Πρόσωπα

Η Ευρώπη έχει εξελιχθεί σε γερμανική επικράτεια επισημαίνει ο γνωστός τραγουδιστής

Της Σοφίας Μανδηλαρά

Ο Γιάννης Κότσιρας δεν χαρίζεται. Δεν είναι τραγουδιστής της μπαλάντας, κυρίως δεν του αρέσουν οι ταμπέλες. Λατρεύει τα παραμύθια αλλά όχι τα ψέματα. Με περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας στο τραγούδι μιλάει στο “Πρακτορείο” για τα τάλεντ σόου, την ΑΕΠΙ, το ραδιόφωνο, το λάιφσταιλ που δεν κατέρρευσε και περιμένει στη γωνία. Τοποθετείται όμως και πολιτικά, για την Ευρώπη και το ευρώ, γιατί όπως λέει ο ίδιος «οι καλλιτέχνες από τους ανθρώπους αντλούμε δύναμη. Οφείλουμε αυτό να το επιστρέφουμε, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που ο απλός πολίτης δεν έχει φωνή». Ας ακούσουμε τη μελωδική αλλά αυστηρή φωνή του Γιάννη Κότσιρα.

– Έχετε αυτοπροσδιοριστεί ως λαϊκός τραγουδιστής. Ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο πυρήνας του λαϊκού τραγουδιού;

– Αυτό είμαι. Από εκεί ξεκίνησα. Και πάντα θα πιστεύω ότι ένας λαϊκός τραγουδιστής μπορεί να πει τα πάντα. Η ουσία του λαϊκού τραγουδιού είναι ότι είτε αγκαλιάζει τον λαό, είτε μιλάει για τον λαό και εκφράζει τα βαθύτερα του συναισθήματα. Λαϊκό μπορεί να είναι και ένα ηχητικά ποπ τραγούδι ή ηχητικά έντεχνο. Ένα από τα ωραιότερα λαϊκά τραγούδια που έχω πει είναι «Το τσιγάρο». Είναι βαρύ, καθαρό, σταθερό λαϊκό τραγούδι. Για μένα λαϊκό είναι αυτό που μπορεί να μπει σε όλα τα σπίτια, που μπορεί να το τραγουδήσει μια γυναίκα, ένας άνδρας, ένα παιδί.

– Ωστόσο, την περισσότερη επίκριση την έχει δεχτεί ο λαϊκός δίσκος σας και ο «Φύλακας Άγγελος» ενώ και οι δύο αγαπήθηκαν πολύ από τον κόσμο. Βλέπετε μια αντίφαση σε αυτό που οι κριτικοί θεωρούν άρτιο και σε αυτό που αγαπάει το κοινό;

– Αυτό είναι δεδομένο και γι αυτό το λόγο τα τελευταία πολλά χρόνια, τουλάχιστον μια δεκαετία, έχει εξαφανιστεί ο μουσικός τύπος. Γιατί ήταν τόσο απροκάλυπτα κατευθυνόμενος. Όταν διάβαζες κριτικές οι οποίες είτε έκρυβαν προσωπική εμπάθεια, είτε προσωπικό συμφέρον, έβλεπες ότι η κριτική μουσικής στην Ελλάδα ετοιμάζεται να πεθάνει και πέθανε.

– Ένα άλλο τραγούδι σας, το «Λέει λέει λέει» περιγράφει μια κοινωνική κατάσταση, μια εποχή του λάιφσταιλ μέσα από μια γυναίκα που καταρρέει.

Δεν πιστεύω ότι η Ελλάδα του λάισταιλ έχει καταρρεύσει για να πω την αλήθεια. Στην τηλεόραση θα δεις ότι ακόμα και τα πιο νέα πρόσωπα που εμφανίζονται είναι ίδια, έχουν κάνει ακριβώς τις ίδιες πλαστικές, έχουν ακριβώς ίδιες μύτες, ίδια πηγούνια, ίδια στήθη. Απλά το λάιφσταιλ κρατάει χαμηλούς τόνους στην παρούσα φάση, για να μην εκτεθεί λόγω της κρίσης. Αλλά υπάρχει. Και θα το συναντήσετε αν πάτε στα ιν νυχτερινά κέντρα. Στην Ελλάδα του 2017, που οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να βγάλουν το μήνα, υπάρχει εκπομπή με γυναίκες που πηγαίνουν να ψωνίσουν και κουτσομπολεύουν η μία την άλλη.

– Για τους ανθρώπους της μέρας, η νύχτα δεν κουβαλάει μόνο λάιφσταιλ αλλά και μια γοητεία, μια σοφία ίσως.

– Η νύχτα δεν έχει πολλές σκιές για να κρυφτείς. Αντεστραμμένα, όλα είναι φωτεινά. Είναι πιο καθαρή. Δηλαδή, ο άνθρωπος που θα δεις το πρωί να είναι σχεδόν ευγενής πίσω από τον γκισέ της τράπεζας, το βράδυ θα είναι αλλιώς, θα δεις τον πραγματικό του εαυτό.

– Μιλώντας για πραγματικούς χαρακτήρες, θεωρείτε πιο σημαντικές τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες;

– Η αποτυχία στη ζωή είναι το πιο χρήσιμο μάθημα γιατί σε βάζει σε μια διαδικασία σκέψης, προβληματισμού. Τι έφταιξε, γιατί, τι λάθος έκανα, πώς θα γίνω καλύτερος. Η επιτυχία, και ειδικά η σταθερή επιτυχία δημιουργεί ένα σύννεφο, ένα βάθρο στο οποίο επαναπαύεσαι. Και όταν μετά θα έρθει τουλάχιστον η έλλειψη επιτυχίας, γιατί θα έρθει αναγκαστικά, ή θα πέσεις εντελώς και θα καταστραφείς ή θα είσαι προετοιμασμένος και θα μπορείς να το διαχειριστείς.

– Ποια είναι η γνώμη σας για τα αμέτρητα τάλεντ σόου; Θεωρείτε ότι αναδεικνύουν νέους καλλιτέχνες πράγματι;

– Τα τάλεντ σόου είναι κάτι χρήσιμο, είναι μια διασκέδαση και για τον κόσμο που κάθεται σπίτι αλλά και για αυτούς που πηγαίνουν εκεί. Το θέμα είναι ότι δεν έχουμε μέτρο. Δηλαδή, πόσα ταλέντα έχει πια αυτή η χώρα; Έχουμε μεγαλύτερη συμμετοχή, αναλογικά για τον πληθυσμό μας, από την Αμερική. Στη θεωρία αναδεικνύουν νέους καλλιτέχνες αλλά στην πραγματικότητα δημιουργούν θεαματικότητα, άρα κινείται το χρήμα γύρω από την τηλεόραση. Δεν είμαι αντίθετος στα παιδιά που πηγαίνουν, ούτε στους κριτές. Χαίρομαι κιόλας να τα βλέπω κάποιες φορές. Όμως, το θέμα είναι τι προσδοκίες δημιουργούν σε αυτούς που διαγωνίζονται. Δε νομίζω όσοι συμμετέχουν να νομίζουν ότι θα μάθουν εκεί ή θα αγαπηθούν ως τραγουδιστές. Ελάχιστες περιπτώσεις, στα δάχτυλα του ενός χεριού, στις χιλιάδες των παιδιών που έχουν πάει.

– Θέλω να σας πάω σε ένα άλλο επίκαιρο θέμα που ταλαιπωρεί τον καλλιτεχνικό χώρο, και ειδικά τους δημιουργούς μουσικής, την ΑΕΠΙ.

– Για ακόμα μια φορά, στην Ελλάδα δημιουργήθηκε ένα πρωτοφανές φαινόμενο, να αναλάβει μια ιδιωτική εταιρεία τη διαχείριση της πνευματικής ιδιοκτησίας. Με σκιώδη συνεταίρο το κράτος. Και εννοώ ότι όταν επίκειντο έλεγχοι ή έρευνες, έπαιρνε τηλέφωνο ο εκάστοτε υπουργός ώστε να μην πειράξει κανείς την εταιρεία. Μπορεί να κατηγορούμε τη σημερινή κυβέρνηση για διάφορα, υπάρχουν όμως κάποιοι τομείς στους οποίους έσπασε τα αποστήματα. Ένας από αυτούς ήταν ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας και φανερώθηκε το πύον.

Η ΑΕΠΙ ήταν μια πληγή για όλο τον κόσμο που είτε ζει από τη μουσική, είτε ζει τη μουσική. Το λέω και για τους ανθρώπους που έχουν μαγαζιά π.χ. και είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν. Η ΑΕΠΙ πρέπει να κλείσει, να γίνει ένας ακόμα σοβαρότερος έλεγχος, να δεσμευτούν οι περιουσίες των διαχειριστών και τα απαραίτητα δικαιώματα που έχουν φαγωθεί να επιστρέψουν σε αυτούς που ανήκουν. Τόσο αυστηρά. Έκανε μια επιστολή προς τον πρωθυπουργό ο κ. Ξαρχάκος κατ’ αρχάς και τον ακολούθησαν πολλοί, και είναι ακόμα μια επιστολή και μαζεύονται διαρκώς κι άλλοι. Πιστεύω ότι πρέπει να ασχοληθεί ο πρωθυπουργός προσωπικά.

– Θεωρείτε ότι είναι συνολικά θέμα κουλτούρας της ελληνικής κοινωνίας το πώς αντιμετωπίζει την πνευματική ιδιοκτησία και την ίδια την τέχνη;

Εννοείται. Είμαστε στις πρώτες θέσεις σε πειρατεία στον κόσμο. Δεν υπάρχει αναγνώριση της πνευματικής ιδιοκτησίας κι αυτό θα το διαπιστώσετε στα ίδια τα μέσα ενημέρωσης. Υπάρχει ένα τεράστιο σκάνδαλο γύρω από την ΑΕΠΙ και τα ΜΜΕ δεν ασχολούνται με αυτό, δηλαδή με τους ανθρώπους που έχουν συνεισφέρει σημαντική ιστορία στην τέχνη της Ελλάδας και τώρα μπορεί να πεθαίνουν της πείνας. Είναι ένας καθρέφτης του τι συμβαίνει στη χώρα.

Έτυχε να είμαι στην ΕΡΤ την ημέρα που έφυγε ο Κούνδουρος. Για να καταλάβετε τη διαφορά, όλη η ΕΡΤ έτρεξε στο αρχείο για να βρει τις ταινίες και τα ηχητικά του. Τους δημοσιογράφους της ΕΡΤ τους έπαιρναν τηλέφωνο από τα ιδιωτικά κανάλια για να μάθουν ποιος είναι ο Κούνδουρος, γιατί είναι τόσο σημαντικός. Ήξεραν το όνομα αλλά δεν ήξεραν την ιστορία του. Αυτό λοιπόν είναι το δείγμα της παιδείας.

– Είστε αυστηρός σε σχέση με την ιδιωτικότητα της προσωπικής σας ζωής και τηρείτε αποστάσεις ασφαλείας. Από την άλλη, τοποθετείστε δημόσια πολιτικά. Νιώθετε ότι έχετε την υποχρέωση να το κάνετε;

Έχω φύγει από τηλεοπτική συνέντευξη γι αυτό το λόγο. Ειδικά στο χώρο της μουσικής, υπάρχουν πρόσωπα που, πιθανόν λόγω έλλειψης καλλιτεχνικής υπόστασης, χρησιμοποιούν την προσωπική τους ζωή εν είδει μικροσκανδάλων για να κρατιούνται στην επικαιρότητα. Αυτό με κάνει ακόμα πιο φανατικό στο να απασχολώ την κοινή γνώμη με τη δουλειά μου και όχι με τα προσωπικά μου.

Ακολουθώ τον αρχαίο όρο του να μην είμαι ιδιώτης. Ο ιδιώτης ήταν αυτός ο οποίος δε συμμετείχε στα κοινά, ιδιώτευε. Οποιοσδήποτε άνθρωπος, οποιουδήποτε επαγγέλματος οφείλει να συμμετέχει ενεργά. Ακόμα περισσότερο, όταν η δουλειά σου έχει στηριχτεί στους πολίτες, γιατί οι καλλιτέχνες από τους ανθρώπους αντλούμε δύναμη. Οφείλουμε αυτό να το επιστρέφουμε, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που ο απλός πολίτης δεν έχει φωνή.

– Σε μια συνέντευξη σας ήδη από το 2014 είχατε μιλήσει πολύ σκληρά για την Γερμανία και το ευρώ. Ποια είναι η άποψη σας τώρα για το ευρωπαϊκό μας μέλλον;

– Δεν θεωρώ ότι υπάρχει ευρωπαϊκό μέλλον, όχι για την Ελλάδα αλλά γενικά. Νομίζω ότι μέσα μας όλοι το έχουμε αισθανθεί αλλά φοβόμαστε να κάνουμε το βήμα. Εδώ και χρόνια, η Ευρώπη είχε εξελιχθεί σε μια γερμανική επικράτεια επί της ουσίας. Η Γερμανία εξυπηρετεί τα συμφέροντα της και καλά κάνει. Το θέμα είναι κατά πόσο εμείς θέλουμε να βρισκόμαστε σε αυτή τη θέση. Το πρόβλημα πλέον είναι ότι εφόσον δε φύγαμε ή δεν πήγαμε κόντρα όταν έπρεπε, τώρα είναι πολύ πιο δύσκολο. Αν πριν 2 ή πριν 5 χρόνια, οι επιπτώσεις θα ήταν μια τετραετία δυσκολίας, τώρα θα είναι πολύ περισσότερο και ίσως πιο βαρύ αυτό το διάστημα.

Είμαι αντιευρωπαϊστής. Παρότι η ιδέα της Ευρώπης μου αρέσει, ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόστηκε είναι απεχθής. Το ευρώ αντί να είναι ένα νόμισμα το οποίο μας ενώνει, έχει λειτουργήσει ως δούρειος ίππος για να μπορούν να ελέγχουν τα κράτη οι πιο δυνατοί. Η ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν εξαιρετική στη βάση της, αλλά όταν εμπλέκεται μία από τις πιο ιμπεριαλιστικές δυνάμεις του κόσμου, η Γερμανία, τότε θα πρέπει να είμαστε πολύ καχύποπτοι. Η Ελλάδα βέβαια από μόνη της είναι μια πολύ μικρή και αδύναμη χώρα και πολύς ντόρος γίνεται κιόλας. Αν μένουμε στην Ευρώπη νομίζω είναι γιατί κάποιοι μας θέλουν για να μας εκμεταλλεύονται και κάποιοι γιατί μας αγαπάνε. Αν λειτουργούσε η ΕΕ όπως θα έπρεπε, δε θα είχαμε μπει καν.

– Θεωρείτε ότι η κοινωνία κρατάει στάση αναμονής;

– Η κοινωνία προσπαθεί να αντιληφθεί τι συμβαίνει. Δεν είναι στάση αναμονής. Όποιος έχει διαβάσει το «Δόγμα του Σοκ» θα καταλάβει. Θα περιέγραφα αυτό που ζούμε σαν μια παρατεταμένη αμμοθύελλα που δε σε αφήνει να δεις γύρω σου. Ελπίζω πως κάποια στιγμή θα κατακάτσει το σύννεφο για να μπορέσουμε να διακρίνουμε την πραγματικότητα.

– Η τέχνη οφείλει να εκφράζει αυτή τη συγκυρία;

Είναι πολύ δύσκολο όταν ζεις στο κουρνιαχτό να μπορέσεις να το περιγράψεις. Αυτό γίνεται πιο ψύχραιμα αργότερα. Έτσι γίνεται στην ιστορία της Ελλάδας γενικά. Τα μεγάλα έργα και οι μεγάλες στιγμές της ελληνικής μουσικής, που περιέγραψαν τις περιόδους που ζούσαμε, δεν έγιναν ή τουλάχιστον δεν κυκλοφόρησαν την ώρα των γεγονότων. Βγήκαν αμέσως μετά ή μετά από λίγα χρόνια. Ο δημιουργός θέλει να έχει την πλήρη εικόνα για να αποδώσει αυτό που έζησε, όπως όλοι οι άνθρωποι.

– Ακούτε ραδιόφωνο;

– Ομολογώ ότι έχω καιρό να ακούσω.

– Μήπως αυτό συνέπεσε με τις λίστες στο ραδιόφωνο, δηλαδή όταν σταμάτησε να επιλέγει τα τραγούδια ο μουσικός παραγωγός-εκφωνητής και έγινε προκάτ η λίστα που παίζει;

– Ξεκίνησα να φεύγω όταν τα ραδιόφωνα που έπαιζαν καλή ελληνική μουσική ελαχιστοποιήθηκαν σε δύο με τρία. Τώρα σαφώς οι λίστες τραγουδιών είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Ουσιαστικά ένας μόνο άνθρωπος ορίζει τι θα ακούσει το κοινό. Ο κόσμος δεν το γνωρίζει και οφείλω να το λέω. Αν πάρεις τηλέφωνο και ζητήσεις ένα τραγούδι που μπορεί να μην υπάρχει στη λίστα, δε θα το ακούσεις ποτέ. Είναι φοβερό αν συνειδητοποιήσει κανείς ότι νομίζει ότι επιλέγει ραδιόφωνο αλλά εξαρτάται από τη λίστα ενός μόνο ανθρώπου σε κάθε ραδιοφωνικό σταθμό.

– Ποια νομίζετε ότι είναι τα όρια της τεχνολογίας στη μουσική;

– Σε όλα τα πράγματα πρέπει να υπάρχει μέτρο. Η τεχνολογία υπάρχει για να μας υπηρετεί και όχι για να την υπηρετούμε. Στην Ελλάδα είτε θα την φοβόμαστε, είτε θα αφηνόμαστε εντελώς πάνω της. Ιδιαίτερα στη μουσική, που έχει περάσει πλέον σε μαθηματικό επίπεδο, το 60-70% των μουσικών που ακούμε αυτή τη στιγμή στα ραδιόφωνα μας δεν είναι προϊόντα έμπνευσης, αλλά συναρμολόγησης δεδομένων μέσω ενός υπολογιστή. Πιστεύω ότι θέλει χρόνια να μάθεις να χειρίζεσαι με μέτρο αυτά τα εργαλεία και δυστυχώς πάντα θα είμαστε λίγο πίσω. Δεν έχουμε μέτρο στην πειρατεία, στη συμπεριφορά μας, στο τι ξοδεύουμε, στο τι δανειζόμαστε. Είμαστε πάντα στα άκρα και αυτό είναι κάτι που θεωρώ ότι μας έχει κρατήσει πίσω.

– Και αφού δεν ακούτε ραδιόφωνο, τι σας αρέσει να ακούτε;

– Ως βάση είχα πάντα τη ροκ μουσική και τα ρεμπέτικα, τα δύο ροκ δηλαδή. Από εκεί και πέρα, σαφώς όταν υπάρχει ένα καλό τραγούδι από όποιο χώρο κι αν είναι θα το ακούσω, είτε ποπ, λαϊκο, τουρκοφολκ, που ακούγεται τώρα τελευταία. Απλά η μουσική με την οποία περνάω ωραία, που βάζω σπίτι μου είναι το ροκ, το ρεμπέτικο, και κάποιες φορές ορισμένα κλασσικά κομμάτια.

-Στο γιο σας τι μουσική βάζετε να ακούσει;

Ο γιος μου έχει κολλήσει με ένα cd που λέγεται «Τι είπε η Αλεπού» της Ευανθίας Ρεμπούτσικα και της Ελένης Ζιώγα. Όλα τα υπόλοιπα προς το παρόν δεν του αρέσουν, ούτε εγώ του αρέσω, εκτός από ένα-δυο τραγουδάκια.

ΑΠΕ ΜΠΕ

Αν ο Έλληνας Ιακώβ Κοέν, δεν ήταν Εβραίος στο θρήσκευμα αλλά χριστιανός, πιθανότατα θα τον είχαν βαφτίσει Σωτήρη.

Ο λόγος; Ο Κοέν γεννήθηκε στο δρόμο προς την σωτηρία. Τον έφερε στον κόσμο η μητέρα του λίγο προτού επιβιβαστεί σε μια βάρκα στην Καβάλα, για να διαφύγει από την κατεχόμενη από τους Βούλγαρους Δράμα και να μην καταλήξει και αυτός, μαζί με όλους τους άλλους ομόθρησκούς του της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, στο διαβόητο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τρεμπλίνκα της Πολωνίας και να μην επιστρέψει.

Οι πόνοι έπιασαν την Ρεβέκκα Κοέν ενώ είχε φορτώσει νύχτα τα μπαούλα της στη βάρκα για να βγει ξημερώματα στο χωριό Σταυρός της Θεσσαλονίκης και από εκεί να μεταβεί στο Βόλο απ΄ όπου καταγόταν.

Ο σύζυγός της Αλμπέρτος, είχε συλληφθεί και εκτελεστεί από τον βουλγαρικό στρατό κατοχής, μαζί με τρεις χιλιάδες άλλους χριστιανούς και έναν ακόμα Εβραίο, ως αντίποινα για την εξέγερση του Δροσάτου στη Δράμα.

Ήταν Μάρτιος του 1942 και η Ρεβέκα, με τη βοήθεια κάποιων γνωστών, εξασφάλισε πλαστά έγγραφα με τα οποία οι βουλγαρικές αρχές την… εξόριζαν εκτός ζώνης κατοχής τους.

Με μια δεύτερη προσπάθεια, η νεαρή χήρα, έχοντας στην αγκαλιά της το νεογέννητο, κατάφερε να περάσει από την Καβάλα στον Σταυρό και από εκεί να φτάσει στο Βόλο, για να βρει θαλπωρή στους δικούς της ανθρώπους.

Οι πληροφορίες στην εβραϊκή κοινότητα του Βόλου, για δημόσιο εξευτελισμό και μεταφορά από τους Γερμανούς σε ανά την Ελλάδα καταναγκαστικά έργα ομοθρήσκων της από τη Θεσσαλονίκη, έφταναν ανησυχητικές, αλλά τα “φίδια” θ’ αρχίσουν να ζώνουν την κοινωνία της, όταν έγινε γνωστό, ότι το πρώτο τρένο με Εβραίους της Θεσσαλονίκης, είχε ξεκινήσει τέτοια εποχή το 1943 με προορισμό την Πολωνία.

«Ένα πρωϊ, τον Απρίλιο του 1943, μέρες του εβραϊκού Πάσχα ήταν, εμφανίστηκε στο σπίτι του Ραβίνου Μωϋσή Πεσσάχ, που ήταν ο παππούς μου, ένας Γερμανός αξιωματικός και αξίωσε να του παραδώσει τους καταλόγους με τα ονόματα και τις διευθύνσεις όλων των μελών της Κοινότητας», αφηγείται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο 75χρονος σήμερα Κοέν.

Ο ραβίνος κατάλαβε αμέσως ότι κάτι κακό προμήνυε η αξίωση του Γερμανού και του απάντησε πως πολύ ευχαρίστως θα του δώσει τους καταλόγους όταν ανοίξουν τα γραφεία της Κοινότητας που λόγω Πάσχα ήταν κλειστά. Πήγε όμως αμέσως στον τοπικό μητροπολίτη Ιωακείμ και του ανέφερε το γεγονός, ζητώντας ταυτόχρονα την συμβουλή του.

«Εξαφανιστείτε όλοι, ακόμα και απόψε αν μπορείτε» του είπε, σύμφωνα με τον Κοεν, ο χριστιανός ιεράρχης.

Το ίδιο βράδυ ο Ραβίνος έστειλε τον καντηλανάφτη της συναγωγής και ειδοποίησε πόρτα-πόρτα όλους τους Εβραίους της πόλης με την προτροπή να την εγκαταλείψουν αμέσως, ενώ πήρε από την συναγωγή όλα τα θρησκευτικά σκεύη, κειμήλια και πολύτιμα έγγραφα και τα πήγε στο Μητροπολίτη, ο οποίος είχε προσφερθεί να τα κρύψει και να τού τα επιστρέψει όταν θα έφευγαν οι Γερμανοί.

Να πάνε όμως που;

«Οι πιο πολλοί έφυγαν στα γύρω ανταρτοκρατούμενα βουνά, ο καθένας όπου μπορούσε, αρκεί να απομακρυνόταν από τον Βόλο.

«Η οικογένεια του παππού μου νοίκιασε κάποια γαϊδουράκια και ύστερα από πορεία τεσσάρων μερόνυχτων καταλήξαμε σ ένα χωριό, το Κεραμίδι, στα σύνορα με την Λάρισα, που άνηκε στις ελεύθερες περιοχές. Εκεί ήρθαν και αρκετοί άλλοι Εβραίοι. Η βοήθεια των κατοίκων ήταν συγκινητική. Μέναμε σε σπίτια του χωριού, οι ντόπιοι οργάνωναν συσσίτιο και κάθε μεσημέρι χτυπούσε η καμπάνα του χωριού που μας καλούσε για φαγητό. Ζήσαμε εκεί ασφαλείς, μέχρι την απελευθέρωση, οπότε και επιστρέψαμε, όπως και οι άλλοι που είχαν καταφύγει στα βουνά, σώοι. Αν είχαμε μείνει δεν θα γλιτώναμε. Ο Ιωακείμ επέστρεψε τα κειμήλια του παππού, τα οποία είχε κρύψει με κίνδυνο της ζωής του. Αργότερα για την ανεκτίμητη βοήθειά του στην σωτηρία της κοινότητα του Βόλου, ο μητροπολίτης με εισήγηση του Ραβίνου, κατετάγη από το ίδρυμα Γιαντ Βασέμ στους δίκαιους των εθνών».

Με την επιστροφή τους από τα βουνά, οι Εβραίοι του Βόλου θα βρουν τα σπίτια τους, τη συναγωγή και τα γραφεία της Κοινότητας καταστραμμένα από τους Γερμανούς και θα προσπαθήσουν – όσοι δεν έφυγαν για το Ισραήλ – να ξαναχτίσουν τη ζωή τους.

Πίσω στη Δράμα, όπως και στην υπόλοιπη Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, το εβραϊκό στοιχείο που αριθμούσε μερικές χιλιάδες, είχε ξεκληριστεί και αυτό. Οι σύμμαχοι των Γερμανών, Βούλγαροι κατακτητές, τους μάζεψαν και τους έστειλαν, σε συνεννόηση με τους Ναζί, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τρεμπλίνκα στην Πολωνία, όπου θανατώθηκαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία.

Χήρα, νέα, όμορφη και με ένα μικρό παιδί, τον Ιακώβ, η Ρεβέκα έπρεπε και αυτή να ξαναφτιάξει τη ζωή της. Μια γνωστή της ομόθρησκη, της προξένεψε «ένα καλό παλικάρι», Εβραίο συγγενή της από το Διδυμότειχο, από τους ελάχιστους που επέζησαν το Ολοκαυτώματος, τον οποίο θα παντρευτεί και θα μετακομίσουν στον Έβρο.

Οι συνθήκες ήταν δύσκολες, μετά τον πόλεμο, και ο αγώνας για επιβίωση, ειδικά για τους εναπομείναντες Εβράιους που είχαν χάσει τα πάντα, σκληρός. Ο μικρός Ιακώβ θα δοθεί από τη μητέρα του, που εν τω μεταξύ είχε αποκτήσει από το δεύτερο γάμο της και άλλα δυο παιδιά, στην αδερφή της στη Δράμα, για να ανατραφεί σε καλύτερο περιβάλλον και εκεί θα μεγαλώσει και θα κάνει τη δική του οικογένεια.

Το εβραϊκό στοιχείο της Δράμας-«ήταν γύρω στις τριακόσιες πενήντα οικογένειες», λέει- όπως και εκείνο της υπόλοιπης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, έχοντας υποστεί συντριπτικό πλήγμα σε απώλειες ζωής και χάσει τις περιουσίες τους, σιγά-σιγά θα αφανιστεί από μια περιοχή στην οποία άφησε τη δική του οικονομική και πολιτιστική σφραγίδα.

Σήμερα ο Ιακώβ Κοέν είναι ο μοναδικός εν ζωή Εβραίος, σε όλη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Ζει μόνος του στη Δράμα και δεν έχει ούτε συναγωγή για να προσευχηθεί.

Καταφεύγει, όπως λέει, σε χριστιανικές εκκλησίες, για να παρακολουθήσει τη Θεία Λειτουργία που τον γοητεύει.

ΑΠΕ ΜΠΕ

Ο κοσμοναύτης Φιοντόρ Γιουρτσίχιν ταξιδεύει ξανά στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό 

Ένας βετεράνος ποντιακής καταγωγής κοσμοναύτης, ο πολύπειρος Φιοντόρ (Θεόδωρος) Γιουρτσίχιν της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos, ταξιδεύει για πέμπτη φορά στο διάστημα και θα παραμείνει για περίπου 4,5 μήνες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).

Ο 58χρονος Γιουρτσίχιν εκτοξεύθηκε σήμερα στις 10:13 το πρωί ώρα Ελλάδας με πύραυλο «Σογιούζ» από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν, μαζί με τον πρωτάρη 43χρονο Αμερικανό αστροναύτη Τζακ Φίσερ της NASA.

Οι δύο αστροναύτες αναμένεται να φθάσουν στον ISS αυθημερόν μετά από ένα ταξίδι-εξπρές διάρκειας έξι ωρών και να παραμείνουν εκεί 136 μέρες υπό τη διοίκηση της Αμερικανίδας Πέγκι Γουίτσον, ενώ στην «παρέα» τους θα βρίσκονται επίσης ο γάλλος αστροναύτης Τομά Πεσκέ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και ο ρώσος Όλεγκ Νοβίτσκι. Οι δύο τελευταίοι προγραμματίζεται να επιστρέψουν στη Γη στις 2 Ιουνίου και θα τους διαδεχθούν οι Ράντι Μπρέσνικ (NASA), Πάολο Νέσπολι (ESA) και Σεργκέι Ριαζάνσκι (Roscosmos).

Μεταξύ άλλων καθηκόντων, ο Γιουρτσίχιν θα υποδεχθεί το Σάββατο στον ISS το φορτίο του σκάφους Cygnus της ιδιωτικής αμερικανικής διαστημικής εταιρείας Orbital ATK, το οποίο μεταφέρει και τους δύο ελληνικής κατασκευής μικροδορυφόρους.

Ακόμη, στις 24 Αυγούστου ο πόντιος κοσμοναύτης θα έχει την ευκαιρία να «γνωρίσει» τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και την κόρη του Ιβάνκα, που θα επικοινωνήσουν από το Λευκό Οίκο επί 20 λεπτά με τον ISS, όπως ανακοίνωσε η NASA. Η επιθυμία τους είναι να συγχαρούν την 57χρονη Αμερικανίδα αστροναύτη και βιοχημικό Πέγκι Γουίτσον, η οποία εκείνη τη μέρα θα σπάσει το τωρινό ρεκόρ παραμονής στο διάστημα των 534 ημερών, ξεπερνώντας πλέον τον αμερικανό συνάδελφό της Τζεφ Γουίλιαμς.

Ακόμη, θα την τιμήσουν, επειδή είναι η πρώτη γυναίκα που έχει διοικήσει δύο φορές τον ISS. Γι’ αυτό, άλλωστε παρατάθηκε η παραμονή της στον ISS, παρόλο που βρίσκεται εκεί από πέρυσι το Νοέμβριο, ενώ κανονικά ο Γιουρτσίχιν θα ήταν ο διοικητής σε αυτή τη διαστημική αποστολή. Η τηλεόραση της NASA θα μεταδώσει ζωντανά τη βιντεο-κλήση του Τραμπ και της κόρης του στον ISS, στην οποία θα συμμετάσχει και ο άλλος αμερικανός αστροναύτης, ο Φίσερ.

Ο έμπειρος Γιουρτσίχιν, ο οποίος έχει τιμηθεί με την ανώτατη διάκριση του «Ήρωα» της Ρωσικής Ομοσπονδίας και με το παράσημο του Τάγματος του Φοίνικα της Ελληνικής Δημοκρατίας, κάνει το πέμπτο διαστημικό ταξίδι του και το τέταρτο στον ISS. Είναι ο όγδοος ρώσος κοσμοναύτης που έφθασε τα πέντε διαστημικά ταξίδια και ο δεύτερος γηραιότερος που έχει βρεθεί στο διάστημα.

Ο Γιουρτσίχιν γεννήθηκε το 1959 στο Βατούμι της Γεωργίας από ποντιακής καταγωγής γονείς και επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα. Σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός με ειδίκευση στο διάστημα και αργότερα πήρε και ένα διδακτορικό στα οικονομικά από το Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Εργάσθηκε στη ρωσική διαστημική εταιρεία «Energia», υπήρξε αρχιμηχανικός στα διαστημικά προγράμματα του «Διαστημικού Λεωφορείου-Μιρ» και το 2002 έκανε το πρώτο δεκαήμερο ταξίδι του στο διάστημα ως κοσμοναύτης, αποτελώντας μέλος του πληρώματος του διαστημικού λεωφορείου «Ατλαντίς».

Το 2007 παρέμεινε 196 μέρες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, στη διάρκεια των οποίων έκανε τρεις διαστημικούς περιπάτους. Το 2010 έκανε την τρίτη του πτήση στο διάστημα, πάλι στον ISS, και στη διάρκεια της παραμονής του των 163 ημερών έκανε δύο ακόμη διαστημικούς περιπάτους. Το τέταρτο διαστημικό ταξίδι του έγινε το 2013, όταν υπήρξε διοικητής της αποστολής στον ISS και παρέμεινε επίσης 163 μέρες στο διάστημα.

Μέχρι σήμερα έχει «περπατήσει» στο διάστημα σχεδόν 52 ώρες, κατέχοντας την έκτη θέση μεταξύ όλων των αστροναυτών του κόσμου. Συνολικά στο διάστημα έχει περάσει περίπου 537 μέρες και είναι σήμερα ο 13ος στον παγκόσμιο κατάλογο των αστροναυτών σε διάρκεια παραμονής στο διάστημα, αλλά όταν επιστρέψει στη Γη στις 3 Σεπτεμβρίου (μαζί με τον Φίσερ και τη Γουίτσον), θα έχει ανέβει στην έβδομη θέση.

ΑΠΕ ΜΠΕ

φωτογραφία: Γιουρτσίχιν (Ρωσία) και Φίσερ (ΗΠΑ)- Πηγή NASA

Τρία εκατομμύρια βιβλία για τη ζωή του έχουν πουληθεί και γυρίστηκαν επτά κινηματογραφικές ταινίες       

«Στον γιο μας δώσαμε το όνομα Αρσένιος, στη μνήμη του Αγίου Παΐσιου, που τον αγαπάμε πολύ. Διάβασα όλα τα βιβλία με το λόγο του!», λέει η Νάντια Τουσινάιτε, πρόεδρος του Κέντρου Κοινωνικής Βοήθειας του Αγίου Παΐσιου Αγιορείτη, στο χωριό Μπάρκοβο της περιοχής Πούσκιν, που βρίσκεται σε απόσταση 50 χλμ από τη Μόσχα.

Ο γιος της Νάντιας γεννήθηκε με προβλήματα στην ακοή και την ομιλία. «Σοκαριστήκαμε όταν μάθαμε ότι ο Αρσένιος μας είναι κωφάλαλος, μετά μού ήρθε η ιδέα να ιδρύσω στην ενορία της εκκλησίας μας, του Προφήτη Ηλία, ένα Κέντρο στο όνομα του Αγίου Παΐσιου για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες που θα έχει ως ύμνο του το ελληνικό τραγούδι “Ελένη”, της Άννας Βίσση!», λέει.

Η Νάντια, όπως και πολλοί άλλοι γονείς με ανάλογες περιπτώσεις στη Ρωσία, πιστεύουν, ότι μέσω των προσευχών στον άγιο Παΐσιο, ο Θεός μπορεί να θεραπεύσει τον Αρσένιο και όλα τα παιδιά που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες.

Συναντήσαμε τη Νάντια στο Κέντρο, στο πλαίσιο μια ημερίδας στη μνήμη του Άγιου Παΐσιου που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο κέντρο της Ρωσικής Ορθοδοξίας, τη Λαύρα του Οσίου Σεργίου στο Σέργκιεφ Ποσάντ.

Σε αυτή τη “Μέκκα” της ρωσικής Ορθοδοξίας, το πρώτο που αντικρίζει ο επισκέπτης είναι το άγαλμα του Οσίου Σεργίου Ροντονέζκι, ενός από τους πρώτους Ρώσους που αγιοποιήθηκαν, στην πλατεία έξω από τα τείχη της Λαύρας.

Σε απόσταση λίγων μέτρων μακριά, μπροστά στο ξενοδοχείο “Παλιά Λαύρα”, πίσω από δέντρα και μέσα από φυλλωσιές “κρυφοκοιτάζει” τους προσκυνητές ο …Λένιν. Στη δίμετρη βάση της προτομής του Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ υπάρχει επιγραφή με μεγάλα κεφάλαια γράμματα: “ΛΕΝΙΝ”.

Ωσάν ο γλύπτης του να είχε προβλέψει, ότι θα έρθουν καιροί που οι Ρώσοι, με πρώτους τους νέους, δεν θα αναγνωρίζουν φυσιογνωμικά τον ηγέτη που άλλαξε τον κόσμο.

Ο μπολσεβίκος ηγέτης, άθεος ο ίδιος, αλλά “θεός” για εκατοντάδες εκατομμύρια “πιστούς” του διαλεκτικού υλισμού στη Σοβιετική Ένωση και στον υπόλοιπο πλανήτη, “βλέπει” τώρα τους Ρώσους να διαβαίνουν κατά χιλιάδες ευλαβικά για προσκύνημα την πύλη της Μονής Λαύρας.

Παϊσιος εναντίον …Λένιν. Ήταν ο λενινισμός η επίσημη “θρησκεία” των Ρώσων, επιβεβλημένη άνωθεν, επί εβδομήντα και κάτι χρόνια, είναι τώρα ο χριστιανισμός στην ορθόδοξή του εκδοχή, μηδέποτε ξεριζωμένος πάντως, από τη συνείδηση του Ρώσου πιστού, που “πυρπολεί”, μέσω της ραγδαίας διάδοσης των μηνυμάτων του Παΐσιου, την ψυχή του.

Τώρα “σταρ” είναι στη Ρωσία ένας αγιορείτης μοναχός, ο Έλληνας Άγιος (πλέον) Παΐσιος. Τα βιβλία με τους λόγους του και την ασκητική ζωή του σαρώνουν εκδοτικά. Μέχρι τώρα έχουν πουληθεί περισσότερα από τρία εκατομμύρια αντίτυπα, ενώ έχουν γυριστεί …εφτά κινηματογραφικές ταινίες και ετοιμάζεται και μια όγδοη.

Οι Ρώσοι, όμως, δεν θέλουν – κάποιοι εξακολουθούν και να τον νοσταλγούν – να ξεχάσουν και τον Λένιν.

Τον διατηρούν (οι παλαιότεροι) στη μνήμη τους, τον “προσκυνούν” όσοι το επιθυμούν, μουμιοποιημένο στην Κόκκινη Πλατεία, αλλά και σε …μπρούτζινη μορφή αγαλμάτων στην αχανή επικράτεια.

«Η προτομή δεν μεταφέρθηκε, δεν καταστράφηκε γιατί ανήκει πλέον στην ιστορία», μας εξηγεί ένας περαστικός μοναχός, κάνοντας τον σταυρό του υπέρ της σωτηρίας της ψυχής του Λένιν: «Ο Θεός να τον αναπαύσει!», λέει. Ένας μοναχός προσεύχεται για τον …Λένιν.

Αλλά ο Παΐσιος είναι μακράν ο πιο δημοφιλής Άγιος. Κατά χιλιάδες συρρέουν οι Ρώσοι πιστοί για προσκύνημα έξω από τη Θεσσαλονίκη, όπου είναι ενταφιασμένος ο Παΐσιος, κυκλοφορούν αναρίθμητες ιστορίες και μαρτυρίες γύρω από τη ζωή και τις προφητείες του.

«Κάποτε, ένας Ρώσος προσκυνητής ρώτησε τον γέροντα Παΐσιο πώς βλέπει τη Ρωσία και εκείνος τού απάντησε: “Βλέπω πολύ φως! Τού άρεσε ο ρωσικός λαός, γιατί -έλεγε- έχει μέσα του την ταπεινότητα», λέει ο πατήρ Μεθόδιος για τον Παΐσιο, τον οποίο γνώριζε προσωπικά.

Ο Ρώσοι δείχνουν να εμπνέονται από τον αγιορείτη Άγιο, αισθάνονται να τους δίνει ελπίδα, πιστεύουν ότι κάνει θαύματα.

«Όταν ήρθα από τη Αθήνα στη Μόσχα, δεν περίμενα τόση ευλάβεια», λέει ο 26χρονος σπουδαστής της Ακαδημίας του Πατριαρχείου Μόσχας, Κωνσταντίνος Μπαϊρακτάροβ. «Ο Παΐσιος είναι ένας σύγχρονος άγιος, που πρόλαβε και το κινητό τηλέφωνο, αλλά έχει πολλά κοινά με τον Όσιο Σέργιο Ροντονέζκι που ζούσε τον 15ο αιώνα. Με τόση αγάπη ο Παΐσιος είναι ο προστάτης της φιλίας των δυο λαών μας», τονίζει ο Κωνσταντίνος, παιδί παλιννοστούντων ομογενών Ποντίων από το Καζακστάν, που μεγάλωσε στην Αθήνα και από μικρός πήγαινε στην εκκλησιά της Παναγίας Σουμελά Αχαρνών. «Φοιτώ εδώ, στην Ακαδημία. Βοηθώ τους συμφοιτητές μου στην ελληνική γλώσσα, αλλά σκοπεύω να γυρίσω Ελλάδα», λέει.

Ο “απόστολος” του Παΐσιου στη Ρωσία, ο Ηγούμενος Κυπριανός, πρόεδρος του Ιδρύματος Διάσωσης του Πνευματικού και Ηθικού Πολιτισμού “Αγία Σκεπή” (Ποκρόφ), έκανε γνωστό ότι, μαζί με τον Δήμο Κόνιτσας, φέτος το καλοκαίρι προγραμματίζει τη διοργάνωση της εβδομαδιαίας συνάντησης νέων, με σκοπό τη δημιουργική περιγραφή του βίου του Αγίου Παϊσιου, σε κείμενα, φιλμ, αλλά και ζωγραφική”, λέει.

«Αυτές τις ήμερες της Σαρακοστής, με τη συμμετοχή Ελλήνων και Ρώσων, ομόφωνα ψηφίσαμε το πενταετή διεθνές πρόγραμμα, με τίτλο ‘Μοναχός Παΐσιος Αγιορείτης. Δοξολογία και Εκπαίδευση’. Είναι χαρά ιδιαίτερη ότι στην Κόνιτσα, την πατρίδα του Αγίου Παΐσιου, για τρίτη φορά θα διοργανώσουμε εκδηλώσεις για το έργο και τη ζωή του», τονίζει.

   Ώρα περισυλλογής για τον ρωσικό λαό

«Είναι η ώρα περισυλλογής για τον ρωσικό λαό. Εμείς οι πιστοί δεν καλούμαστε να μάθουμε για τον Θεό, αλλά να είμαστε μαζί του, έτσι και με τον Άγιο Παΐσιο. Ο σκοπός δεν είναι μόνο να μάθουμε περισσότερα για τη ζωή του, αλλά να είμαστε μαζί του, να πατήσουμε στο μονοπάτι του Έλληνα αγιορείτη, του Άγιου Παΐσιου, που άνοιξε στον χριστιανικό κόσμο ένα νέο παράθυρο στον Θεό», είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Αρχιεπίσκοπος Βερεΐσκι και πρύτανης επί 20ετία της Πνευματικής Ακαδημίας Μόσχας, Ευγένιος (κατά κόσμο Βαλέριος Ρεσέτνικοβ).

«Ο νέος Άγιος Έλληνας έδωσε στο σύγχρονο άνθρωπο μια ελπίδα σωτηρίας. Δεν είναι τυχαίο πως αγαπιέται πολύ στη Ρωσία», επαναλαμβάνει ο ηγούμενος Κυπριανός (κατά κόσμο Βλαντίμιρ Γιάτσενκο), πρόεδρος του Ιδρύματος διαφύλαξης των πνευματικών και ηθικών αξιών της Ρωσίας “Πακρόφ” (Αγία Σκέπη), που διοργάνωσε την Ημέρα μνήμης του Αγίου Παϊσίου, στα έδρανα της Πνευματικής Ακαδημίας του Πατριαρχείο Μόσχα και πάσης Ρωσίας.

   Ο Ρώσος αγιορείτης Τίχων – πνευματικός του Αγίου Παΐσιου

Την εκδήλωση μνήμης του Αγίου Παΐσιου, τίμησε ο υπουργός Δικαιοσύνης της Ρωσίας, Αλέξανδρος Κονοβάλοβ, που παρουσίασε το βιβλίο, στη ρωσική γλώσσα, για τον Ρώσο γέροντας αγιορείτη Τίχωνα, τον πνευματικό του Αγίου Παΐσιου.

«Η σημερινή αναγέννηση της Ρωσίας μπορεί να γίνει μόνο με την επιστροφή στις αιώνιες πνευματικές πηγές, στις οποίες το Άγιο Όρος, ο γέροντας αγιορείτη Τίχωνας και ο Άγιος Παΐσιος κατέχουν μία από τις πιο σημαντικές θέσεις», τόνισε ο Ρώσος υπουργός.

Οι πνευματικοί δεσμοί Ρώσων και Ελλήνων είναι βαθιά ριζωμένοι στην ιστορία των δυο χωρών, αλλά οι δεσμοί είναι και ανθρώπινοι, πνευματικοί. Η νέα έκδοση του βιβλίου για τον παπά – Τίχωνα, κατά κόσμον Τιμόθεο Γκολεγκώφ, του πνευματικού του γέροντα Παΐσιου, έρχεται να αναδείξει, ακόμα μια φορά, τους δυνατούς αυτούς δεσμούς. Ο γέροντας Τίχων γεννήθηκε το 1884 στη Ρωσία. Από μικρός αισθάνθηκε τη μοναχική κλίση, πήγε, προσκύνησε τους Αγίους Τόπους και εν συνεχεία ήρθε στο Άγιον Όρος. Κλείνοντας την παρουσίαση του βιβλίου, ο πρύτανης της Πνευματικής Ακαδημίας Μόσχας, Ευγένιος, παρατήρησε: «Πριν χρόνια σε καμιά περίπτωση δεν θα βλέπαμε κυβερνητικά στελέχη σε θρησκευτικές εκδηλώσεις, εκτός αν ήταν για την ειρήνη στον κόσμο. Σήμερα άλλαξαν οι εποχές, και διαπιστώνω πως ο ρόλος της θρησκείας και της πίστης βρήκε την πρέπουσα αναγνώριση της κυβέρνησής μας».

   Η ελληνομάθεια – πηγή έμπνευσης στο Μοναστήρι της Λαύρας

«Τα ελληνικά τα λατρεύω, ειδικά την αρχαιοελληνική γλώσσα!», λέει με ενθουσιασμό στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ηγούμενος Διονύσιος και μας οδηγεί στη μυθική βιβλιοθήκη της Λαύρας.

«Εδώ μεταφράζω προς τη ρωσική τα θρησκευτικά θεολογικά ελληνικά βιβλία. Χωρίς την ελληνική γλώσσα δεν γίνεται να υπάρχουμε! Είναι πηγή βαθιάς γνώσης της ψυχής και του πνεύματος», τονίζει στη συνέντευξη ο πατήρ Διονύσιος και συμπληρώνει: «Άλλοτε από το ελληνικό πνεύμα ξεκίνησε η Ακαδημία».

Οι αδελφοί Ιωαννίκιος (κατά κόσμον Ιωάννης) και Σωφρόνιος (κατά κόσμον Σπυρίδων) Λειχούδης έχουν συνδεθεί άρρηκτα με την πνευματική αναγέννηση της Ρωσίας, καθώς υπήρξαν οι ιδρυτές και οι πρώτοι δάσκαλοι της Σλαβο- γραικο- λατινικής Ακαδημίας της Μόσχας (1685μΧ), του πρώτου ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος της Ρωσίας. Δίδαξαν αρχαία ελληνικά και λατινικά, αλλά και νέα ελληνικά και ιταλικά, θεμελίωσαν τις ανθρωπιστικές σπουδές και συνέγραψαν τα πρώτα εγχειρίδια. Ουσιαστικά μετέφεραν στη Ρωσία το ιδεώδες της ευρωπαϊκής Αναγέννησης, ενώ υπερασπίστηκαν με επιμονή την ορθόδοξη πίστη απέναντι στους καθολικούς και προτεστάντες.

Αλλά, πολύ νωρίτερα, ο Θεοφάνης, αποκαλούμενος ο Γραικός ή ο Έλληνας, σε αυτά τα μέρη, έγινε δάσκαλος του μεγάλου Ρώσου αγιογράφου Αντρέι Ρουμπλιώφ, δημιουργώντας στη Ρωσία δική του σχολή αγιογραφίας. Το πιο σημαντικό τέμπλο της Λαύρας φιλοτεχνήθηκε από τους διάσημους Αντρέι Ρουμπλιώφ και Δανιήλ Τσέρνιγι. Ειδικά για αυτό το τέμπλο ο Ρουμπλιώφ ζωγράφισε την περίφημη εικόνα “Η Αγία Τριάδα”.

   Η Ρωσία επιστρέφει στη βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική

«Τα ελληνικά δεν είναι μόνο η γλώσσα της Θείας Λειτουργίας, τελευταία χρόνια στη Μονή μας αναπτύσσουμε τη βυζαντινή ψαλμωδία. Αυτό γίνεται και σε άλλες Μονές της Ρωσίας. Έτσι, μετά από τριακόσια περίπου χρόνια, η ρωσική ορθόδοξη εκκλησία επιτέλους επιστρέφει στη βυζαντινή ψαλμωδία. Η πολύ όμορφη ρωσική εκκλησιαστική μουσική ήταν γραμμένη -με εντολή του Μεγάλου Πέτρου- από συνθέτες κοσμικούς σε στιλ όπερας, μπαρόκ…», λέει ο ηγουμένους Διονύσιος.

Την ανάγκη της επιστροφής στη βυζαντινή μουσική είχε εκφράσει το 1996 ο παγκοσμίως γνωστός τσελίστας, Μστισλάβ Ροστροπόβιτς (1927-2007), που βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για μια συναυλία με την Ευρωπαϊκή Ορχήστρα Νέων. Σε αποκλειστική συνέντευξη (τότε) στο Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων έχει πει: «Η ρωσική εκκλησιαστική μουσική μπορεί να είναι πολύ όμορφη και οι πολυφωνικές χορωδίες να μας ταξιδεύουν, αλλά είναι ανθρώπινη μουσική για ανθρώπους. Τη μουσική που ‘ακούει’ ο ίδιος ο Θεός, η θεϊκή μουσική είναι μόνο η βυζαντινή!».

   Ο βίος του Γρηγορίου Παλαμά στη ρωσική γλώσσα

Στη Λαύρα ήρθε καλεσμένος για την Ημέρα μνήμης του Αγίου Παΐσιου και ο πανοσιολογιότατος αρχιμανδρίτης, προϊστάμενος της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης, Μεθόδιος Αλεξίου, που γνώριζε προσωπικά τον γέροντα Παΐσιο. Έφερε μαζί του δυο γράμματα, που είχε λάβει από τον Παΐσιο το 1970 και το 1971, το σκουφάκι του γέροντα, και το ξύλινο εικόνισμα με σταυρό που είχε κατασκευάσει για την μητέρα του, Σοφία.

«Δεν περίμενα να συναντήσω στη Ρωσία τόση δίψα για τον Άγιο Παίσιο. Είδα πως ήθελαν να τον πλησιάσουν, να έρθουν πιο κοντά, να νιώθουν αμεσότητα μέσω τον αντικειμένων που έφερα», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πατήρ Μεθόδιος. «Ο ρωσικός λαός έχει τη δυνατότητα να διαπρέπει στο έργο θεϊκό, τότε θα έχει μεγάλη ευλογία από αυτόν», συμπληρώνει. Ο ίδιος έχει συντάξει και επιμεληθεί το βιβλίο για τον βίο του Γρηγορίου Παλαμά, που μεταφράστηκε στη ρωσική γλώσσα, από τον Ρώσο ιερομόναχο Παντελεήμονα.

«Οι πιστοί μας θέλουν να γνωρίζουν περισσότερους άγιους αγιορείτες”, λέει ο Παντελεήμονας. Ο εκδότης του ρωσικού οίκου “Άγιος Όρος – Святая Гора», Ίγκορ Κβάρταλοβ, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, υπογράμμισε πως το ενδιαφέρον για τα βιβλία με βίο των αγίων κάθε χρόνο αυξάνεται αισθητά. «Τρία εκατομμύρια τεύχη βιβλίων με το λόγο του Αγίου Παΐσιου πουλήθηκαν πολύ γρήγορα, ενώ τα βιβλία για τον βίο άλλων Ελλήνων Αγίων εκδόθηκαν σε 150.000 τεύχη και είναι ανάρπαστα».

   Θρησκευτικός τουρισμός στη Ρωσία με …Κινέζους

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν επιμένει ότι «η Ρωσία μετά την πυρηνική της ασπίδα έχει ως ασπίδα την ορθόδοξη πίστη της». Στη σημερινή Ρωσία ενισχύονται τα θρησκευτικά ορθόδοξα κέντρα, όπως η Λαύρα του Οσίου Σεργίου, που προσελκύει εκατομμύρια επισκεπτών και προσκυνητών από όλη την επικράτεια της Ρωσίας αλλά και του κόσμου.

Ένα μεγάλο κύμα τουριστών – προσκυνητών έρχεται από την Κίνα. Μια Κινέζα με το ρωσικό όνομα Αναστασία είναι φοιτήτρια στη Μόσχα, στο πανεπιστήμιο Λομονόσοφ, και στον ελεύθερο χρόνο εργάζεται ως συνοδός των γκρουπ.

«Το αληθινό μου όνομα δύσκολα προφέρεται, γι’ αυτό το άλλαξα», λέει με χαμόγελο. Κάθε μέρα καταφτάνουν στη Μόσχα πάνω από 30 γκρουπ τουριστών από την Κίνα και περίπου τα μισά από αυτά επισκέπτονται τη Λαύρα του Οσίου Σεργίου. Η εικοσιπεντάχρονη Κινέζα Αναστασία δείχνει τις πινακίδες: «Βλέπετε ήδη παντού μπήκαν υπογραφές στα κινεζικά! Οι Κινέζοι στη Ρωσία επισκέπτονται το Μοναστήρι της Λαύρας, που είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ιστορία του ρωσικού κράτους», λέει.

Πράγματι, ο ζυγός των Τατάρων, οι Αντρέι Ρουμπλιώφ και Ντμίτρι Ντονσκοϊ, η ονομασία μεταξύ Περέσβετ και Τσελούμπεϊ, οι Μίνιν και Ροζχάρσκι, ο Πέτρος ο Α’ και ο Σάββας Μόντοφ, όλα αυτά τα γεγονότα και οι υπέροχοι άνθρωποι σχετίζονται με την πόλη Σεργκιέφ Ποσάντ. Το υπέροχο μοναστηριακό συγκρότημα περιλαμβάνει περισσότερα από 50 κτίρια και ναούς που είναι σχεδιασμένα και διακοσμημένα από τους καλύτερους δασκάλους της περιόδου από τον XV έως XIX αιώνα. Από το 1993 η αρχιτεκτονική της Αγίας Τριάδος -Αγίου Σεργίου Λαύρας- ανακηρύχθηκε μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

ΑΠΕ ΜΠΕ

Όταν βλέπεις τις δημιουργίες της, αμέσως σου έρχεται στο μυαλό «ελληνικό καλοκαίρι» και «νησιά». Η Greek Chic Handmades δημιουργήθηκε από την Ελευθερία Τυράκη στα τέλη του 2012. Εργαζόταν ως ηχολήπτρια σε έναν από τους μεγαλύτερους, μέχρι πριν από λίγο καιρό, ραδιοφωνικούς σταθμούς της Αθήνας. Όταν η κρίση χτύπησε την πόρτα του, η Ελευθερία αποφάσισε να κάνει ένα πάθος της πραγματικότητα.

Άρχισε να ασχολείται με τη δημιουργία μιας συλλογής με χειροποίητα σανδάλια «που σχεδιαστικά, αλλά κυρίως ποιοτικά, θα διέφεραν κατά πολύ από τα λεγόμενα “τουριστικά”. Στη συνέχεια προστεθήκαν τα αξεσουάρ, οι τσάντες και τα περικάρπια».

«Από τότε μέχρι σήμερα, παραμένω απόλυτα πιστή στον αρχικό μου στόχο» λέει η Ελευθερία στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. «Τα προϊόντα μου είναι φτιαγμένα στο χέρι, με τα καλύτερα υλικά και δίνω μεγάλη σημασία στη λεπτομέρεια. Τα σχέδια είναι μοναδικά και τα σανδάλια άνετα. Τι να το κάνεις το κομψό, άλλωστε, αν δεν είναι άνετο;».

Τις δημιουργίες της, της εμπνέεται από «το λατρεμένο ελληνικό καλοκαίρι και την πλούσια ελληνική παράδοση. Πηγή έμπνευσης που δεν στερεύει». Τα σχέδια τα επιμελείται η ίδια, προσωπικά, από την αρχή ως το τέλος. Υπάρχουν όμως, και «κάποιοι λίγοι, αλλά εξαιρετικά ικανοί εξωτερικοί συνεργάτες για την παραγωγή, με τους οποίους μοιραζόμαστε το ίδιο πάθος για την ποιότητα».

Η αλλαγή επαγγελματικού προσανατολισμού και η έναρξη δικής της επιχείρησης μέσα στην κρίση, ασφαλώς και δεν ήταν κάτι εύκολο. «Τα εμπόδια είναι πολλά για όλους μας. Τα ζούμε καθημερινά και τα ξέρουμε. Προσπαθώ με θετική ενέργεια και σκληρή δουλειά να ανταποκριθώ και να συνεχίσω να κάνω αυτό που λατρεύω: να προσφέρω αυθεντικά και μοναδικά προϊόντα, άριστης ποιότητας σε γυναίκες που θέλουν να ξεχωρίζουν».

Οι γυναίκες που κάνουν αγορές από την Greek Chic Handmades είναι κυρίως από το εξωτερικό, ενώ τον τελευταίο χρόνο αρχίζουν να γνωρίζουν και να επιλέγουν τα προϊόντα της γυναίκες από την Ελλάδα. Και είναι όλων των ηλικιών. «Από τις μικρές που τα θέλουν για το prom (χορός αποφοίτησης) έως τις μεγαλύτερες που τα αγοράζουν για τις διακοπές τους ή ακόμη και για το γάμο του παιδιού τους».

Η άνοιξη και το καλοκαίρι, είναι οι εποχές με τις περισσότερες παραγγελίες και αγορές, που γίνονται μέσω ίντερνετ. Οι δημιουργίες της Ελευθερίας υπάρχουν ήδη σε κάποιες μικρές μπουτίκ στο εξωτερικό, ενώ από φέτος το καλοκαίρι θα τις βρίσκει ό,ποια γυναίκα ενδιαφέρεται σε επιλεγμένα καταστήματα σε ελληνικά νησιά.

«Απευθύνομαι στη σύγχρονη γυναίκα που εκτιμά και αγαπά το χειροποίητο προϊόν. Θέλει να ξεχωρίζει με κάτι μοναδικό, θέλει να είναι κομψή και ταυτόχρονα να νιώθει άνετα. Η ανταπόκριση ήταν πολύ καλή εξ’ αρχής, ειδικά στο εξωτερικό, και χαιρόμαστε που έχουμε πιστές πελάτισσες, τις οποίες φροντίζουμε με τα προϊόντα μας να μην απογοητεύουμε ποτέ. Οι περισσότερες από τις δικές μας πελάτισσες επιλέγουν κυρίως τα πιο “θηλυκά” σανδάλια, όπως και τα νυφικά. Μας προτιμούν γι αυτή την τόσο ξεχωριστή μέρα της ζωής τους και αντιλαμβάνεστε πόσο μας τιμά αυτό και πόσο μας ικανοποιεί, διότι ξέρουμε ότι έχουμε περάσει από σκληρές εξετάσεις. Οι νύφες δεν αποφασίζουν… επιπόλαια».

Όσον αφορά το προϊόν που έχει «σημαδέψει» τη GreekChic Handmades, είναι αναμφίβολα το σανδάλι με δέρμα και ύφασμα, σε μίνιμαλ γραμμές: «Αυτή είναι η “υπογραφή” μας, αυτή ήταν η βασική μας πρόταση με την οποία εμφανιστήκαμε στην αγορά και θα μου επιτρέψεις να πω ότι προκάλεσε έναν κεραυνοβόλο έρωτα που θα κρατάει για χρόνια, διότι φροντίζω να τον… ανανεώνω. Με έντονο πάθος και νέα σχέδια».

Η νέα κολεξιόν, όπως παρουσιάστηκε σε εκθέσεις του Παρισιού και της Αθήνας, έχει ήδη «ανέβει» στην ιστοσελίδα της Ελευθερίας. «Σε γενικές γραμμές, δούλεψα πολύ για τη γαμήλια σειρά, παρουσιάζω μια νέα σειρά με φίλντισι, ραμμένα στο χέρι και πρόσθεσα μια κάζουαλ σειρά για σικ εμφανίσεις στην πόλη, στο νησί, στην παραλία. Οπουδήποτε».

Οι δημιουργίες της Ελευθερίας «φωνάζουν» Ελλάδα και όπως είναι αναμενόμενο οι περισσότερες πελάτισσές της είτε έχει τύχει να γνωρίζουν την Ελλάδα γιατί την έχουν επισκεφθεί, είτε όσες δεν την έχουν επισκεφθεί, ονειρεύονται να το κάνουν σύντομα.

Κωνσταντίνα Μίχα