και φτωχικά παιδικά χρόνια, μέχρι να εγκατασταθεί, με την οικογένειά της, στην Αθήνα σε ηλικία 16 χρόνων. Το πάθος της για την ηθοποιία ήταν τόσο μεγάλο, που πριν τελειώσει το σχολείο, φοίτησε ταυτόχρονα και στο «Θεατρικό Σπουδαστήριο» του σημαντικού θεατράνθρωπου Βασίλη Ρώτα, ενώ το 1949 άρχισε και τις πρώτες εμφανίσεις στον θίασο του Αιμίλιου Βεάκη στο έργο «Νυφιάτικο τραγούδι». Το πηγαίο ταλέντο της αναγνωρίστηκε άμεσα και θα την καλέσει στον θίασό της η Κυρία Κατερίνα και λίγο μετά ο θίασος Μανωλίδου – Αρώνη – Χατσίσκος, για να διακριθεί ως ενζενί.

Τα επόμενα χρόνια θα συνεργαστεί με το Εθνικό Θέατρο, όπου υποδύθηκε σημαντικούς ρόλους σε έργα, όπως «Χειμωνιάτικο παραμύθι», του Σαίμπηρ, «Δρόμος του Ποταμιού» του Μπέρναρντ Σο και «Κολόμπ» του Ανουίγ, ενώ το 1955 θα ερμηνεύσει την Οφηλία στον «Άμλετ», συνεργαζόμενη με το Θέατρο Εθνικού Κήπου.

Αν και είχε κάνει τις πρώτες της εμφανίσεις στον κινηματογράφο, ο οποίος δεν έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης στους θεατρικούς κόλπους εκείνη την εποχή, θα συνεχίσει να παίζει στο απαιτητικό Εθνικό Θέατρο, γνωρίζοντας την επιτυχία ως Μαίρη Ουόρεν, στη «Δοκιμασία» του Άρθουρ Μίλερ ή ως Ισμήνη, στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή. Τεράστιες επιτυχίες έκανε και στο θέατρο Μουσούρη και ειδικά ως «Άννα Φρανκ», στο ομώνυμο έργο.

Οι ουρανοί είναι… δικοί της

Το 1952 θα την δει σε κάποια παράσταση ο Ντίνος Δημόπουλος και θα την πάρει από το χέρι για να την πάει στον Φίνο. Θα πρωταγωνιστήσει πριν γίνει 23 χρόνων στο συμπαθητικό, ρομαντικό μελόδραμα, «Οι Ουρανοί Είναι Δικοί μας», του Δημόπουλου, δίπλα στον Αλέκο Αλεξανδράκη και τον Λάμπρο Κωνσταντάρα. Το 1955 θα πρωταγωνιστήσει στο βουκολικό δράμα «Γκόλφω», σε σκηνοθεσία του Ορέστη Λάσκου, μια εισπρακτική επιτυχία, η οποία θα την καταστήσει αδιαφιλονίκητη πρωταγωνίστρια. Το 1957, θα συμπρωταγωνιστήσει σε μία από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες, το συγκινητικό «Αμαξάκι», για την Ελλάδα που χάνεται, δίπλα στον τεράστιο Ορέστη Μακρή, τον Βασίλη Αυλωνίτη και τον Στέφανο Στρατηγό, ερμηνεύοντας τον ρόλο μιας ορφανής, αθώας κοπέλας, ερωτευμένης που παρασύρεται από τα ωραία λόγια και τα συναισθήματά της.

Και Αρετούσα και Ιφιγένεια

Ωστόσο, η Βαλάκου δεν έχει σταματήσει στιγμή από το θεατρικό σανίδι. Το 1958 θα τιμηθεί με το Βραβείο Μαρίκα Κοτοπούλη, ενώ την ίδια χρονιά θα συγκροτήσει δικό της θίασο. Θα παίξει συνολικά σε περισσότερα από 120 θεατρικά έργα, παραδίδοντας μαθήματα υποκριτικής δεινότητας ως Μαρία Στιούαρτ, Έντα Γκάμπλερ, Ιουλιέτα, Μπερνάρντα Άλμπα, Αρετούσα. Παράλληλα θα τιμήσει και το αρχαίο ελληνικό θέατρο ως Ηλέκτρα, Αντιγόνη, Ιφιγένεια, Κασσάνδρα και πολλούς άλλους ρόλους, που θα μείνουν ανεξίτηλοι στη μνήμη όσων τους παρακολούθησαν.

Αγαπούσε και παρατηρούσε τους ανθρώπους

Η Αντιγόνη Βαλάκου, μπορεί να μην είχε το απαραίτητο επιδερμικό σεξαπίλ για μια ενζενί, διέθετε όμως κάτι το αέρινο, μια εσωτερική δύναμη, μια εκφραστικότητα, μία ελκυστικότατη αθωότητα, μια κρυμμένη ορμή, που μπορούσε να μεταδώσει και να περάσει στον θεατή στο θέατρο και στο σινεμά, παρά τις περιορισμένες δυνατότητές του. Με μεγάλη παιδεία, η Βαλάκου ήταν ένας άνθρωπος που αγαπούσε τους ανθρώπους και όπως είχε εξομολογηθεί της άρεσε να παρατηρεί τους καθημερινούς ανθρώπους, τις συμπεριφορές τους τις αντιδράσεις τους, όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που μπορούν να συνδέσουν την υποκριτική με την πραγματικότητα, αλλά και τα όνειρα που είναι απαραίτητα τόσο για τη ζωή όσο και για την τέχνη.

Χαμένα Όνειρα

Το 1961 θα πρωταγωνιστήσει δίπλα στον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, στο ενδιαφέρον φιλμ «Χαμένα Όνειρα», σε ένα από τα λιγοστά δράματα του Αλέκου Σακελλάριου, που υπέγραψε και το σενάριο, μαζί με τον Χρήστο Γιαννακόπουλο (από δικό τους θεατρικό έργο). Μια ιστορία για αυτό που λέει και ο τίτλος της ταινίας, με το πρωταγωνιστικό ζευγάρι, να βλέπει να περνά η ζωή από μπροστά του, διαψεύδοντας τις προσδοκίες του και παραμένοντας στη μιζέρια, μη μπορώντας να αλλάξουν τη μοίρα τους. Αν ο Σακελλάριος δεν υπέκυπτε στην ευκολία κάποιων μελοδραματισμών και ορισμένων δραματικών ή κωμικών κλισέ, ίσως να είχε κάνει την καλύτερη ταινία του. Αντιθέτως, οι δυο πρωταγωνιστές και ειδικά η Βαλάκου δεν θα παραδοθούν στους μελοδραματισμούς και θα κρατήσουν το ενδιαφέρον της ταινίας ως το τέλος.

Σεμνή για πάντα

Θα ακολουθήσουν δυο δραματικές ταινίες του Νέστορα Μάτσα («Αθώα ή Ένοχη;» και «Ο Μετανάστης»), που με δυσκολία μπορούμε σήμερα να θυμηθούμε, παρά τα ευπρόσωπα καστ, ενώ θα εμφανιστεί για τελευταία φορά στο σινεμά, σε μία ταινία μικρού μήκους, «Το Νανούρισμα», του Βαγγέλη Καλαμπάκα, αποδεικνύοντας ότι είχε τόλμη και κουράγιο, αλλά και απεριόριστη εμπιστοσύνη στους νέους ανθρώπους.

Η σεμνότητά της την ακολούθησε και στην προσωπική της ζωή. Δεν απασχόλησε ποτέ τον Τύπο, ενώ στα ψιλά πέρασε ακόμη και ο γάμος της με τον χειρουργό Αντώνη Τόμπλερ το 1960. Ένας γάμος που θα σβήσει αθόρυβα έπειτα από λίγα χρόνια, καθώς συνοδεύτηκε και από την απώλεια ενός παιδιού.

Η Αντιγόνη Βαλάκου, που υπήρξε καθηγήτρια υποκριτικής στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, από το 1982 έως το 2007, μεταδίδοντας τις γνώσεις της στα νέα παιδιά, που αγαπούσε σαν δικά της, θα λάβει ακόμη μία τιμητική διάκριση, καθώς το Θέατρο Παλλάς στην Καβάλα θα μετονομαστεί σε Θέατρο Αντιγόνης Βαλάκου.

Συμφιλιωμένη με τον θάνατο, θα αφήσει, ήσυχα, την τελευταία της πνοή σε ηλικία 83 χρόνων, στον Ευαγγελισμό, όπου νοσηλευόταν, αφήνοντάς μας ως παρακαταθήκη πέρα από την ερμηνευτική της δεινότητα, αξίες όπως η ευγένεια, η ταπεινότητα, την αγάπη για τους ανθρώπους.

Μια μέρα σαν σήμερα το 1925 γεννιέται ο άνθρωπος που με το μουσικό του έργο, το προσωπικό του ύφος και τον ουσιαστικό λόγο του, κατάφερε να μεταβάλλει την ελληνική και διεθνή μουσική σκηνή. Στις 23 Οκτωβρίου 1925 γεννιέται ο Μάνος Χατζιδάκις. Κάθε χρόνο, η μέρα αυτή θυμίζει το πόσο προικισμένος και ταλαντούχος ήταν αυτός ο κορυφαίος Έλληνας μουσικοσυνθέτης και πόσο η μουσική του επηρέασε καταλυτικά τη σκέψη και την έκφραση χιλιάδων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.

Κατά ορισμένους γεννήθηκε στην πόλη με τα χίλια χρώματα, στην Ξάνθη, κατά άλλους μετακόμισε μικρό παιδί στην Ξάνθη λόγω των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του πατέρα του. Η ουσία είναι πάντως πως ένα μέρος της ενδιαφέρουσας ζωής και του πολυσήμαντου έργου του, βρίσκονται σήμερα αποτυπωμένα στον μοναδικό χώρο όπου έζησε και ανακάλυψε τις πρώτες μουσικές νότες, στις παρυφές της παλιάς πόλης της Ξάνθης. Ο λόγος για τον σημερινό Πολύωρο Τέχνης και Σκέψης, το εντυπωσιακό αρχοντικό «Grand Maison», την οικία του Μάνου Χατζιδάκι όπως είναι πλέον γνωστό. Καθώς ο επισκέπτης διαβαίνει την κεντρική είσοδο του κτιρίου νιώθει δέος και θαυμασμό για τον πλούσιο αρχιτεκτονικό διάκοσμο του κτιρίου, τις εντυπωσιακές τοιχογραφίες και οροφογραφίες, τα μωσαϊκά δάπεδα και τα υαλοστάσια. Το κτίριο αυτό, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, είναι ένα ανεκτίμητο έργο τέχνης και ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο αποτελεί πλέον στολίδι μεγάλης αξίας για την πόλη της Ξάνθης.

Ο αείμνηστος νομάρχης Ξάνθης και μετέπειτα περιφερειάρχης Γιώργος Παυλίδης ήταν ο άνθρωπος που το 2000 έθεσε τις βάσεις για την αποκατάσταση του κτιρίου με την ευκαιρία της ανάδειξης του μεγάλου δημιουργού σε προσωπικότητα του 20ου αιώνα για την Ξάνθη. Σήμερα, είκοσι τρία χρόνια μετά, οι τοπικές αρχές και οι πολίτες νιώθουν περήφανοι που η πόλη προσφέρει ως παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές και τους πολυάριθμούς επισκέπτες της έναν χώρο υψηλής αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής αξίας, ικανό να φιλοξενήσει πλειάδα αξιόλογων εκδηλώσεων.

Τα βυζαντινά ακούσματα του Μάνου

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Διαχείρισης του Πολυχώρου Μιχάλης Πουσπουρίκας μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ αναφέρεται στην εξαιρετική και πολύχρονη δουλειά που έγινε προκειμένου το κτίριο αυτό να ανακαινιστεί εκ βάθρων και δεκαετίες μετά να αποκαλύψει την κρυμμένες ομορφιές του. Ακριβώς απέναντι από το σπίτι του Μάνου Χατζιδάκη, βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Βλάσση χτισμένη το 1825. Σύμφωνα με την παράδοση ο Μάνος μικρός συνήθιζε να κάθεται στο παράθυρο και να πετάει έξω κουταλάκια του γλυκού. Οι ήχοι που δημιουργούνταν από την πτώση των κουταλιών αποτέλεσαν σύμφωνα με ορισμένους βιογράφους του τα πρώτα μουσικά ακούσματα. «Όταν ο Σταύρος Ξαρχάκος επισκέφθηκε το σπίτι», θυμάται ο κ. Πουσπουρίκας, «προχώρησε προς το παράθυρο, το άνοιξε και αντίκρισε την εκκλησία. Ένιωσε πολύ μεγάλη συγκίνηση όταν διαπίστωσε που οφείλονταν πραγματικά αυτή η ιδιαίτερη χροιά στη μουσική του Μάνου. Γύρισε και μας είπε αφοπλιστικά: «Τώρα κατάλαβα που οφείλονται τα βυζαντινά στοιχεία στις μουσικές του Μάνου. Από τη κυριακάτικη Θεία Λειτουργία του Αη Βλάσση…».

Η ιστορία του μεγάλου σπιτιού

Μια επίσκεψη στους εντυπωσιακούς χώρους του κτιρίου αποτελεί τροφή για σκέψη, συλλογισμό, προβληματισμό, αναζήτηση, ανταλλαγή απόψεων πάνω σε θέματα που σχετίζονται με την πολιτιστική ανάπτυξη όχι μόνο της Ξάνθης αλλά και της πατρίδας μας γενικότερα. Είναι ένας χώρος όπου πλέον συναντιούνται πολίτες για να συνθέσουν μια «Νέα Αφήγηση», κάτω από τη γόνιμη και αποφασιστική επίδραση του οικουμενικού μουσικού έργου του Μάνου Χατζιδάκι.

Το κτίριο χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, την ίδια περίοδο που έγινε και η βίλα Αλλατίνη στην Θεσσαλονίκη, και όπως εξηγεί η δραστήρια Ξανθιώτισσα ξεναγός και μουσειολόγος Νατάσα Μιχαηλίδου μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ «το κτίριο, ήταν ιδιοκτησία του Ισαάκ Δανιέλ, ενός Εβραίου ο οποίος ήταν ανάμεσα στους πιο πλούσιους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Το επάγγελμά του ήταν χρηματιστής και ταυτόχρονα ασχολούταν με το καπνεμπόριο και τις μεσιτείες. Αγόρασε το κτίριο και το έκτισε σε δυο φάσεις. Είναι ίσως το πλέον χαρακτηριστικό δείγμα αποτύπωσης της κοσμοπολίτικης αντίληψης της Ξάνθης. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το σπίτι χτίσθηκε σε προνομιακή θέση, πάνω σε ύψωμα, για να έχει θέα σε όλη την έκταση της τότε πόλης. Σήμερα, δυστυχώς, η θέα έχει περιοριστεί πολύ λόγω των πολυκατοικιών που έχουν ανεγερθεί».

Μετά το θάνατο του Ισαάκ Δανιέλ, το κτίριο πέρασε στα χέρια των παιδιών του, επειδή όμως δεν ήταν σε θέση να πληρώσουν το φόρο κληρονομιάς, το υπουργείο Οικονομικών πήρε το κτίριο και το μετέτρεψε στην εφορία της εποχής. Έπειτα, όταν ο εμφύλιος έλαβε τέλος παραχωρήθηκε στο στρατό και ήταν το φρουραρχείο της πόλης.

Η ζωή του Χατζιδάκι στο σπίτι

Ο μεγάλος δημιουργός Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε στην Ξάνθη στις 23 Οκτωβρίου 1925. Ο πατέρας του Γεώργιος Χατζηδάκις εγκαθίσταται στην πόλη όπου ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου. Εκείνη την εποχή η Ξάνθη ζει τη μεγάλη άνθηση του καπνεμπορίου και οι εμπορικές συνεργασίες που αναπτύσσονται με καπνεμπορικούς οίκους του εξωτερικού δημιουργούν ένα γόνιμο οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορούσε να εργαστεί ο Γεώργιος Χατζιδάκις.

Η οικογένεια Χατζιδάκι νοικιάζει τον δεύτερο όροφο του διατηρητέου κτιρίου «Grand Maison». Κατά ορισμένους ο Μάνος γεννήθηκε σε αυτό, ενώ κατά κάποιους άλλους πέρασε ορισμένα από τα παιδικά του χρόνια. Σε κάθε περίπτωση όμως στο σπίτι αυτό ο Χατζιδάκις ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι στο μαγικό κόσμο της μουσικής χάρη στο μεγάλο πιάνο που υπήρχε στο σπίτι και στα μαθήματα που πήρε από την αρμένισα δασκάλα μουσικής ‘Αννα Αλτουνιάν. Στον ίδιο δρόμο που βρίσκονταν το αρχοντικό, στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου, υπήρχε και το μοναδικό ιδιωτικό σχολείο της Ξάνθης όπου ο Μάνος έλαβε τα πρώτα μαθήματα. Το 1932 η οικογένεια Χατζιδάκι εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα.

Σήμερα, στο δεύτερο όροφο του κτιρίου, παλιές φωτογραφίες του Μάνου Χατζιδάκι και της οικογενείας του, της αρμένισσας δασκάλας του, όπως επίσης παρτιτούρες των έργων του, ιδιόχειρες μουσικές σημειώσεις και λιγοστά προσωπικά αντικείμενα μαρτυρούν το πέρασμα του μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη από τους χώρους του σπιτιού που αναμφισβήτητα σημαδεύτηκε από την παρουσία του.

Ο Μιχάλης Πουσπουρίκας μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ υπογραμμίζει τις τεράστιες δυνατότητες που έχει πλέον το επιβλητικό αυτό κτίριο, συμβάλλοντας στη συνολικότερη πολιτιστική και καλλιτεχνική αναγέννηση της πόλης δια μέσου των πρωτοβουλιών που αναλαμβάνει και των προγραμμάτων που οργανώνει και υλοποιεί ο Πολυχώρος Τέχνης και Σκέψης. «Θέλουμε να δώσουμε βήμα και ερεθίσματα στους νέους ανθρώπους», τονίζει με έμφαση και προσθέτει: «επιδιώκουμε οι νέοι άνθρωποι να επισκεφθούν το κτίριο, να πάρουν εκείνα τα κίνητρα και τα ερεθίσματα για να αναπτύξουν τις σκέψεις τους, να ξεδιπλώσουν το ταλέντο τους. Μην ξεχνάμε ότι ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις δούλεψε με τους νέους ανθρώπους, τους ενθάρρυνε στα πρώτα τους βήματα, ήθελε να ακουστεί η φωνή τους και να παρουσιαστεί η δουλειά τους. Πίστευε στους νέους ανθρώπους και τους στήριζε έμπρακτα».

ΑΠΕ-ΜΠΕ – του ανταποκριτή μας Β. Λωλίδη