Μία αποσπασματικά σωζόμενη επιγραφή, που αναφέρεται σε διάταγμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον καθορισμό των αμφισβητούμενων ορίων της «χώρας» των Φιλίππων. Πρέπει να ήταν εντοιχισμένη σε δημόσιο κτήριο το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει εντοπιστεί. Η επιγραφή κατασκευάστηκε πριν φύγει ο Μακεδονίας βασιλιάς για την εκστρατεία στην ανατολή και σήμερα φυλάσσεται στο Μουσείο των Φιλίππων.
Ο κύριος Παναγιώτης Δρόσος είναι ο γηραιότερος δημότης Νέστου και πιθανόν ένας από τους ελάχιστους υπερήλικες σ όλη την χώρα, με ηλικία 111 ετών. Γεννήθηκε σύμφωνα με πληροφορίες από το συγγενικό του περιβάλλον το 1906 στο χωριό Μαγκριώτισα ( που βρίσκεται κοντά στην Κεσάνη ) της Ανατολικής Θράκης και η οικογένεια του απαριθμεί σήμερα, 4 παιδιά, 9 εγγόνια και 18 δισέγγονα.
Τον συναντήσαμε στο σπίτι του, την Τετάρτη 30 Αυγούστου, μαζί με μέλη της οικογένειας του και μας μίλησε, για την ζωή του. Τον ξεριζωμό της οικογένειας του, την εποχή του Μεταξά καθώς και την εγκατάσταση του στη περιοχή του Αγιάσματος, όπου και κατοικεί μέχρι σήμερα. Στην σύντομη κουβέντα που είχαμε μαζί του, μας είπε ότι θυμόταν μετά από ερωτήσεις που του κάναμε. Σε κάποια στιγμή όταν διαπιστώσαμε ότι είχε κουραστεί διακόψαμε την συζήτηση . Όπως μας είπε ο γαμπρός του κ. Νίκος Γκουτζίκας, τον ταλαιπωρούσε εδώ και 2-3 χρόνια μια κοίλη.
Γι αυτό μετά από 2 μέρες μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Καβάλας, όπου και εγχειρίστηκε. Η κατάσταση της υγείας του, εκτός του εν λόγω προβλήματος, όπως δήλωσαν και οι θεράποντες γιατροί, είναι άριστη και αυτή την στιγμή αναρρώνει στο σπίτι του. Η υγεία του παππού Παναγιώτη είναι ένα ιατρικό παράδοξο, σχολίασε ο χειρούργος κ. Τσαβδαρίδης που ανέλαβε την ευθύνη της επέμβασης, αφού σε κάθε περίπτωση θα πέθαινε από σηψαιμία. Ευτυχώς όμως, όλα πήγαν
Παναγιώτης Δρόσος 111 ετών
Το κείμενο που ακολουθεί είναι οι δηλώσεις του, με κάποιες αναγκαίες συντακτικές διορθώσεις.
«Γεννήθηκα στο χωριό Μαγκριώτισσα της Ανατολικής Θράκης. Με την ανταλλαγή ήρθαμε στην Ξάνθη όπου καθίσαμε 2 χρόνια και μετά ήρθαμε εδώ στην περιοχή του Νέστου, στο Μπέτζιλι όπως το λέγαν παλιά, αλλά μας πήρε σβάρνα το ποτάμι και έτσι ήρθαμε στο Αγίασμα. Στο Αγίασμα θυμάμαι ήρθαμε την περίοδο της χούντας του Μεταξά. Εμείς δεν προλάβαμε να πολεμήσουμε γιατί ήρθαν οι Γερμανοί, και την κατοχή της περιοχής την έδωσαν στους Βουλγάρους. Τότε μαζί με άλλους πήρα κι εγώ τα όπλα και αντιστάθηκα τους Βουλγάρους, αλλά για λίγο. Φυσικά για να μην μας σκοτώσουν, γιατί αυτοί σκοτώναν με το παραμικρό .
Μετά θυμάμαι στον εμφύλιο. Τον αδερφό μου την περίοδο του εμφυλίου πολέμου οι κουμουνιστές το έστειλαν στις φύλακες της Κομοτηνής για ένα χρόνο περίπου και όπως μας είπε μετά, ήταν πολύ δύσκολα. Ζήσαμε δύσκολα χρόνια, αλλά και καλά χρόνια. Θυμάμαι και τον Καραμανλή και τον Παπανδρέου. Ο Θεός θέλει και ζω. Εγώ στην ζωή μου πάντα έτρωγα σκόρδα αλλά και ότι έβγαζε ο μπαχτσές και το χωράφι. Αυτό πρέπει να κάνουν και οι νέοι για να είναι γεροί και να ζήσουν πολλά χρόνια».
Ευχαριστίες των οικείων για την περίθαλψη του
Αυτά μας είπε ο κ. Παναγιώτης Δρόσος, στην σύντομη κουβέντα μας, γιατί όπως σας αναφέραμε παραπάνω ήταν οι μέρες που τον ταλαιπωρούσε ένας πόνος στην κοιλιακή χώρα. Η οικογένεια του, στο πλαίσιο της παρουσίασης μας, ζήτησε να συμπεριλάβουμε και τις ευχαριστίες της, στο Ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του Νοσοκομείου Καβάλας και ειδικότερα τον Ιατρό Χειρούργο κο Τσαβδαρίδη, στον οποίο φυσικά και οφείλει την ζωή του. Τον συγχαίρει μάλιστα για την επιστημονική του κατάρτιση και την αποφασιστικότητα, που έσωσαν την ζωή του κου Παναγιώτη.
Επιμέλεια : Κώστας Χατζηγεωργίου – Σταύρος Πανταζόπουλος
Πεντακάθαρες παραλίες, κρυστάλλινες θάλασσες, λευκές αμμουδιές, τόπος γεμάτος μνήμες και παραδόσεις, πλούσια ιστορία, φυσικές ομορφιές, αγνά παραδοσιακά προϊόντα, ιστορικοί οικισμοί που η διαδρομή τους χάνεται στα βάθη του χρόνου, εκδρομές γεμάτες δράση και δραστηριότητες γεμάτες ένταση. Μια ευκαιρία για απόδραση. Ένας τόπος γεμάτος ζωή.
Αυτά είναι τα γυαλοχώρια του Δήμου Παγγαίου. Η ιδανική πρόταση για καλοκαιρινές διακοπές, αλλά και για αποδράσεις κάθε στιγμή του έτους. Ειδικά τώρα που σταδιακά ολοκληρώνεται η πολύβουη τουριστική σεζόν, η εποχή γίνεται ιδανική για να εξερευνήσει κάποιος την απαράμιλλη φυσική ομορφιά που έχουν τα γυαλοχώρια.
Είναι ένας τόπος που χρόνο με τον χρόνο αναπτύσσεται τουριστικά όλο και περισσότερο. Αποκτάει φανατικούς φίλους που έρχονται από ολόκληρη τη βόρεια Ελλάδα. Πολλοί εξ αυτών χαρακτηρίζουν τα γυαλοχώρια του Παγγαίου ως τη Χαλκιδική της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η οικιστική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία, το αυξανόμενο τουριστικό ρεύμα από τις χώρες της Βαλκανικής κυρίως τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία και οι επενδύσεις που γίνονται σε τουριστικές υποδομές από Έλληνες και ξένους φανερώνουν τη μεγάλη δυναμική της περιοχής.
Τα παραπάνω στοιχεία συνθέτουν έναν τόπο στον οποίο ο επισκέπτης μπορεί να «εμπιστευτεί» όλες του τις… αισθήσεις. Ν’ αφήσει πίσω την καθημερινότητα της σύγχρονης ζωής, να ξεκινήσει μια περιήγηση όπου μπορεί να νιώσει το άγγιγμα της θάλασσας και ν’ απολαύσει τη φιλοξενία των κατοίκων.
Τα γυαλοχώρια του Δήμου Παγγαίου δηλ. η Νέα Ηρακλείτσα, η Νέας Περάμος, οι Ελευθερές, το Ελαιοχωρί, η Φωλιά, το Μυρτοφύτο και ο Άγιος Ανδρέας παλιότερα αποτελούσαν έναν αυτοτελή δήμο, τον Δήμο Ελευθερών. Και παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους παραπάνω οικισμούς έχουν ορεινό χαρακτήρα, επειδή όλοι έχουν πρόσβαση σε θάλασσα με πεντακάθαρες παραλίες, στη συνείδηση ντόπιων και επισκεπτών έχουν χαρακτηριστεί ως γυαλοχώρια.
Πλούσια ιστορία
Μια σειρά από βραχογραφίες και γεωμετρικά σχέδια σε σπήλαια και βραχώδεις εκτάσεις στη Φωλιά και στο Μυρτόφυτο μαρτυρούν την ιστορικότητα της περιοχής. Ο Όμηρος και ο Ηρόδοτος κάνουν εκτενείς αναφορές στα έργα τους στην περιοχή, που από τον 7ο αιώνα π.Χ. κατοικείτο από Θρακικά φύλλα.
Η αρχαία πόλη Οισύμη που αναφέρεται στο έβδομο κεφάλαιο της Ιλιάδας και αποτέλεσε μια από τις πρώτες αποικίες των Θασίων είναι η σημερινή Νέα Πέραμος. Χτίστηκε από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλης που ήκμασε μέχρι το Βυζάντιο. Αυτό μαρτυρούν τ’ απομεινάρια του κάστρου (βυζαντινή Ανακτορούπολη) χτισμένο τμηματικά στη δυτική πλευρά της πόλης από τον 12 μέχρι τον 14ο αιώνα μ.Χ.
Αναφορά στην περιοχή κάνει και ο μεγάλος ιστοριογράφος Θουκυδίδης, όταν κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο ο Σπαρτιάτης στρατηγός Βρασίδας γίνεται δεκτός από τους κατοίκους τριών μεγάλων πόλεων ανατολικά του Στρυμόνα τη Μύρκινο, τη Γαληψό και την Οισύμη ως ελευθερωτής από τους Αθηναίους στρατηγούς. Με το όνομα του στρατηγού Βρασίδα είναι γνωστή μέχρι τις μέρες η κατάφυτη χερσόνησος, ο φυσικός λιμενοβραχίονας, δυτικά του λιμανιού των Ελευθερών.
Η δυναμική Ν. Πέραμος
Η Νέα Πέραμος εξακολουθεί να παραμένει διοικητικό και οικονομικό κέντρο για την περιοχή του κόλπου των Ελευθερών με συνεχή τουριστική ανάπτυξη, που κάθε καλοκαίρι προσελκύει πλήθος επισκεπτών. Για τη διαμονή των επισκεπτών υπάρχουν άνετα και φιλόξενα παραθαλάσσια ξενοδοχεία ή ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Απολαύστε τη βόλτα σας κατά μήκος της παραλίας όπου μπορείτε να γευτείτε ολόφρεσκους ψαρομεζέδες ή εκλεκτά κρέατα συνοδευόμενα από ντόπιο κρασί και τσίπουρο. Γραφικές ταβέρνες και οργανωμένα εστιατόρια θα ικανοποιήσουν κάθε γευστική σας απαίτηση.
Το πραγματικό διαμάντι όμως της Νέας Περάμου είναι οι Αμμόλοφοι. Αν δεν τους επισκεφθείτε, τότε πραγματικά θα έχετε ένα κενό στους ταξιδιωτικούς σας προορισμούς. Οι Αμμόλοφοι είναι μια πανέμορφη αλυσίδα καθαρών ακρογιαλιών που εκτείνονται σε μήκος 15 χλμ. (ολόκληρη η ακτογραμμή του Δήμου Παγγαίου είναι 55 χλμ.) με διαυγή, κρυστάλλινα και ρηχά νερά, που αποτελούν πραγματικό στολίδι της περιοχής, προσφέροντας στιγμές διασκέδασης, μέσα από πληθώρα θαλάσσιων σπορ.
Στους Αμμόλοφους, εκτός ότι θ΄ απολαύσετε το μπάνιο σας σε μια μαγευτική θάλασσα μπορείτε να πιείτε τον καφέ ή το ποτό σας, ακόμα και να γευματίσετε ελαφρά σ’ ένα από τα πολλά οργανωμένα beach bar που υπάρχουν.
Μπορείτε να κάνετε θαλάσσια σπορ ή απλώς να θαυμάσετε το τοπίο και τον καθαρό ορίζοντα, που όταν ο καιρός το επιτρέπει διακρίνεται μέχρι και το Άγιο Όρος. Στους Αμμόλοφους θα συναντήσετε πολύ καλό και ενδιαφέρον κόσμο Θα χορέψετε στους ρυθμούς του καλοκαιριού και είναι σίγουρο ότι θα ζήσετε σ’ ένα νέο Super Paradise.
Αν είστε λάτρεις της ηρεμίας, οι Αμμόλοφοι είναι και πάλι ιδανικοί. Οι τρεις πανέμορφοι κολπίσκοι είναι σίγουρο ότι θα ικανοποιήσουν απόλυτα κάθε επιθυμία. Για ένα ξεκούραστο και χαλαρωτικό μπάνιο, χωρίς ένταση και μουσική, επιλέξτε τον πρώτο κόλπο και συγκεκριμένα τις ακτές στη Χερσόνησο του Βρασίδα, απολαμβάνοντας το μπάνιο σας στην σκιά του βυζαντινού κάστρου. Εδώ, τα δέντρα και τα αμπέλια δημιουργούν πανέμορφες εικόνες ξεκουράζοντας όλες τις αισθήσεις.
Η γραφική Ν. Ηρακλείτσα
Ανατολικά της Νέας Περάμου στα όρια με τον Δήμο Καβάλας βρίσκεται το γραφικό, θέρετρο της Νέας Ηρακλείτσας που συνδυάζει τη νυχτερινή διασκέδαση με τη φυσική ζωή. Όπως και η Νέα Πέραμος κατοικήθηκε από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας που έφεραν μαζί τους πλήθος παραδόσεων και εθίμων.
Στην ειδυλλιακή ολοκάθαρη παραλία της μπορείτε να απολαύσετε το μπάνιο σας και να γνωρίσετε από κοντά συναρπαστικά θαλάσσια σπορ. Στη Νέα Ηρακλείτσα, υπάρχουν οργανωμένοι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, Ιστιοπλοϊκός Όμιλος, γήπεδα ποδοσφαίρου 5Χ5 και πολλά μπαράκια δίπλα στη θάλασσα.
Εξοπλισμένα ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα είναι έτοιμα να υποδεχθούν και να φιλοξενήσουν τους επισκέπτες. Ένας μεγάλος αριθμός από ψαροταβέρνες, εστιατόρια, καφετέριες και μπαρ κατά μήκος του πεζόδρομου θα ικανοποιήσουν κάθε γευστική απαίτησή. Για τους κατόχους μικρών και μεγάλων σκαφών αναψυχής, η σύγχρονη μαρίνα προσφέρει άνετη παραμονή.
Επισκεφθείτε την εκκλησία της Παναγίας Φανερωμένης για να δείτε από κοντά τη θαυματουργή εικόνα που η παράδοση θέλει να έχει αγιογραφήσει ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Ανήμερα της γιορτής του ιερού Ναού, στα Εννιάμερα της Θεοτόκου, η περιοχή φιλοξενεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα και εμπορικά πανηγύρια στη Βόρεια Ελλάδα.
Οι Ελευθερές αποτελεί το ιστορικότερο και παλαιότερο χωριό της περιοχής. Ήταν το χωριό των δεκατεσσάρων εκκλησιών, από τις οποίες σώζεται μόνο αυτή των Παμεγίστων Ταξιαρχών -χτισμένη για δεύτερη φορά στα 1891- στον παλιό παραδοσιακό οικισμό με τα πέτρινα σπίτια.
Χτισμένο στους πρόποδες του Όρους Σύμβολο από πρόσφυγες του Πόντου, το Ελαιοχώρι περιστοιχίζεται από καταπράσινους αμπελώνες και ελαιώνες, στους οποίους οφείλει την ονομασία του. Πριν φύγετε δοκιμάστε σπιτικό γλυκό σταφύλι αλλά και άλλα γλυκά του κουταλιού που παρασκευάζουν οι γυναίκες του πολιτιστικού συλλόγου.
Από το Μυρτόφυτο στη Φωλιά
Με μακραίωνη ιστορία, που οι ρίζες της φθάνουν μέχρι τα χρόνια του Βυζαντίου, μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, βρίσκεται το Μυρτόφυτο. Οι κάτοικοί του, οι περισσότεροι καλλιεργητές αμπελιών, έχουν στραφεί με επιτυχία στην παραγωγή και εμφιάλωση του γνωστού παραδοσιακού τσίπουρου. Στο χωριό λειτουργεί παραγωγική μονάδα και εμφιαλωτήριο τσίπουρου από τις πιο σύγχρονες στην Ελλάδα. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα συσκευαστήρια σταφυλιών που παράγονται στην περιοχή –ποικιλίες Σουλτανίνα και Ροζακί- και τροφοδοτούν τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.
Η Φωλιά είναι το μέρος όπου μπορείτε συνδυάσετε ιδανικά βουνό και θάλασσα. Μπορείτε να δοκιμάσετε τα ντόπια τυριά και ν’ απολαύσετε το παραδοσιακό τσίπουρο. Την προσοχή του επισκέπτη θ’ αποσπάσει το εντυπωσιακό φράγμα άρδευσης, που δεν εξυπηρετεί μόνο τους σκοπούς της καλλιέργειας.
Στα νότια του Δημοτικού Διαμερίσματος πάνω από τη θάλασσα δεσπόζει ο βυζαντινός πύργος (ή αλλιώς πύργος της Απολλωνίας) που χτίστηκε γύρω στον 13ο – 14ο μ. Χ. αιώνα. Ο βυζαντινός πύργος διέσωσε το όνομα της πόλης και βρίσκεται στην περιοχή όπου και η αρχαία Απολλωνία. Μην ξεχάσετε να επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο της περιοχής που στεγάζεται σ’ ένα παλιό παραδοσιακό πέτρινο σπίτι. Όσοι αγαπάτε την φύση ανεβείτε όσο πιο ψηλά στο χωριό και από το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία θαυμάστε τη θέα που είναι μοναδική.
Η μικρότερη σε έκταση και κατοίκους τοπική κοινότητα είναι ο Άγιος Ανδρέας σε πολύ κοντινή απόσταση από τη Νέα Ηρακλείτσα και τη Νέα Πέραμο. Δημιουργήθηκε από Ρώσους καλόγερους οι οποίοι το 1870 επέλεξαν την περιοχή για να χτίσουν το μοναστήρι του Αγίου Ανδρέα, απ’ όπου πήρε το όνομά του το χωριό, ενώ εγκαταλείποντάς το μερικά χρόνια αργότερα, έχτισαν όμοιό του στο Άγιο Όρος.
Στους μοναχούς οφείλεται η πρώτη καλλιέργεια αμπελιού στην περιοχή που συνοδεύονταν από την παραγωγή κρασιού. Μια παράδοση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα με την καλλιέργεια αμπελιών και την παραγωγή κρασιού από οινοποιούς του οικισμού. Το εκ βάθρων ανακαινισμένο πετρόχτιστο μετόχι του Αγίου Ανδρέα θα γυρίσει τον επισκέπτη πολλά χρόνια πίσω.
ΑΠΕ ΜΠΕ
*Επισυνάπτονται φωτογραφίες που έχουν παραχωρηθεί από τον Δήμο Παγγαίου
Μυθιστόρημα
Πριν η ψύχρα του σούρουπου την αναγκάσει να μπει και πάλι μέσα στο διαμέρισμα, μένει για λίγο να χαζέψει ένα τσούρμο παιδιά που παίζουν στο πεζοδρόμιο από κάτω και με φωνές και γέλια αναστατώνουν τη γειτονιά. Στον ίδιο δρόμο που κάποτε αντηχούσαν οι δικές της φωνές και τα δικά της γέλια. Ασυναίσθητα προσπαθεί να ξεχωρίσει ανάμεσα τους εκείνο το ξανθόμαλλο κοριτσάκι που κάποτε υπήρξε, με γδαρμένα γόνατα και τα μονίμως ξεχτένιστα μαλλιά, νομίζει πως το είδε να κρύβεται πίσω από μια γκρίζα καγκελόπορτα, να της γνέφει παιχνιδιάρικα και να χάνεται για πάντα, όπως για πάντα έχει χαθεί και εκείνο το κεφάλαιο της ζωής της, τόσο μακρινό σήμερα μα τόσο κοντινό χθες.
Από τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα έως τις μέρες μας. Από τη Σαντορίνη σε μια λαϊκή γειτονιά της Αθήνας και μετά σε κάποιο παραθαλάσσιο προάστιο. Τα σημάδια μιας αρρώστιας. Ένας γάμος που δεν πρόλαβε να χρονίσει. Ένας έρωτας που προδόθηκε. Μια παιδική ψυχή που δεν τολμά να μεγαλώσει.
Η Ροδάνθη, η Φωτεινή, η Δέσπω, η Πέτρα… Τέσσερις γυναίκες που χάνουν και κερδίζουν καθώς η ζωή της καθεμιάς εισέρχεται στις ζωές των άλλων.
Ένα μυθιστόρημα για τα ασυνήθιστα πάθη καθημερινών ανθρώπων.
Εκδόσεις Ψυχογιός
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο διαγωνισμός τρέχει στην σελίδα μας στο facebook στον ακόλουθο σύνδεσμο:
Μυθιστόρημα
Κρήτη 1896
Σε ένα νησί που αποζητά την ελευθερία του, η Μυρτώ Θεοτοκά, η αρχοντοπούλα που το χαμόγελό της είναι πιο λαμπερό κι από τον ήλιο, θα χάσει τα πάντα. Ο πόλεμος θα της στερήσει τον έρωτα και οι άνθρωποι θα της αρπάξουν μέσα από την αγκαλιά ό,τι αγάπησε περισσότερο κι από τον ίδιο της τον εαυτό. Η αγαπημένη της φίλη, η Καλλιόπη, θα αρνηθεί την οικογένειά της και τη θέση που οι άλλοι της έχουν δώσει στην κοινωνία, θα πληγωθεί βαριά και θα προσπαθήσει να αναδυθεί μέσα από τις στάχτες της.
Αθήνα 1919
Στις αρχές του εικοστού αιώνα, σε μια εποχή όπου το γυναικείο φύλο δοκιμάζεται σκληρά, οι δύο αδελφικές φίλες, έχοντας για στήριγμα η μία την άλλη, θα αγωνιστούν μέχρι το τέλος για τα αγαπημένα τους πρόσωπα, θα κυνηγήσουν οράματα ταξιδεύοντας σε ολόκληρη την Ευρώπη, θα αναζητήσουν την ευτυχία, θα παλέψουν με πάθος για τα ιδανικά τους, θα αναμετρηθούν με την ίδια τη ζωή!
Γιατί όσο συνεχίζεις να αγωνίζεσαι, η ελπίδα θα παραμένει ζωντανή.
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο διαγωνισμός τρέχει στην σελίδα μας στο facebook στον ακόλουθο σύνδεσμο:
Μυθιστόρημα
Πειραιάς 1967. Το πλοίο Ελπίς σαλπάρει για Αυστραλία, μεταφέροντας εκατοντάδες διαφορετικούς ανθρώπους με μια κοινή ελπίδα· μια καλύτερη ζωή. Ανάμεσα τους και η Ελπίδα, που ταξιδεύει με πλαστή ταυτότητα, κουβαλώντας μαζί της το φρικτό μυστικό της. Ένας ώριμος επιχειρηματίας, πρώην ναυτικός, ο γοητευτικός γιατρός του πλοίου, μία απελπισμένη γυναίκα που αναζητά το παιδί της στην μακρινή ήπειρο, μία νεαρή κοπέλα που πηγαίνει στην Αυστραλία να παντρευτεί χωρίς τη θέλησή της είναι μερικά από τα πρόσωπα που θα γνωρίσει κατά τη διάρκεια αυτού ταξιδιού και που θα σημαδέψουν την ζωή της για πάντα.
Άραγε θα καταφέρει να φτάσει στο λιμάνι της λύτρωσης και της ευτυχίας ύστερα από τριάντα ολόκληρες μέρες μέσα σ’αυτό το πλοίο; Διασχίζοντας ωκεανούς, γνωρίζοντας για πρώτη φορά εξωτικά μέρη και άγνωστους πολιτισμούς, θα καταφέρει να απαλλαγεί από όσα την κρατούν δέσμια στο σκοτεινό παρελθόν της;
Θα το ανακαλύψετε σαλπάροντας μαζί με την Ελπίδα στο συναρπαστικό της ταξίδι….
Εκδόσεις Ψυχογιός
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο διαγωνισμός τρέχει στην σελίδα μας στο facebook στον ακόλουθο σύνδεσμο:
Ιστορικό μυθιστόρημα
1767 . Η αριστοκρατία των Βενετών καταρρέει στα Επτάνησα και η δημοκρατία των Γάλλων καταφθάνει μαζί με νέες ιδέες και ιδανικά. Η γαλλική επανάσταση εξαπλώνεται.
Το Κριτήριο των οπλαρχηγών στέλνει τον Μάρκο κατάσκοπο του Σουλίου στην Κέρκυρα, για να μάθει αν οι Γάλλοι έρχονται σαν φίλοι ή εχθροί. Ο Αλή πασάς παραμονεύει. Όπλα του Μάρκου, οι γνώσεις που αποκόμισε στις ξακουστές σχολές των Ιωαννίνων, η ευστροφία και η μουσική. Αχίλλειος πτέρνα του, η έλλειψη θάρρους, αν και Σουλιώτης. Φιλοξενείται στο αρχοντικό του μεγαλέμπορα σιορ Μάντακα, όπου μαγεύεται απ’την αρχόντισσα και την κόρη της, γυναίκες που πέθαιναν φραντσέζικο αέρα. Παριζιάνικα αρώματα και Σούλι: δυο κόσμοι συγκρούονται μέσα του· δύο κόσμοι όπου οι γυναίκες γράφουν Ιστορία.
Στην Κέρκυρα Ο Μάρκος εμποτίζεται με τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης που εφαρμόζονται στο νησί και γίνεται φίλος με τον Περραιβό, τον τελευταίο Έλληνα που είδε ζωντανό τον Ρήγα Φεραίο. Όμως ένας φόνος τον γυρίζει πίσω. Και όταν κάποιος χάλαγε γυναίκα στο Σούλι, όφειλες να σκοτώσεις τέσσερις άντρες από τη φάρα του φονιά για να έρθει το αίμα στα ίσα. Ο Μάρκος μυρίζει αίμα και πισωπατά.
Τότε ο Αλή πασάς ορμά στο Σούλι και ο Μάρκος παγιδεύεται στο πλέγμα του έρωτα, της βεντέτας και της πατρίδας που κινδυνεύει από τους Οθωμανούς. Έρωτας, αδερφή, χρέος. Κόκκινο σαν αίμα. Και μες στον χαλασμό της μάχης των χριστιανών με τους μουσουλμάνους, το μαύρο φυλαχτό γίνεται ευχή και κατάρα για μια λύση.
Εκδόσεις Ψυχογιός
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο διαγωνισμός τρέχει στην σελίδα μας στο facebook στον ακόλουθο σύνδεσμο:
Ο Δημοσθένης Καζάνας είναι αστροφυσικός και εργάζεται στο Κέντρο διαστημικών πτήσεων Γκόνταρντ της NASA. Ήταν από τους πρώτους που την δεκαετία του 1980 ερεύνησε τη θεωρία του πληθωρισμού, μια θεωρία που εξηγεί την επέκταση του σύμπαντος.
Μίλησε για πληθωριστική διαστολή του σύμπαντος, πριν από τον Alan Guth, στην εργασία του με τίτλο “Dynamics of the universe and spontaneous symmetry breaking”. Πρόσφατα, υπήρξε μέλος μιας ερευνητικής ομάδας που ανακάλυψε πως οι ισχυροί άνεμοι από τις μαύρες τρύπες έχουν μαγνητική προέλευση.
Γεννήθηκε το 1950 στη Καβάλα. Σπούδασε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό και διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου το 1975 και 1978 αντίστοιχα.
Το 1973, ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός καθηγητή, κατά τη διάρκεια των σπουδών του, στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Διατήρησε αυτή τη θέση έως και τον Δεκέμβριο του 1975. Υπήρξε επίσης ακαδημαϊκός επισκέπτης στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας, για ένα μήνα από τον Μάρτιο του 1987 έως και τον Απρίλιο, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης τον Ιανουάριο του 1995 και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από τον Ιούλιο του 1996 έως και τον Αύγουστο του ίδιου έτους.
Το 1980, παρουσίασε την εργασία “Dynamics of the Universe and Spontaneous Symmetry Breaking” (Δυναμική του Σύμπαντος και Αυθόρμητη διακοπή συμμετρίας). Πρόκειται για μια αρχική εκτίμηση του πώς επεκτάθηκε το σύμπαν. Μαζί με τον Alan Guth, παρουσίασαν τη λέξη πληθωρισμός που εξηγούσε την ανυπαρξία μαγνητικών μονοπωλίων.
Τη περίοδο 1980-1982, εργάστηκε ως ερευνητικός συνεργάτης στην Εθνική Ακαδημία Επιστημών / Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας NAS/NRC και από το 1982 έως και το 1988 εργάστηκε ως ερευνητικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο του Μαίρυλαντ.
Από τότε έως και σήμερα, ο Δημοσθένης Καζάνας εργάζεται στο Κέντρο διαστημικών πτήσεων Γκόνταρντ της NASA και θεωρείται από τους πιο σημαντικούς ερευνητές της NASA. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην Αστροφυσική Υψηλής Ενέργειας, τη Βαρυτική Κατάρρευση και τις Εναλλακτικές Θεωρίες Βαρύτητας.
Πρόσφατα, ο Έλληνας αστροφυσικός και ο αστρονόμος Ιωάννης Κοντόπουλος ήταν μέλη μίας μεγάλης ομάδας ερευνητών που ανακάλυψαν πως οι ισχυροί άνεμοι του διαστήματος προέρχονται από τη τεράστια ενέργεια που προκαλούν τα μαγνητικά πεδία των μαύρων τρυπών. Τα αποτελέσματα των ερευνών τους δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό “Nature Astronomy”. Η μελέτη δείχνει ότι η ίδια η δημιουργία του δίσκου προσαύξησης γύρω από μια μαύρη τρύπα είναι μια μαγνητική διαδικασία, η οποία στη συνέχεια γεννά τους ανέμους μέσα από διάφορες μαγνητο-υδροδυναμικές διαδικασίες.
Ο Δημοσθένης Καζάνας έχει κάνει περισσότερες από 150 δημοσιεύσεις σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, έχει κερδίσει πολλές υποτροφίες και βραβεία για τις έρευνές του και έχει πάρει μέρος σε πολλά συνέδρια ως επίτιμος καλεσμένος ή κεντρικός ομιλητής.
Πηγή: ellines.com
Γιατί είναι σημαντική η ανασκαφή κοντά στο Ποντολίβαδο και τι αναμένεται από την φετινή ανασκαφική περίοδο; Απαντήσεις δίνει στο «Χ» ο Διευθυντής των ανασκαφών Δρ. Στρατής Παπαδόπουλος, Έφορος Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού.
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ AN. ΣΠΑΝΕΛΗΣ
Η Πίστυρος τείνει να αναδειχθεί στο νεώτερο αρχαιολογικό κόσμημα της περιοχής της Καβάλας, αλλά και μια πόλη ιδιαίτερα σημαντική – κυρίως λόγω της οικονομικής της δραστηριότητας – η οποία της έδωσε πλούτο και ισχύ πολλούς αιώνες πριν αναδυθούν στο προσκήνιο της ιστορίας οι Φίλιπποι. Είναι μια πόλη-εμπόριο, πιθανόν αποικία των Θασίων, η οποία γεννήθηκε και αναπτύχθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την αρχαία Νεάπολη. Ωστόσο, στην περίπτωση της Πιστύρου έχουμε το πολύ σημαντικό πλεονέκτημα ότι δεν υπήρξε εκτεταμένη οικοδόμηση μετά τους ρωμαϊκούς ελληνιστικούς χρόνους, ώστε να χαθούν πολύτιμες πληροφορίες. Εξαιτίας αυτού πιστεύουμε ότι η Πίστυρος μπορεί να μας δώσει στοιχεία που ίσως φωτίσουν και το παρελθόν της Καβάλας, το οποίο είναι θαμμένο – ίσως για πάντα – κάτω από την συνοικία της Παναγίας. Αυτό που διακρίνουν οι μελετητές αυτή τη στιγμή είναι ότι το πόλισμα αυτό δίπλα στο Ποντολίβαδο ήταν ένα εμπορικό κέντρο – θησαυροφυλάκιο, που προστάτευε μια ελίτ με τον πλούτο της.
Η εντυπωσιακή πύλη με τους δύο πύργους από την νότια πλευρά της πόλης. Είναι η είσοδος επικοινωνίας με το λιμάνι της Πιστύρου.
Γιατί είναι σημαντική η Πίστυρος;
Η Πίστυρος είναι μία από τις ελάχιστες ανασκαφές στον βορειοελλαδικό χώρο που κρίθηκε ως συστηματική από το ΥΠΠΟ το 2014. Αυτό συνέβη επειδή είναι μια μοναδική πόλη, η οποία αν και έχει μικρή έκταση, μόλις 15 στρέμματα, έχει εξαιρετική τοιχοδομία και μοναδική οχύρωση, τέτοια που μόνο μεγάλα αστικά κέντρα διαθέτουν, όπως για παράδειγμα η Θάσος. «Είναι μια πόλη με μεγάλες ποσότητες μεταλλευμάτων, κάτι που δηλώνει ότι βρίσκεται σε στενότατη σχέση με τα μεταλλεία των βουνών της Λεκάνης. Η παρουσία τόσων μεταλλευμάτων υποδεικνύει ότι έχουμε να κάνουμε με ένα πολύ ισχυρό οικονομικά οικισμό που έχει ως βασική στρατηγική την επεξεργασία των μεταλλευμάτων. Φροντίζει επίσης να δημιουργεί μια ισορροπία ανάμεσα στους ντόπιους θρακικούς πληθυσμούς και τους θαλάσσιους που φτάνουν εδώ, όπως είναι αυτοί της Θάσου, της Αθήνας, των νησιών του Αιγαίου και της Ιωνίας καθώς προϊόντα όλων αυτών των περιοχών μεταφέρονται στο λιμάνι της» μας τονίζει ο διευθυντής της ανασκαφής Στρατής Παπαδόπουλος, ο οποίος ιδιαίτερα πρόθυμος αναλαμβάνει να μας «μυήσει» στα μυστικά που κρύβει η Πίστυρος. «Είναι δηλαδή ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο το οποίο κυριαρχεί κατά τους αρχαίους χρόνους, στην περιοχή από την Νεάπολη μέχρι τον Νέστο καθώς δεν έχουμε μέχρι σήμερα εντοπίσει άλλη ισοδύναμη πόλη ή πόλισμα. Δεν έχουμε δηλαδή σε αυτή την περιοχή, κάτι που να έλκει σε τέτοιο βαθμό τα βλέμματα ειδικών και μη, τόσο για τα εντυπωσιακά τείχη και τα ευρήματά της όσο και για την οικονομική της ακμή καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της. Πρέπει να σημειώσουμε ότι η Πίστυρος είναι πολύ κοντά στην Εγνατία οδό και παλαιότερα στην βασιλική οδό από την οποία πέρασαν πολλοί στρατοί, είτε του Ξέρξη με κατεύθυνση από την Ανατολή προς τη Δύση είτε του Μεγάλου Αλεξάνδρου προς την αντίθετη κατεύθυνση. Όλα αυτά δίνουν ένα ιδιαίτερο στίγμα» προσθέτει ο κ. Παπαδόπουλους.
«Επίσης είναι σημαντικό ότι πέραν των Φιλίππων που αποτελούν πλέον μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς, το ανατολικό τμήμα της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας δεν διαθέτει σήμερα άλλον αρχαιολογικό χώρο που να είναι τόσο «έτοιμος» για ανάδειξη, άμεση επισκεψιμότητα, και οργανωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία. Η Πίστυρος, πιστεύουμε ότι κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις που σχετίζονται με την χρηματοδότηση των εργασιών ανασκαφής, εκπόνησης μελετών και ανάδειξης, από ευρωπαϊκά προγράμματα και χορηγίες, μέσα σε λίγα χρόνια μπορεί να αναδειχθεί σε όλο της μεγαλείο. Επιπλέον να υπογραμμίσουμε ότι ο χώρος είναι του δημοσίου, έχει απαλλοτριωθεί τη δεκαετία του ’80 και δεν απαιτούνται δαπάνες της ελληνικής πολιτείας σχετικές με το ιδιοκτησιακό καθεστώς και τις δυνατότητες ανάδειξης.
Μάλιστα ο κ. Παπαδόπουλος μας εξομολογείται ότι από πολύ νωρίς του είχε τραβήξει την προσοχή του η Πίστυρος υπογραμμίζοντας ότι επισκεπτόταν συχνά το χώρο και πάντα τον εντυπωσίαζε η εξαιρετική του οχύρωση που ήταν ορατή μετά το 1971, όταν η κ. Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη αποκάλυψε την βορειοανατολική της γωνία. ‘Εκτοτε όμως ο χώρος είχε ‘αφεθεί στην τύχη του’, σπανίως καθαριζόταν από τη βλάστηση και ουδέποτε είχε γίνει προσπάθεια ανάδειξής του. Αν και ο ίδιος είναι προϊστοριολόγος, αποφάσισε να παραμερίσει τα ειδικά επιστημονικά του ενδιαφέροντα αντιλαμβανόμενος τη σημασία της ανασκαφής και ανάδειξης αυτού του πολίσματος.
Σύμφωνα με την αρχαία γεωγραφία της περιοχής, στο δυτικό τμήμα κυριαρχούν σημαντικές πόλεις, όπως η Γαληψός, ο Φάγρητας, η Ηιόνα, η Πέργαμος, στο κεντρικό ο έλεγχος ανήκει κατά πρώτον λόγο στην Νεάπολη και μετά στους Φιλίππους, με διάφορες μικρότερες πόλεις να συνθέτουν την εικόνα, Δάτον, Σκάβαλλα και Σκαπτή Ύλη, στο ανατολικό τμήμα όμως και μέχρι τον ποταμό Νέστο κυριαρχεί η Πίστυρος. Η πόλη που ανασκάπτεται όμως δίπλα στην αρχαία Εγνατία κοντά στον χωριό του Ποντολιβάδου, είναι η Πίστυρος που περιγράφει πρώτος ο Ηρόδοτος, στην εξιστόρηση των περσικών πολέμων ή όχι; Το θέμα απασχόλησε την εισήγηση των μελετητών της ανασκαφής στο φετινό ΑΕΜΘ, το ετήσιο συνέδριο για το αρχαιολογικό έργο στη Βόρεια Ελλάδα, όπου παρουσιάστηκαν τα στοιχεία που δηλώνουν ότι όντως η πόλη που αυτή τη στιγμή ανασκάπτεται είναι, είναι πιθανότατα η αρχαία Πίστυρος. Το «πιθανότατα» έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι ιστορικές πηγές συγκλίνουν σε αυτό το συμπέρασμα, αλλά δεν έχουν προκύψει ακόμη εκείνα τα ευρήματα, κυρίως επιγραφές, σφραγίσματα ή νομίσματα που να το επιβεβαιώνουν.
Ακόμη λοιπόν δεν έχει βρεθεί η οριστική απόδειξη και αυτό δεν είναι εύκολο να συμβεί, εφόσον η ανασκαφή βρίσκεται ακόμη στα επάνω, τα νεότερα δηλαδή στρώματα, της πόλης των ύστερων ελληνιστικών χρόνων και όλα δείχνουν η ιστορία της διατρέχει πολλούς αιώνες πίσω που φτάνουν μέχρι τον 7ο αιώνα π.Χ. και ενδεχομένως και μέχρι την εποχή του Σιδήρου.
Επάνω στα αρχαία τείχη είνια εμφανή τα αρχαία “γκράφιτι” με τα ονόματα, τα οποία συνοδεύει ένα μυστήριο για το τι ρόλο εξυπηρετούσε η αναγραφή τους
Τα αρχαία ‘γκράφιτι’
Από πού προκύπτει ότι η ίδρυση της πόλης – εμπορίου συνδέεται με τον εποικισμό της Θασιακής Περαίας από τους Θασίους; Μια σημαντική ένδειξη είναι το εντυπωσιακό μαρμάρινο τείχος κατασκευασμένο από το λευκό μάρμαρο της Θάσου. Επίσης οι μεγάλοι αριθμοί θασιακών αμφορέων κρασιού και τα ενσφράγιστα θασίτικα κεραμίδια.
Αν γυρίσουμε νοερά τουλάχιστον 26 αιώνες πίσω, και ρίξουμε το βλέμμα μας εδώ στην περιοχή, θα δούμε μια εντυπωσιακή οχυρωματική κατασκευή από λευκό μάρμαρο, ύψους τουλάχιστον 6 μέτρων να υψώνεται επάνω στον πεδινό παραθαλάσσιο – παραλίμνιο χώρο της λιμνοθάλασσας με το όνομα Κύστιρος στις εκβολές του Νέστου. Εμπόρια προφανώς υπήρχαν αρκετά στην ακτογραμμή από το Νέστο μέχρι τον Στρυμόνα, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί άλλο με τόσο μεγάλη και εντυπωσιακή οχύρωση. Κι όχι μόνο αυτό. Το τείχος στην εξωτερική του όψη είναι γεμάτο από αρχαία ‘γκράφιτι’. Υπάρχουν πάρα πολλές επιγραφές ονομάτων, τόσες πολλές που το θέμα έχει τραβήξει το ενδιαφέρον των ειδικών. Ειδικά το ανατολικό σκέλος των τειχών, όπως μας υπέδειξε ο κ. Παπαδόπουλος, φιλοξενεί το μεγαλύτερο αριθμό ονομάτων επάνω στους μαρμάρινους δόμους. Τι εξυπηρετούσε αυτή η χάραξη δεν είναι σαφές και διευκρινισμένο. Μήπως ικανοποιούσε την ματαιοδοξία των χορηγών της οχύρωσης της πόλης, όσων δηλαδή ήταν οι ευεργέτες που φρόντιζαν για την άμυνα και την ασφάλεια της; Μήπως είναι ονόματα πολεμιστών που έπεσαν υπερασπιζόμενοι τον πλούτο και την θέση της πόλης ή απλώς τα ονόματα λατόμων και τεχνιτών; Πάντως το όνομα που θα συναντήσει ο επισκέπτης πιο συχνά από άλλα είναι του ΕΠΙΓ[ΕΝΗ] που έχει χαραχθεί σε πάρα πολλά σημεία του τείχους. Το ζήτημα αυτό είναι ένα από τα πολλά θέματα που απασχολούν την ανασκαφική ομάδα και με την πρόοδο των εργασιών ελπίζει να μας δώσει απαντήσεις.
Το ύψος των μαρμάρινων τειχών έφτανε τα 6 μέτρα τουλάχιστον και διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση στο μεγαλύτερο μέρος τους.
Το μαρμάρινο θησαυροφυλάκιο
Ποια ανάγκη όμως εξυπηρετούσε μια τόσο εντυπωσιακή και ισχυρή οχύρωση; Τι πολύτιμο είχε να προστατεύσει αυτή η πόλη; Τα σιτηρά, το κρασί, τα αγγεία και την ξυλεία που εμπορεύονταν οι θαλασσοπόροι της εποχής; Μάλλον όχι μόνο. Η απάντηση βρίσκεται στις τεράστιες ποσότητες από σκωρίες που κατακλύζουν κυριολεκτικά το εσωτερικό της πόλης. Ήδη υπάρχουν αρκετά ευρήματα από κλίβανους και μεταλλεύματα, αρκετά για να δηλώσουν ότι εδώ έχουμε ένα «χρηματιστηριακό κέντρο» της εποχής που διαπραγματεύεται όχι αέρα, μετοχών και ομολόγων αλλά χειροπιαστές αξίες: χρυσό, άργυρο, χαλκό, σίδηρο και μόλυβδο. Αυτά έδωσαν στην Πίστυρο μια μικρή πόλη–εμπόριο να έχει τη δομή μιας μεγάλης και ισχυρής πόλης. Βέβαια είναι άξιο απορίας το γεγονός ότι ενώ στην περιοχή αφθονεί η ασβεστολιθική πέτρα και με αυτή θα μπορούσε να έχει χτιστεί το τείχος, εντούτοις οι πρώτοι άποικοι «εισήγαγαν» μάρμαρο από τα λατομεία της Θάσου, θέλοντας με αυτό να χτίσουν όχι μόνο ένα στιβαρό και δυνατό οχυρωματικό έργο, αλλά και εντυπωσιακό για να προκαλεί την προσοχή στον γηγενή Θράκα πολεμιστή, ο οποίος ίσως να ένοιωθε δέος από μια τόσο μνημειακή και απρόσβλητη κατασκευή.
Όταν θα ολοκληρωθούν οι εργασίες πέριξ του τείχους, σε συνεργασία με το Δήμο Νέστου, ο επισκέπτης θα μπορεί να διατρέχει την εξωτερική περίμετρο της πόλης και να θαυμάζει το τείχος ύψους τουλάχιστον 6 μέτρων και πάχους 3 περίπου μέτρων, το οποίο -αξίζει να το επισημάνουμε- ότι σε πολλά του σημεία διασώζεται σχεδόν ακέραιο! Θα παρατηρεί ο επισκέπτης τους εντυπωσιακούς μαρμάρινους δόμους να ορθώνονται ψηλά, και θα βλέπει τους ισχυρούς, πολυώροφους τότε, πύργους σε καίρια σημεία της οχύρωσης. Όταν μάλιστα φτάνει στην νότια πλευρά θα περπατάει στην νοητή ακτογραμμή, εκεί όπου η λιμνοθάλασσα που μνημονεύει ο Ηρόδοτος και λίγο μακρύτερα το λιμάνι έβρεχαν το νότιο τείχος της πόλης. Ίσως γι αυτό το λόγο το νότιο σκέλος της οχύρωσης δεν διατηρεί την αρχαϊκή του φάση γιατί χρειάστηκε να επανακτισθεί πολλές φορές. Η σημερινή του εικόνα είναι του 4ου αιώνα π.Χ. , χτισμένο αμέσως μετά τα γεγονότα του μεγάλου εμφυλίου πολέμου, ανάμεσα στην Αθήνα και την Σπάρτη. Του πολέμου που έμεινε στην ιστορία ως Πελοποννησιακός και τον οποίο εξιστόρησε ο Θουκυδίδης, γράφοντας λίγο δυτικότερα από το σημείο της αρχαίας Πιστύρου, στην Σκαπτή Ύλη.
Ο επισκέπτης του χώρου μπορεί να εισέρχεται στην αρχαία πόλη από τη μεγάλη κεντρική πύλη που έχει έρθει στο φως το 2014, περπατώντας επάνω στο αρχαίο λιθόστρωτο δρόμο που συνέδεε την πόλη με το λιμάνι και από εκεί με όλα τα σημαντικά λιμάνια της αρχαίας εποχής. Στην ανασκαφή έχουν βρεθεί αγγεία από πολλές και σημαντικές πόλεις της αρχαιότητας που έφτασαν μέχρι εδώ: από τη Θάσο, τις Κυκλάδες, την Μικρά Ασία και την Αττική.
Τη μελέτη των υπολειμμάτων της επεξεργασίας των μετάλλων την έχει αναλάβει ο ειδικός αρχαιολόγος-αρχαιομέτρης Νεράτζης Νερατζής
Οι σκωρίες γράφουν την δική τους ιστορία
Η οικονομία της πόλης, όπως προαναφέραμε στηριζόταν στην μεταλλουργία. Τη μελέτη των υπολειμμάτων της επεξεργασίας των μετάλλων την έχει αναλάβει ο ειδικός αρχαιολόγος-αρχαιομέτρης Νεράτζης Νερατζής, ο οποίος αναζητεί όλα εκείνα τα στοιχεία που δομούν το παραγωγικό μοντέλο της πόλης, με επίκεντρο την μεταλλευτική δραστηριότητα. Όπως μας εξήγησε «υπάρχουν ίχνη πρωτογενούς και δευτερογενούς επεξεργασίας μέσα στην πόλη, κάτι που σημαίνει ότι υπήρχε η δυνατότητα κάλυψης όλου του φάσματος δραστηριοτήτων για την εξαγωγή των πολύτιμων και χρήσιμων μετάλλων. Από τα μέχρι τώρα στοιχεία προκύπτει ότι από την ίδρυση της πόλης μέχρι και τον 3ο αιώνα π.Χ, επίπεδο στο οποίο βρίσκεται η σκαπάνη της ανασκαφής σήμερα, η κύρια δραστηριότητας της πόλης ήταν η μεταλλουργία και σε αυτή την οφείλει τον πλούτο της.
Ξεκίνησε και φέτος η ανασκαφή
Η Μαρία Κορδαλή, είναι εκ των νέων αρχαιολόγων που είναι παρούσα από το ξεκίνημα της έρευνας το 2015. Ως φοιτήτρια τότε και ως απόφοιτος τώρα συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες της. Έχει συμμετάσχει στο παρελθόν σε άλλες δύο ανασκαφές, στην Τούμπα Θεσσαλονίκης και στο Μολύκρειο Ναυπάκτου. Συμμετέχει και φέτος στην ανασκαφή έχοντας στον τομέα ευθύνης της την ανασκαφή του «κτιρίου με τα πήλινα δάπεδα» ενός πολύχωρου οικοδομήματος με πιθανό εργαστηριακό προορισμό. Στόχος της φετινής περιόδου είναι να αποκαλυφθεί πλήρως ο χώρος αυτός για να εξαχθούν στην συνέχεια από την μελέτη των ευρημάτων πιο συγκεκριμένα συμπεράσματα για τη λειτουργία του. Θεωρεί πολύ ενδιαφέρον ότι η ανασκαφή στην Πίστυρο, αφορά ένα πόλισμα–εμπόριο και γι’ αυτό το λόγο επέλεξε να έρθει και δεύτερη χρονιά και να μετέχει της ανασκαφής. «Σκάβοντας στο παρελθόν μπορείς να βρεις λύσεις για το μέλλον» σημειώνει η κα. Κορδαλή και προσθέτει «το να σκάβεις ένας πόλισμα, έναν οικισμό, μπορείς να βοηθήσει να σκεφτείς λύσεις ακόμη και για την καθημερινή σου ζωή, ας πούμε σε σχέση με το προσανατολισμό που έδιναν οι τεχνίτες τότε στα κτήρια προσδοκώντας στην εξοικονόμηση ενέργειας για την θέρμανση. Φαίνεται ότι παλαιότερα οι άνθρωποι έστησαν την ζωή τους επάνω στην παρατήρηση του περιβάλλοντος και έτσι απέκτησαν μια γνώση η οποία στην πορεία χάθηκε» σημειώνει δίνοντας το στίγμα της για το πώς προσεγγίζει την αρχαιολογία. Με καταγωγή από τις Μυκήνες και τα Ίσθμια, έβλεπε από μικρή αρχαιολόγους, οπότε την ενθουσιάζουν οι πρώτες εικόνες που έχει, στην συνέχεια την ελκύει η τέχνη και ο πολιτισμός, οπότε επιλέγει να σπουδάσει αρχαιολόγος και στοχεύει να εξειδικευτεί στην αρχαιομετρία γιατί έτσι πιστεύει ότι μπαίνεις στο μυαλό του αρχαίου δημιουργού!
Φεύγοντας από την Πίστυρο
Η Πίστυρος είναι μια πόλη – φρούριο που διέμενε η ελίτ της εποχής με τον πλούτο της, προερχόμενο από την εκμετάλλευση του μεταλλευτικού αποθέματος της περιοχής μας. Τι άλλο μπορεί να περιμένει κανείς από μια εντυπωσιακή συνέχεια της ανασκαφής; Κλείνοντας αξίζει να σημειώσουμε ότι δεν υπάρχει σε εξέλιξη στο βορειοελλαδικό χώρο άλλη ανάλογη ανασκαφή εμπορίου αυτής της εποχής, και αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που κάνει ξεχωριστή και σημαντική την ανασκαφή στην Πίστυρο.
Η ανασκαφική ομάδα έχει τη διαρκή συνδρομή της Εφορείας Καβάλας-Θάσου στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας ανήκει ο αρχαιολογικός χώρος και βεβαίως του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Ο Δήμος Νέστου και προσωπικά ο δήμαρχος Βαγγέλης Τσομπανόπουλος, είναι συνεχώς αρωγός της προσπάθειας δίνοντας λύση σε πολλά προβλήματα, από τη διάθεση προσωπικού για την ανασκαφή, κάλυψη των αναγκών φιλοξενίας των φοιτητών της ανασκαφικής ομάδας και ότι άλλο προκύπτει, όπως μας υπογραμμίζει ο κ. Παπαδόπουλος. Είναι μια επένδυση για το μέλλον καθώς ο Δήμος Νέστου και η περιοχή έχει πολλά να κερδίζει από την ανάδειξη μια αρχαίας πόλης όπως η Πίστυρος.
Η Πίστυρος της Αιγαιακής Θράκης
Οι σωζόμενες γραμματειακές πηγές δεν μας πληροφορούν, ούτε για την χρονολογία, ούτε για τις συνθήκες ίδρυσης της Πιστύρου. Η πρωιμότερη σχετική μαρτυρία προέρχεται από τον Ηρόδοτο ο οποίος αναφέρει την Πίστυρο με αφορμή την εκστρατεία του Ξέρξη, ένδειξη ότι η πόλις είχε ιδρυθεί πριν από το 483 π.Χ. O Ξέρξης έφθασε στην Πίστυρο έχοντας διαβεί τον ποταμό Νέστο. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του τοπίου ήταν μια πολύ αλμυρή και γεμάτη ψάρια λίμνη, που δεν ξεπερνούσε σε περίμετρο τα 5,5 περίπου χλμ. Στον Σωτίωνα, η λίμνη που, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, στέρεψε από τα υποζύγια της περσικής στρατιάς, φέρει το όνομα Κύστειρος και εύλογα θα πρέπει να ταυτισθεί με τη λίμνη της Πιστύρου.
Οι πληροφορίες αυτές οδήγησαν την Κουκούλη-Χρυσανθάκη να συνδέσει την Πίστυρο με το τειχισμένο πόλισμα της αρχαϊκής εποχής, που εντόπισε το 1971 κοντά στο χωριό Ποντολίβαδο, 3 χλμ. ανατολικά της λιμνοθάλασσας Βάσοβας. Οι έρευνες εκείνου του Πρώτου Ανασκαφικού Προγράμματος, τη δεκαετία του ’70, επεσήμαναν ολόκληρη την περίμετρο των τειχών και αποκάλυψαν σε μικρό μήκος το ανατολικό σκέλος της οχύρωσης και μικρή πυλίδα στη βορειοανατολική της γωνία. Εξαρχής υπήρξαν ενδείξεις ότι το τείχος οικοδομήθηκε στα τέλη του 6ου π.Χ. αιώνα. Στο εσωτερικό του πολίσματος ανασκάφηκε τότε κτηριακό συγκρότημα του 2ου αιώνα π.Χ. Σημαντικό εύρημα ήταν ο ‘θησαυρός’ 55 αργυρών νομισμάτων Θάσου και Νεαπόλεως, επίσης χρονολογημένος στο τελευταίο τέταρτο του 6ου αιώνα.
Η πόλη ήταν στην αρχαιότητα γνωστή και με τα ονόματα Πίστειρα, Βίστιρος και Βάστειρα, όπως προκύπτει από ιστορικούς της κλασικής εποχής όπως ο Αναξιμένης, και από μεταγενέστερους λεξικογράφους, όπως ο Αρποκρατίων και ο Φώτιος, ο Ηρωδιανός και ο Στέφανος Βυζάντιος. Το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη περιοχή μόνον η Πίστυρος κατονομάζεται από τον Ηρόδοτο ως πόλις ελληνίς, δηλαδή με ελληνικούς πολιτικούς θεσμούς, πρέπει να ερμηνευθεί ως υπαινιγμός στην οικονομική της δύναμη, την οποία όφειλε στην καίρια θέση που κατείχε στο δίκτυο χερσαίων και θαλάσσιων επικοινωνιών, σε άμεση επαφή με τη Θάσο και κοντά στα μεταλλεία της ορεινής Λεκάνης.
Άγνωστες παραμένουν οι συνθήκες ίδρυσης της πόλης. Μεμονωμένα ευρήματα, όπως οι παριανής προέλευσης πιθαμφορείς του β’ μισού του 7ου αιώνα π.Χ. υποδεικνύουν ότι η Πίστυρος ιδρύθηκε την περίοδο σύστασης του αποικιακού κράτους των Θασίων. Από την άλλη, η παρουσία της αποκαλούμενης «θρακικής», χειροποίητης κεραμικής επιτρέπει την υπόθεση ότι προϋπήρχε στην ίδια θέση εγκατάσταση της Εποχής του Σιδήρου. Είναι πιθανόν ότι η πόλη ιδρύθηκε κατόπιν αμοιβαίων υποχωρήσεων και συμφωνιών ανάμεσα στους Θασίους και τους γηγενείς Σαπαίους.
Από τα αρχαιολογικά ευρήματα συνάγεται ότι κατά το β’ μισό του 6ου αιώνα π.Χ. οι Θάσιοι ανέπτυξαν στην Πίστυρο έντονη εμπορική δραστηριότητα. Σε αυτό συνηγορούν όχι μόνον τα θασιακά αργυρά νομίσματα της περιόδου 520-510 π.Χ., και η άφθονη εισηγμένη θασιακή κεραμική αλλά και το εντυπωσιακό τείχος που παρουσιάζει ομοιότητες με το σύγχρονό του της Θάσου.
Το 2014 ξεκίνησε το Νέο Ανασκαφικό Πρόγραμμα, η Συστηματική Ανασκαφή της Πιστύρου. Βασικός στόχος υπήρξε η πλήρης αποκάλυψη των τειχών και η κατανόηση της ρυμοτομίας της πόλης. Το ανατολικό, το βόρειο και το δυτικό σκέλος χρονολογούνται στην υστεροαρχαϊκή εποχή. Αντιθέτως, το μεγαλύτερο τμήμα του νότιου σκέλους πρέπει να χρονολογηθεί στα υστεροκλασικά χρόνια. Το πάχος της οχύρωσης υπερβαίνει κατά κανόνα τα 2,60 μ., αποτελούμενο από δύο τμήματα, με εξαίρεση το ‘μονό’ δυτικό σκέλος με πάχος 1,60μ. Το τείχος διέθετε έξι πύργους και δύο πύλες. Από την βασική ΝΑ πύλη ξεκινά φαρδύς λιθόστρωτος δρόμος που πρέπει να οδηγούσε σε εγκαταστάσεις εκτός των τειχών και στο λιμάνι της πόλης.
Μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αρχαϊκές επιγραφές που βρέθηκαν χαραγμένες στο μέτωπο του περιβόλου. Είναι γραμμένες στο τοπικό αρχαϊκό αλφάβητο της Πάρου και της αποικίας της Θάσου. Σε αρκετές περιπτώσεις η γραφή είναι έπι τα λαιά. Σε κάποιες επιγραφές αναγνωρίζονται τα πρώτα τρία ή τέσσερα γράμματα ονομάτων, πρακτική που συναντούμε και στο υστεροαρχαϊκό τείχος της Θάσου.
Η Πίστυρος εμφανίζεται ως ξεχωριστό μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας που το 434 όφειλε το ποσό των 300 δραχμών. Αυτό υποδεικνύει ίσως ότι οι Θάσιοι αναγκάσθηκαν να παραιτηθούν από τα κυριαρχικά τους δικαιώματα σε αυτήν και να την παραχωρήσουν ολοκληρωτικά στους Αθηναίους. Την ίδια εποχή ίσως Θάσιοι έμποροι εγκατέλειψαν την Πίστυρο της Αιγαιακής Θράκης και εγκαταστάθηκαν σε έναν ομώνυμο εμπορικό σταθμό που έχει εντοπιστεί και ανασκαφεί στο Vetren της Βουλγαρίας.
Κρίνοντας με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα και τις επιγραφές, η προσάρτηση όλης της Θράκης έως τον Ίστρο από τον Φίλιππο Β’ σηματοδοτεί μια νέα φάση ακμής για την Πίστυρο. Η πόλη ήταν σπουδαίος κόμβος στο δίκτυο των οδών και των οχυρών που κατασκεύασε ο Φίλιππος στην περιοχή. Επιγραφή των πρώιμων ελληνιστικών χρόνων που βρέθηκε κοντά στην νοτιοανατολική πύλη της πόλης, μας πληροφορεί για τη λατρεία του Διός Σωτήρος και του βασιλιά Φιλίππου Β’ σε κάποιο ιερό της πόλης που δεν έχει ακόμη εντοπιστεί.
Η επιγραφή που αποδεικνύει την ύπαρξη μιας πρώϊμης λατρείας του Φιλίππου Β΄ μαζί με τον Δία.
Από τα ανασκαφικά δεδομένα συνάγεται ότι η κατοίκηση στον τειχισμένο οικισμό διήρκεσε τουλάχιστον έως το τέλος του 2ου αιώνα π.Χ. Στο εσωτερικό της πόλης αποκαλύφθηκε συγκρότημα μονώροφων δωματίων ελληνιστικών χρόνων, εκατέρωθεν μιας οδικής αρτηρίας πλάτους 3 μ. Η γεωφυσική διασκόπηση του 2015 από το Α.Π.Θ. επεσήμανε ότι η οδός αυτή διασταυρώνεται με δεύτερη αρτηρία στο νότιο πέρας του συγκροτήματος. Στα τετράγωνα ΑΡ και ΑΣ εντοπίστηκε εργαστήριο του 3ου αι. π.Χ. το οποίο θα αποκαλυφθεί φέτος σε όλη του την έκταση. Ο ένας χώρος του φέρει δάπεδο από πήλινες πλάκες, ενώ ο δεύτερος δάπεδο με θραύσματα κεράμων εν είδει ψηφιδωτού.
Νοτιότερα, ανασκάφηκε πολύχωρο οικοδόμημα μεγάλων διαστάσεων του 2ου αιώνα π.Χ. και δίπλα του ένα νεότερο κτίσμα. Με τα ως τώρα δεδομένα το πρωιμότερο κτίσμα καλύπτει μια έκταση τουλάχιστον 200 τμ. έχει πιθεώνα στο δυτικό του τμήμα, και αρκετές θερμικές κατασκευές με πήλινα δάπεδα, για τις οποίες εικάζουμε μεταλλουργική χρήση. Το νεότερο κτήριο δεν αποκλείεται να επέζησε ως και τους πρώιμους ρωμαϊκούς χρόνους, εποχή κατά την οποία ο οικισμός μάλλον είχε συρρικνωθεί σημαντικά, αλλά εξακολουθούσε να επιβιώνει χάρη στην άμεση γειτνίασή του με την Εγνατία Οδό.
Και τα δύο ανασκαφικά προγράμματα έφεραν στο φως σημαντικά κινητά ευρήματα που χρονολογούνται ανάμεσα στον 7ο και στον 1ο αιώνα π.Χ.: άφθονη κεραμική τοπικών εργαστηρίων και επείσακτη, κυρίως από Θάσο, Αθήνα και Μικρά Ασία, μεγάλο αριθμό ενσφράγιστων κεράμων και λαβών θασιακών αμφορέων, μολύβδινα σταθμία, τέχνεργα υφαντικής, χάλκινα και αργυρά νομίσματα, ειδώλια, εργαλεία και κοσμήματα. Εντύπωση προκαλεί ο τεράστιος αριθμός μαζών μεταλλευμάτων και σκωριών που αποκαλύπτει τις οικονομικές προτεραιότητες και στρατηγικές του πληθυσμού.
Οφείλουμε να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας στην Εφορεία Καβάλας-Θάσου που είναι δίπλα μας στο δύσκολο εγχείρημα της ανασκαφής. Βεβαίως χρωστούμε πολλά στο Δήμο Νέστου και προσωπικά στον Δήμαρχο Β. Τσομπανόπουλο και στους συνεργάτες για τη στήριξη του έργου μας σε πολλά επίπεδα, κυρίως όμως ως προς τη φιλοξενία των αρχαιολόγων και των φοιτητών που συμμετέχουν στην ανασκαφή.
Συνομιλία με τον Δρ. Στρατή Παπαδόπουλο, Διευθυντή της Συστηματικής Ανασκαφής Πιστύρου, Έφορο Αρχαιοτήτων Δράμας.
(Μια γλαφυρή περιγραφή των ερειπίων των Φιλίππων, δημοσιευμένη στο τεύχος της 16ης Μαρτίου 1903, της εφημερίδας της ισραηλιτικής κοινότητας Θεσσαλονίκης «JOURNAL DE SALONIQUE»)
Οι ταξιδιώτες που κινούνται από την Δράμα προς την Καβάλα ή αντίστροφα, μένουν έκθαμβοι, όταν βλέπουν, στο μέσον της διαδρομής, σαν συνέχεια της πύλης του πανδοχείου, που χρησιμεύει για την ανάπαυση των ταξιδιωτών, (σημ. μεταφραστή: Ο περιηγητής αναφέρεται στο χάνι, τα ερείπια του οποίου φαίνονται σήμερα δίπλα στην προϊστορική τούμπα του Ντικιλί τας), έναν πελώριο, τετράγωνο μονόλιθο, λίγο λεπτότερο στη βάση, σε σύγκριση με το επάνω άκρο του. Τι είναι αυτός ο μονόλιθος; Πιστεύεται ότι πρόκειται για ταφικό μνημείο, πλην όμως, οι ανασκαφές που διενεργήθηκαν επί τόπου, δεν έφεραν τίποτε στο φως. (Ίσως, βέβαια, αυτές οι ανασκαφές να μην έγιναν σε αρκετό βάθος). Άλλοι υποθέτουν πως ο μονόλιθος μπορεί να ήταν η βάση του αγάλματος ενός αλόγου. Η πρώτη υπόθεση φαίνεται πιο ακριβής (αξιόπιστη), όπως θα δούμε πιο κάτω. Οι επιγραφές που φέρει πάνω του ο μέγας αυτός λίθος έχουν σβηστεί κι ο λόγος είναι ο ακόλουθος: Ο μύθος ήθελε, η σκόνη από αυτό τον λίθο να κάνει καλό στις στείρες γυναίκες. Αυτές οι τελευταίες, μια συγκεκριμένη στιγμή του έτους, έρχονταν στους Φιλίππους, έξυναν το μονόλιθο κι έπαιρναν απ’ αυτόν λίγη σκόνη. Οι στείρες γυναίκες, που κατέφευγαν σ’ αυτό το επινόημα (τέχνασμα), πρέπει να ήταν πολυάριθμες, γιατί η ποσότητα των κομματιών που έχουν αφαιρεθεί από τον λίθο είναι αρκετά σημαντική. Σήμερα, εκείνος ο μύθος έδωσε την θέση του σ’ έναν άλλο: Η σκόνη του μονολίθου θεωρούνταν αποτελεσματική ενάντια στην ελονοσία. Αυτή η τελευταία ενδημούσε μόνιμα στην περιοχή και αντιλαμβάνεται κανείς, με πόση ένταση πρέπει να γίνονταν τα ξυσίματα του λίθου.
Η οδός που οδηγεί από τους Φιλίππους στη Νεάπολη (Καβάλλα) αποτελούσε τμήμα της αρχαίας Εγνατίας οδού. Λένε πως εκείνη η οδός είχε κατασκευαστεί, προκειμένου να επιτρέπει στις ρωμαϊκές λεγεώνες να πηγαίνουν από την Ρώμη στο Βυζάντιο. Φθάνοντας στην Αδριατική, από την πλευρά της ιταλικής χερσονήσου, η οδός ξανάρχιζε, στην ακτή, από το Δυρράχιον (σήμερα Durazzo). Πρόκειται για την ίδια Εγνατία οδό, που διέσχιζε την Θεσσαλονίκη, μπαίνοντας σ’ αυτήν από τη χρυσή πύλη, περνώντας κάτω από την αψίδα του θριάμβου, που είχε κατασκευαστεί προς τιμή του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου (σημ. μεταφρ.: εδώ, προφανώς, ο περιηγητής είχε λαθεμένη πληροφόρηση) και συνεχίζοντας, μέσω της Αμφιπόλεως, (που σήμερα έχει εξαφανιστεί), των Φιλίππων κλπ., έφθανε μέχρι το Βυζάντιο.
Το σημείο της ρωμαϊκής οδού, όπου βρίσκεται ο μονόλιθος, είναι μια οδός τάφων. Ο αρχαίος κόσμος ήθελε, οι μεγάλες οικογένειες να θάβουν τους νεκρούς τους στα άκρα μεγάλων οδών. Αυτό το έθιμο είχε δύο σκοπούς: Πρώτον, ο νεκρός δεν αφηνόταν μόνος. Δεύτερον, οι περαστικοί σταματούσαν στο δρόμο, μπροστά στους τάφους, οι οποίοι περιείχαν τα υπολείμματα του ανθρώπου, τον οποίο υποδείκνυε το σήμα (του τάφου), αναπαύονταν στη σκιά των σαρκοφάγων και απέδιδαν τιμές στο νεκρό, προτού ξαναπάρουν το δρόμο τους. Ακόμη και σήμερα, διαβάζει κανείς πάνω στις αρχαίες, επιτύμβιες στήλες, αυτό το σύντομο επίγραμμα: «σταμάτα, ταξιδιώτη!», το οποίο επιβεβαιώνει το νόημα της αρχαίας παράδοσης. Το τμήμα της οδού που οδηγεί από τον λιμένα της Νεαπόλεως στην Καβάλλα (Σ.Σ. προφανώς έχει κάνει λάθος και είναι αντίστροφα) είναι, όπως είπαμε πιο μπροστά, καλυμμένο με τάφους, πράγμα που μας κάνει να πιστεύουμε ότι ο μονόλιθος ήταν ένα νεκρικό μνημείο. Επιπλέον, μου επιβεβαίωσαν ότι κάποιος ανακάλυψε, όχι μακριά από το μονόλιθο, μια σαρκοφάγο, η οποία περιείχε τα υπολείμματα ενός πάνοπλου, ρωμαίου ιππέα.
Μέσα στον κάμπο υπάρχει το μνημείο το αποκαλούμενο Ντερεκλέρ, κίονες που πιστεύεται ότι ανήκαν σε κάποιο αρχαίο, ρωμαϊκό λουτρό. Τα κιονόκρανα φέρουν πάνω τους πολύ πλούσιες, γλυπτές παραστάσεις, με μια από τις καλύτερες, ρωμαϊκές τεχνοτροπίες και διατηρούνται πολύ καλά. Παρά την μορφή τους, που κάνει κάποιον να πιστέψει πως εκεί υψωνόταν ένα ρωμαϊκό λουτρό, οι κίονες θα μπορούσαν, επίσης, ν’ αποτελούσαν μέρος ενός Πρετόριουμ (δημοσίου, ρωμαϊκού κτιρίου – Διοικητηρίου). Εν πάση περιπτώσει, εκείνο που είναι βέβαιο είναι το ότι το οικοδόμημα ήταν διώροφο.
Πέρασα στους Φιλίππους μια ευχάριστη ημέρα. Βρίσκω την ευκαιρία να σας πω, ότι σ’ αυτό τον τόπο τοποθετώ την δράση (την πλοκή) ενός ρομάντζου, το οποίο πρόκειται να ετοιμάσω, με τίτλο «ο δημιουργός των εκκλησιών». Η ιδέα που γεννήθηκε στο μυαλό μου, στην αρχαία αυτή πόλη, απέχει λίγο από την πραγματικότητα. Η φαντασία είναι συχνά πιο όμορφη από τα πραγματικά γεγονότα. Δεν θα ταλαιπωρήσω πολύ το μυαλό μου. Δεν πρόκειται να επέμβω (να ρετουσάρω) παρά λίγα μόνο πράγματα, όσον αφορά τη ματιά μου στην περιγραφή της πόλης, των τοπίων της, των οικοδομημάτων που προστάτευε η ακρόπολή της. Κι αυτό είναι όλο.
Όχι, δεν με ταλαιπώρησε καθόλου το ταξίδι μου, διότι μου επέτρεψε να δω, ταυτόχρονα με αυτά για τα οποία ταξίδεψα, πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, πολύβουες πόλεις, αληθινά νομίσματα της Ανατολής, συμπαθείς ομάδες ανθρώπων, χαριτωμένες και αρχέγονες τοποθεσίες.
Η επιστροφή μου στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιήθηκε μέσω της Δράμας και των Σερρών. Σ’ αυτή την τελευταία πόλη, πέρασα μια ημέρα, πράγμα που μου επέτρεψε να δω ένα τζαμί, που αποτελούσε βυζαντινό οικοδόμημα: Το ναό της Αγίας Σοφίας, η οποία θα μπορούσε ν’ αποκατασταθεί με μεγάλη ακρίβεια. Είδα, επίσης, εκεί τον ορθόδοξο ναό της Μητροπόλεως, άθλια επισκευασμένο, από αδέξιους τεχνίτες.
Συμπερασματικά, ήταν ένα ευχάριστο ταξίδι, με λαμπρό καιρό, χωρίς κανένα επεισόδιο, από το οποίο θα κρατήσω την ωραιότερη ανάμνηση.
Mauritz Wagenvoor
Το κείμενο βρήκε και μετέφρασε ο Θόδωρος Δημ. Λυμπεράκης.
