Περιηγήσεις

Το Παγγαίο Όρος εξελίσσεται σε κομβικό σημείο για τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, φιλοξενώντας και υποστηρίζοντας σημαντικές έρευνες σε συνεργασία με κορυφαία ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.

Πριν από δύο μήνες, οι τοπικοί φορείς στήριξαν την έρευνα του Γάλλου Βυζαντινολόγου Guillaume Bidaut από το φημισμένο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, ο οποίος μελέτησε την κτηνοτροφία και τις κτηνοτροφικές κοινότητες κατά τα βυζαντινά χρόνια, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ελληνικός Ορειβατικός-Χιονοδρομικός Σύλλογος Πρώτης που προσφέρει κάθε δυνατή βοήθεια και στις ιστορικές έρευνες στην περιοχή του μυθικού Παγγαίου.

Η επιστροφή των Ισπανών: «Τρίτη Φορά» για τον αρχαίο αγωγό της Αμφίπολης

Αυτή την εβδομάδα, η περιοχή έχει την χαρά να υποδεχτεί ξανά, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, τους ερευνητές από το Departamento de Prehistoria y Arqueologia του Πανεπιστημίου της Γρανάδας.

Η ισπανική ομάδα, αποτελούμενη από τους φίλους Χαβιέρ (Javi Martinez Jimenez), Έλενα (Elena Sanchez) και Χουάν, συνεχίζει την ερευνητική της αποστολή στο Παγγαίο. Ο κύριος στόχος της έρευνας παραμένει ο εντοπισμός και η μελέτη του αγωγού που ύδρευε την αρχαία Αμφίπολη.

Στην προσπάθεια αυτή, συμμετέχουν ενεργά Έλληνες αρχαιολόγοι: ο Ευθύμης Ρίζος από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών και ο αρχαιολόγος Νίκος Θεοδωρίδης από την Καβάλα. Οι τοπικοί φορείς παρέχουν πλήρη υποστήριξη στο έργο τους.

Ο καθοριστικός ρόλος του «Φύλακα της Μνήμης»

Ωστόσο, καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία της ερευνητικής δραστηριότητας είναι η συμβολή ενός μέλους του τοπικού Συλλόγου, του Κώστα Βαρύτη, από τα Λακκοβήκια.

Στον κ. Βαρύτη έχει απονεμηθεί ο τιμητικός τίτλος του «Φύλακα της Μνήμης του Τόπου του», καθώς, όπως αναγνωρίζουν πολλοί επιστημονικοί κλάδοι (Αρχαιολόγοι, Σπηλαιολόγοι, Γεωλόγοι, Λαογράφοι), χωρίς την πολύτιμη γνώση και την αρωγή του, το έργο τους θα ήταν σημαντικά δυσχερέστερο. Η δράση του Κώστα Βαρύτη αναδεικνύει τη σημασία της τοπικής γνώσης ως αναπόσπαστο κομμάτι της επιστημονικής έρευνας.

Το μυστικό του νερού: Η έρευνα του αγωγού ύδρευσης της Αμφίπολης από το Παγγαίο

Το ενδιαφέρον της ισπανικής αρχαιολογικής ομάδας από το Πανεπιστήμιο της Γρανάδας για τον αγωγό που ύδρευε την αρχαία Αμφίπολη είναι απολύτως δικαιολογημένο, καθώς πρόκειται για ένα σημαντικό υδραυλικό έργο της αρχαιότητας, το οποίο συνδέει άμεσα την Αμφίπολη με το Παγγαίο Όρος.

Η σημασία του αγωγού και η σύνδεση με το Παγγαίο

1. Η ανάγκη ύδρευσης: Η Αρχαία Αμφίπολη, μία από τις σπουδαιότερες μακεδονικές πόλεις, χτισμένη κοντά στις εκβολές του Στρυμόνα, χρειαζόταν σταθερή και επαρκή παροχή πόσιμου νερού για τις ανάγκες των κατοίκων της, των δημόσιων κτηρίων (όπως το Γυμνάσιο, η Παλαίστρα, τα λουτρά και οι κρήνες) και των ιδιωτικών οικιών.
2. Η πηγή: Η φυσική σύνδεση με το Παγγαίο Όρος είναι κρίσιμη. Το Παγγαίο, γνωστό ως το «Χρυσοφόρο Όρος» λόγω των μεταλλείων του, είναι επίσης ένα βουνό πλούσιο σε πηγές και ρέματα, τα οποία αποτελούσαν την ιδανική φυσική δεξαμενή για την ύδρευση των γύρω πόλεων.
3. Κύριο υδραγωγείο: Όπως προκύπτει από γενικότερες μελέτες αρχαίων υδραυλικών έργων, το υδραγωγείο αυτό, λόγω της κλίμακάς του, θεωρείται ως το κύριο έργο υδροδότησης της αρχαίας Αμφίπολης.

Το ερευνητικό έργο

• Φορείς έρευνας: Η συνεργασία της ομάδας του Πανεπιστημίου της Γρανάδας με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών και τον αρχαιολόγο από την Καβάλα υπογραμμίζει την προσπάθεια για τη χαρτογράφηση και την τεκμηρίωση αυτού του έργου.
• Πρόκληση: Η έρευνα επικεντρώνεται στον εντοπισμό και τη μελέτη της διαδρομής του αγωγού, ο οποίος πιθανόν να περιλαμβάνει τμήματα υπόγειας ή επιφανειακής διαδρομής. Τα αρχαία υδραγωγεία συχνά περιλάμβαναν αγωγούς (αύλακες) και σήραγγες για τη μεταφορά του νερού από την πηγή μέχρι το υδραγωγείο της πόλης.
• Η συμβολή της τοπικής γνώσης: Η συμμετοχή και η γνώση του Κώστα Βαρύτη, του «Φύλακα της Μνήμης», είναι ανεκτίμητη, καθώς τα ίχνη των αρχαίων αγωγών πολλές φορές σώζονται στη συλλογική μνήμη των κατοίκων ή είναι ορατά μόνο σε όσους γνωρίζουν εις βάθος το φυσικό περιβάλλον.

Η ολοκλήρωση της έρευνας θα προσφέρει σημαντικά δεδομένα όχι μόνο για την καθημερινή ζωή και τις τεχνολογικές δυνατότητες των κατοίκων της Αμφίπολης, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο οι αρχαίοι διαχειρίζονταν τους φυσικούς πόρους του Παγγαίου.

Θεόδωρος Αν. Σπανέλης

http://

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΟΝΤΑΣ

Στην κορυφή του λόφου της χερσονήσου της Παναγίας, δεσπόζει το επιβλητικό Κάστρο της Καβάλας, ένας αιώνιος φρουρός της πόλης που αφηγείται την ιστορία της. Περπατώντας στα πλακόστρωτα σοκάκια της παλιάς πόλης, ο επισκέπτης νιώθει το άρωμα του παρελθόντος, με τα χαγιάτια και τις μπουκαμβίλιες να στολίζουν τα πετρόχτιστα σπίτια. Η διαδρομή περνά μπροστά από το μεγαλοπρεπές Ιμαρέτ και το Χαλίλ Μπέη Τζαμί, για να καταλήξει σε έναν τόπο όπου η ιστορία συναντά τη σύγχρονη ζωή.

Μια Θέα που Μαγεύει

Ανεβαίνοντας στον κεντρικό πύργο, η θέα που αντικρίζει κανείς είναι απλά συγκλονιστική. Το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου «αιχμαλωτίζει» το βλέμμα, ενώ η Καβάλα απλώνεται σαν ζωγραφιά στα πόδια σου. Μπορείς να διακρίνεις τις Καμάρες, το μεσαιωνικό υδραγωγείο, να δεις το λιμάνι με τα καράβια του και το περιαστικό δάσος να αναγεννάται συνεχώς. Είναι μια θέα που αφήνει κάθε επισκέπτη άφωνο. Αυτή η ίδια θέα μαγνήτιζε τους Βούλγαρους, τους Τούρκους, αλλά και τους ίδιους τους Καβαλιώτες, που κάθε καλοκαίρι ανηφορίζουν για να απολαύσουν την ηρεμία και την ομορφιά του τόπου.

Από Αμυντικό Οχυρό σε Πολιτιστικό Κέντρο

Η ιστορία του Κάστρου είναι μακραίωνη και πολυτάραχη. Χτισμένο τον 15ο αιώνα, στη θέση της παλιάς βυζαντινής ακρόπολης, ήταν ένα στρατηγικό οχυρό για την προστασία του περάσματος της Εγνατίας Οδού και του λιμανιού από πειρατικές επιδρομές. Ήταν τόσο ισχυρό, που ο Ενετός πλοίαρχος Pietro Zen το χαρακτήρισε «αξιοθαυμαστότερο και ισχυρότερο κι απ’ αυτό της Καλλίπολης».

Με το πέρασμα των αιώνων, όμως, έχασε τη στρατιωτική του αξία. Τα κανόνια του παλαιώθηκαν και η φρουρά του περιορίστηκε, μέχρι που στα τέλη του 19ου αιώνα εγκαταλείφθηκε και παραδόθηκε στη φθορά του χρόνου. Χρησιμοποιήθηκε για μικρό χρονικό διάστημα ως φυλακή και στη συνέχεια ως χώρος αποθήκευσης, πριν αγοραστεί από τον Δήμο Καβάλας τη δεκαετία του 1960 για μόλις 70.000 δραχμές!

Σήμερα, χάρη στις εργασίες αναστήλωσης και ανακατασκευής από τον Δήμο Καβάλας και την Εφορεία Αρχαιοτήτων, το Κάστρο έχει αποκτήσει μια νέα ζωή. Δεν είναι πλέον ένας τόπος αμυντικής θωράκισης, αλλά ένας χώρος πολιτισμού, αναψυχής και συνάντησης. Το καλοκαίρι, το υπαίθριο θέατρο τετρακοσίων θέσεων φιλοξενεί συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και διάφορες εκθέσεις, μετατρέποντας τις επάλξεις σε ζωντανά κύτταρα της πόλης.

Μια επίσκεψη στο Κάστρο είναι μια εμπειρία που συνδυάζει την ιστορία, τη μαγευτική θέα και την πολιτιστική δράση, προσφέροντας αξέχαστες εικόνες από την «γαλάζια» πόλη.

Αυτό που δεν γνωρίζετε για τη Μονή του Τιμίου Προδρόμου στις Σέρρες (φωτογραφίες)

Κάθε χρόνο, στις 29 Αυγούστου, η Εκκλησία μας τιμά την Αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Ανάμεσα στις ιερές μονές που πανηγυρίζουν, ξεχωρίζει εκείνη των Σερρών∙ ένα μοναστήρι που δεν είναι μόνο φάρος προσευχής για τη Μακεδονία, αλλά και μνημείο που η ακτινοβολία του φτάνει ως τις εσχατιές της Ορθοδοξίας.

Η ημέρα αυτή, γεμάτη κατανυκτική μεγαλοπρέπεια, μετατρέπει τον χώρο σε ζωντανή μνήμη της Βυζαντινής παράδοσης. Όσοι ανηφορίσουν στο μοναστήρι θα νιώσουν πως οι αιώνες γίνονται ένα, σαν οι ψαλμωδίες να αντηχούν από τα χρόνια του Βυζαντίου έως το σήμερα.

Εκείνο που δεν γνωρίζουν πολλοί είναι πως η Μονή ιδρύθηκε το 1270 και αποτελεί ένα από τα πιο λαμπρά δείγματα βυζαντινής τέχνης. Ο κεντρικός λιθόκτιστος ναός, με τοιχογραφίες σπάνιας τέχνης και ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1804, είναι θησαυροφυλάκιο πίστης και ιστορίας. Εκεί βρίσκονται και οι τάφοι δύο σημαντικών μορφών, ανάμεσά τους και του Γενναδίου Σχολάριου, πρώτου Πατριάρχη μετά την Άλωση. Ωστόσο, τα λείψανά του εκλάπησαν μαζί με άλλα ανεκτίμητα ιερά κειμήλια από τους Βούλγαρους, αφήνοντας τον τάφο του ως σιωπηλό κενοτάφιο, που ακόμη αναμένει την ημέρα της δικαίωσης.

Ο ίδιος ο Γεννάδιος Σχολάριος έζησε στη Μονή από το 1457 έως τον θάνατό του το 1462, χαρίζοντας στο μοναστήρι την αίγλη μιας μοναδικής πνευματικής παρακαταθήκης.

Όμως η μοίρα της Μονής δεν έμεινε αλώβητη. Το 1917, οι Βούλγαροι λεηλάτησαν τη βιβλιοθήκη της, αποσπώντας 24 ευαγγέλια, 200 σπάνια χειρόγραφα, 1500 παλαιά βιβλία και ανεκτίμητα ιερά αντικείμενα, τα οποία φυγαδεύτηκαν στη Βουλγαρία. Η σύληση αυτή δεν αφορούσε μόνο τη Μονή Τιμίου Προδρόμου, αλλά και άλλες μεγάλες πνευματικές εστίες, όπως την Παναγία Εικοσιφοινίσσης στη Δράμα και τις μονές της Ξάνθης. Μέχρι σήμερα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, οι Μητροπόλεις και οι τοπικές αρχές συνεχίζουν να διεκδικούν την επιστροφή αυτών των κλαπέντων θησαυρών.

Παρά τις δυσκολίες, η Μονή αναγεννήθηκε. Από το 1986, μια γυναικεία αδελφότητα έδωσε νέα πνοή στον χώρο, αναλαμβάνοντας με την πολύτιμη συνεργασία της 12ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων το έργο της συντήρησης και της αναστήλωσης. Ακόμη και όταν το 2010 μια καταστροφική πυρκαγιά έπληξε το αρχονταρίκι, τον ξενώνα και τους βοηθητικούς χώρους, η πίστη και η αφοσίωση των μοναχών στάθηκαν ισχυρότερα από τις φλόγες.

Σήμερα, η Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών δεν είναι μόνο τόπος προσευχής και προσκυνήματος, αλλά και ζωντανός μάρτυρας της Ιστορίας∙ ένας ιερός τόπος που κουβαλά πληγές, αλλά και μια ακατάλυτη υπόσχεση συνέχειας.

Ώρες επισκέψεων: 9:00 – 14:00 και 15:00 – 19:00

Διεύθυνση: Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών, Τ.Κ. 62100

Τηλ.: 23210 74623

του Β. Λωλίδη

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Μια ταξιδιωτική όαση ευεξίας ανάμεσα σε αρχαία μνημεία και φυσικές ομορφιές

Συνηθίσαμε να θεωρούμε τη λάσπη κάτι βρώμικο, και όχι άδικα. Ωστόσο βουτώντας στη λάσπη του Πηλοθεραπευτηρίου Κρηνίδων στην Καβάλα, βιώνεις μια αίσθηση που δύσκολα μπορείς να περιγράψεις. Η ψυχρότητα και η υφή της γκρίζας μάζας, «τυρφοειδής οργανικός θεραπευτικός πηλός» είναι η επίσημη ονομασία του, ανακατεύονται αρχικά στα δάχτυλα του ποδιού και όσο βουλιάζουμε στην λάσπη αυτή τυλίγει το σώμα σαν απαλό, βελούδινο πέπλο.

Η λάσπη στον πυθμένα είναι σκληρή και δεν φοβίζει πως θα μας ρουφήξει. Απλά χαλαρώνουμε ξαπλωμένοι, απολαμβάνοντας την απαλή άνωση που μας κρατά στην επιφάνεια και παρατηρώντας τους γύρω μας που δύσκολα ξεχωρίζουν στην ομοιομορφία του γκρίζου. Το «κολύμπι» στον πηλό είναι μια μοναδική εμπειρία. Η πυκνή, κρεμώδης λάσπη μας κρατά στην επιφάνεια, δημιουργώντας μια αίσθηση μηδενικού βάρους. Η αντίσταση του πηλού λειτουργεί σαν απαλό μασάζ σε μύες και αρθρώσεις, βελτιώνοντας την ευκινησία και την κυκλοφορία του αίματος χάρη στην υδροστατική πίεση. Ταυτόχρονα, η ήπια θερμότητά της χαλαρώνει σε βάθος τους μυϊκούς ιστούς και ανακουφίζει από εντάσεις, προσφέροντας σωματική και ψυχική ευεξία. Ενημερωτικά ο ιαματικός πηλός ενδείκνυται για: ρευματολογικές διαταραχές (φλεγμονώδεις αρθροπάθειες κ.α.), μετατραυματική αγωγή (διαστρέμματα κ.α.), γυναικολογικές παθήσεις (διαταραχές εμμήνου κύκλου κ.α.), καρδιαγγειακές παθήσεις (φλεβίτιδα κ.α.), δερματικές παθήσεις (ψωρίαση κ.α.), παθήσεις νευρικού συστήματος. Επίσης χρησιμοποιείται στην αισθητική ως καλλυντικό σκεύασμα.

Οι γεωλογικές και βιολογικές συνθήκες του παρελθόντος διαμόρφωσαν το ιδανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο, ακόμη και σήμερα, παρασκευάζεται και ωριμάζει ο θεραπευτικός πηλός, ακολουθώντας μια σύνθετη, πολύπλοκη διαδικασία. Στον φυσικό ταμιευτήρα, η θερμοκρασία της λάσπης φτάνει τους 27 °C, ενώ τα κυριότερα ορυκτά της αργίλου που συναντάμε στον πηλό είναι ο μαντμοριλογίτης, ο καολίνης και ο μοσχοβίτης. Η εφαρμογή του πηλού μπορεί να γίνει είτε ολικά, εμβαπτίζοντας ολόκληρο το σώμα μας μέσα στη λάσπη, είτε μερικά, καλύπτοντας επιλεγμένα σημεία του σώματος μας με επάλειψη. Με αυτόν τον τρόπο αξιοποιούνται στο έπακρο οι θεραπευτικές και αναζωογονητικές του ιδιότητες. Όσον αφορά το ιαματικό νερό του λουτρού, αγγίζει θερμοκρασία περίπου 28 °C, ανοίγει τους πόρους και απομακρύνει απαλά τα νεκρά κύτταρα, αναζωογονώντας τόσο το σώμα όσο και τις αισθήσεις. Η θερμότητά του χαλαρώνει τους μυς σε βάθος, ενώ η ήπια υδροστατική πίεση συμβάλλει στην αποσυμφόρηση των αρθρώσεων και στην ενίσχυση της κυκλοφορίας του αίματος. Θεωρείται εξαιρετικά ευεργετικό για τη θεραπευτική αντιμετώπιση ρευματοειδούς αρθρίτιδας, ινομυαλγιών, πολλαπλής σκλήρυνσης, οστεοαρθρίτιδας ισχίου και γόνατος, καθώς και στην αποκατάσταση μετά από εγκεφαλικά επεισόδια.

Το λουτρό πραγματοποιείται στο ανακαινισμένο μεταβυζαντινό λουτρό, ένα αρχιτεκτονικό στολίδι με καμάρες και ψηφιδωτά που σε μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή. Η ηρεμία του χώρου, το απαλό φως και οι αχνιστές κολώνες υδρατμών δημιουργούν μια σχεδόν τελετουργική ατμόσφαιρα, όπου ο επισκέπτης αισθάνεται να ταξιδεύει πίσω στο χρόνο ενώ ταυτόχρονα απολαμβάνει τις σύγχρονες ευεργετικές ιδιότητες του νερού.

«Βουτιά» στη λάσπη

Πριν βουτήξουμε στη λάσπη, ξεκινάμε με μια σύντομη επίσκεψη στον γιατρό του συγκροτήματος, όπου συζητάμε το ιατρικό μας ιστορικό και μετράμε την πίεση μας, για να είμαστε απόλυτα σίγουροι για την ασφάλειά μας. Έπειτα, εισερχόμαστε στο διαχωρισμένο τμήμα (αντρικό ή γυναικείο), φορώντας μόνο το μαγιό ή και ειδικό σκουφάκι για να ακολουθήσει το πρώτο ντους με ιαματικό νερό. Ρυθμίζουμε την πίεση ανάλογα με τις ανάγκες μας και αφήνουμε το υδρομασάζ να ξυπνήσει το σώμα μας. Ακολουθούν τα καλύτερα! Κατεβαίνουμε στην «πισίνα» της λάσπης, όπου σχοινιά στα πλάγια προσφέρουν στήριξη και καθοδήγηση. Η πυκνή μάζα επιπλέει το σώμα μας απαλά, δεν κολλάμε, δεν βουλιάζουμε και μπορούμε να σκεπάσουμε ακόμα και το πρόσωπό μας με λάσπη, φροντίζοντας να προστατέψουμε μάτια και μαλλιά.

Μισή ώρα στη λάσπη αρκεί για να νιώσουμε την επιδερμίδα μας να ανανεώνεται και να σφριγηλεύει. Όταν ολοκληρώσουμε, βγαίνουμε στο φρεσκοκομμένο γκαζόν και απλωνόμαστε στον ήλιο για 5–10 λεπτά, καθώς η ξηρή λάσπη απελευθερώνει στο δέρμα όλα τα ευεργετικά της συστατικά. Για το φινάλε, ξανά ντους με ιαματικό νερό σε δυνατή ροή. Το νερό λειτουργεί ως δεύτερο μασάζ, ξεπλένοντας κάθε ίχνος πηλού και τονώνοντας το κυκλοφορικό, το νευρικό και το αναπνευστικό μας σύστημα. Να θυμάστε μόνο πως όλα γίνονται με άδειο στομάχι και αφού πρώτα έχουμε επισκεφθείτε το WC.

Ο συνδυασμός του λασπόλουτρου με το ιαματικό μπάνιο δημιουργεί μια ολοκληρωμένη εμπειρία ευεξίας. Οι ευεργετικές ιδιότητες της λάσπης προετοιμάζουν το σώμα, ενώ το ζεστό, μεταλλικό νερό αναζωογονεί τους μύες και τους ιστούς. Το αποτέλεσμα είναι μια αίσθηση βαθιάς χαλάρωσης και ανάτασης, ιδανική για τη μείωση της έντασης, την ανακούφιση των αρθρώσεων και την τόνωση της κυκλοφορίας.

Η εμπειρία στο Πηλοθεραπευτήριο των Κρηνίδων μπορεί να συνεχιστεί με θεραπευτικό μασάζ σε ειδικά διαμορφωμένο υπαίθριο χώρο, με ειδικές βιομαγνητικές βεντούζες, ζεστές ηφαιστειακές πέτρες (βασάλτες) κ.α. Το μασάζ δεν προσφέρει μόνο στιγμές χαλάρωσης αλλά αποτελεί εναλλακτική λύση για τον πόνου, όπως ανακούφιση από πονοκέφαλο κ.α.

Στο οργανωμένο χώρο του Πηλοθεραπευτηρίου Κρηνίδων, μέσα σ’ ένα καταπράσινο φυσικό περιβάλλον, λειτουργεί ταβέρνα και κάμπινγκ που παρέχει τροχόσπιτα για διαμονή. Επίσης στην γύρω περιοχή θα βρείτε ταβέρνες, ψησταριές καθώς ξενοδοχεία και ξενώνες που ικανοποιούν κάθε απαίτηση.

Συνδυάστε την αναζωογόνηση του λασπόλουτρου στις Κρηνίδες με μια απολαυστική περιπλάνηση σε αρχαιολογικά μνημεία και φυσικά τοπία της περοχής. Επισκεφθείτε τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, όπου θα θαυμάσετε το θέατρο και το παλαιοχριστιανικό συγκρότημα. Διοχετεύστε την ιστορία στο βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας, και συνεχίστε στο μονοπάτι της Παλιάς Καβάλας για μια ήπια πεζοπορία. Τέλος, κατευθυνθείτε στα σπήλαια Αγγίτη (Μααρά) και Αλιστράτης, για να θαυμάσετε σταλακτίτες και σταλαγμίτες.

Το Πηλοθεραπευτήριο Κρηνίδων, απέχει 17 χλμ από την Καβάλα, είναι ανοιχτό για επισκέπτες από 1 Ιουνίου έως 15 Οκτωβρίου κάθε έτους.

Πληροφορίες:

Τηλ. : 2510516162

www.pilotherapia.gr

www.visitkavala.gr

ΠΗΓΗ:

Νέστος: Ένας ποταμός με τοπία αρχέγονης, καθηλωτικής ομορφιάς.
Είναι και από μόνος του αιτία για να ταξιδέψετε στην Ξάνθη, διανύοντας εκτάσεις που θα σας μείνουν αξέχαστες.

O Νέστος είναι ένας τεράστιος ποταμός, με τοπία αρχέγονης, καθηλωτικής ομορφιάς/Photo: Νίκος Κόκκας.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, γεννήθηκε στην αρχή του Χρόνου• και, μέχρι και σήμερα, φέρει στα πράσινα νερά του και στα αρχαία του δάση όλη τη γοητεία της άγριας, παρθένας φύσης της Θράκης. Το ταξίδι του ξεκινάει από την οροσειρά της Ρίλα, στη νοτιοδυτική Βουλγαρία, που είναι η ψηλότερη σε ολόκληρα τα Βαλκάνια.

Στην πορεία ο Νέστος αφήνει τη Βουλγαρία, διασχίζει τους ορεινούς όγκους της δυτικής Ροδόπης και το όρος Φαλακρό και γίνεται σύνορο ανάμεσα στην Καβάλα και στην Ξάνθη, αφού πρώτα έχει κάνει ένα πανέμορφο πέρασμα από τη Δράμα (Παρανέστι). Καταλήγει δε στο Θρακικό Πέλαγος, ακριβώς απέναντι από τη Θάσο. Ο ρους του καλύπτει 243 χιλιόμετρα, με τα 130 από αυτά να βρίσκονται στην Ελλάδα.

Στο Παρατηρητήριο – Οι μαίανδροι του Νέστου

Ξεκινάτε για το Παρατηρητήριο από το χωριό Τοξότες, με κατεύθυνση προς Ίμερα. Πρώτη στάση στον φούρνο της Σοφίας, για να προμηθευτείτε καυτά, μικρούτσικα πιροσκί: είτε γεμιστά με τυρί, είτε με πατάτα, είτε με πιπεριά Φλωρίνης, είναι μια φοβερή απόλαυση μέσα στο κρύο πρωινό.

Ανηφορίζετε έπειτα στην Αχλάδα, στους πρόποδες της Ροδόπης. Σε δρόμο όλο στροφές, περνώντας διαδοχικά από τη ζώνη του πεύκου, τη ζώνη της δρυός και τη ζώνη της οξιάς. Τέλος φθινοπώρου, λίγο πριν μπει για τα καλά ο χειμώνας, θα δείτε περνώντας από τα ρέματα ότι τα πλατάνια κρατούν ακόμα την καταπράσινη φορεσιά τους –μύθος λοιπόν τα πεσμένα, κίτρινα φύλλα. Τουλάχιστον για φέτος.

Οι αμβλείες, γυμνές κορυφογραμμές διαδέχονται η μία την άλλη. Κάποια στιγμή η θάλασσα βγαίνει από μακριά σε πρώτο πλάνο, ασημόγκριζη κι αστραφτερή στο λίγο φως του ήλιου που περνάει μέσα από τα σύννεφα. Αν η μέρα είναι ηλιόλουστη, πάλι, μπορεί να δείτε και τη Σαμοθράκη, το Άγιο Όρος και τη Λήμνο. Προς τον βορρά φαίνονται και τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.

Πού και πού προσπερνάτε εγκαταλελειμμένα, μισογκρεμισμένα καπνοχώρια με πετρόκτιστα σπίτια. Είναι πολλά, σε όλη τη διαδρομή μέχρι τη Σταυρούπολη. Κάποτε ανθούσαν οικονομικά λόγω του καπνού που καλλιεργούσαν εντατικά –προϊόν πρώτης ποιότητας, σημειωτέον: ανατολικού τύπου («μπασμάς»), με έντονο άρωμα, δύσκολη καλλιέργεια, αλλά καλό κέρδος. Ακόμα διακρίνονται οι σχετικές αναβαθμίδες, όπως θα δείτε ερχόμενοι εδώ. Γύρω στα μέσα της δεκαετίας 1960 η σημασία της καπνοπαραγωγής μετατοπίστηκε στην κεντρική και δυτική Μακεδονία και κυρίως στη Θεσσαλονίκη. Αντίστοιχα, η ανατολική Μακεδονία και η Θράκη υποβαθμίστηκαν κι έτσι τα καπνοχώρια σταδιακά ερήμωσαν (εκτός από τα Πομακοχώρια, όπου η καλλιέργεια συνεχίστηκε μέχρι και τη δεκαετία του 1990).

Έχετε ήδη διανύσει 10 χιλιόμετρα όταν φτάνετε στην κορυφή, σε υψόμετρο 1.000 μέτρων. Η θέα είναι καθηλωτική: ο κάμπος της Ξάνθης απλώνεται σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια μέχρι τη θάλασσα, εκεί όπου σχηματίζεται το Δέλτα του Νέστου. Ακολουθείτε ένα μικρό, κατηφορικό, χωμάτινο μονοπάτι –το οποίο γρήγορα εξελίσσεται σε πλακόστρωτο δρομάκι– μέχρι που φτάνετε σε ένα ημικυκλικό, πετρόκτιστο μπαλκόνι. Είναι το Παρατηρητήριο, έργο του Πολιτιστικού Αναπτυξιακού Κέντρου Θράκης.

Στο γείσο του Παρατηρητηρίου είναι χαραγμένα τα σημεία που βλέπετε από κάθε γωνία θέασης, με τα ονόματα των κορυφογραμμών, το Παγγαίο όρος, το όρος Φαλακρό, το Δέλτα του Νέστου, τα χωριά που θα συναντήσετε αν πορευθείτε με αυτοκίνητο (ή με τα πόδια) ανάμεσα στα βουνά, καθώς και η διαδρομή του σιδηρόδρομου.

Εκπληκτική η θέα προς τη Βουλγαρία, τη θάλασσα και τον κάμπο. Ηighlight, όμως, παραμένουν οι μαίανδροι του Νέστου. Καθώς το μεγάλο ποτάμι διαβαίνει από το φαράγγι που σχηματίζουν οι πλαγιές στους πρόποδες της Ροδόπης –τα Στενά, όπως τα λένε– σχηματίζει μια σειρά μαιανδρισμούς, δηλαδή αλλεπάλληλες κουλούρες. Προσφέροντας, έτσι, τη μοναδική εικόνα ενός τεράστιου φιδιού, που αργοσέρνεται στο βάθος.

Μπορείτε να περιδιαβείτε αυτούς τους μαιάνδρους ακολουθώντας το καθαρισμένο και σηματοδοτημένο μονοπάτι που περνάει μέσα από το φαράγγι. Γενικά, υπήρχε –και υπάρχει ακόμα– μεγάλο δίκτυο μονοπατιών, το οποίο συνέδεε τα πάλαι ποτέ ακμάζοντα καπνοχώρια. Στις δικές μας ημέρες προσφέρουν διαδρομές συναρπαστικές, τις οποίες θα κάνετε με ειδικευμένους οδηγούς. Θα σας φέρουν σε γοητευτική επαφή με την παρθένα φύση γύρω από τον Νέστο, αλλά θα σας κάνουν και κοινωνούς του τρόπου ζωής των ανθρώπων που κατοικούσαν κι ευημερούσαν εδώ, μόλις 60 χρόνια πριν.

Δείτε περισσότερες πληροφορίες εδώ:

www.travel.gr

Το ταξίδι μας ξεκίνησε πολύ πρωί, από το αεροδρόμιο της Αθήνας. Πήραμε μία πολύ πρωινή πτήση, με προορισμό τη Θεσσαλονίκη. Θέλαμε να φθάσουμε στην περιοχή του Νέστου, σε μία εποχή που τα χρώματα των δέντρων αλλάζουν, οι πρώτες βροχές έχουν ήδη ξεπλύνει τις σκόνες του καλοκαιριού. Είχα βρεθεί ξανά σε αυτή την περιοχή, όταν ακόμη λειτουργούσε το σιδηροδρομικό δίκτυο.

Τότε πήραμε το τρένο από την Σταυρούπολη της Ξάνθης, κρατώντας στα χέρια τα κουπιά για τις βάρκες και φορώντας τις στολές για το rafting. Θυμάμαι ακόμη την έκπληξη των όσων ήταν ήδη στο τρένο, βλέποντάς μας έτοιμους να κωπηλατήσουμε μέσα στο βαγόνι. Ωστόσο, έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε, το τρένο δεν κυκλοφορεί, και η περιοχή κάνει τη δική της προσπάθεια να σταθεί και να ενδυναμώσει το τουριστικό της προφίλ.

Βρισκόμαστε στο αεροδρόμιο, στο desk της Avis, που βρίσκεται στον χώρο των αφίξεων. Είχαμε ήδη κάνει προκράτηση για ένα άνετο SUV, καθώς η εκδρομή μας αναμενόταν να περιλαμβάνει και μερικές πιο ιδιαίτερες διαδρομές. Αν και είχαμε επιλέξει ένα ευρύχωρο όχημα, ικανό να φιλοξενήσει άνετα τέσσερα άτομα και τις αποσκευές τους, δεν μπορέσαμε να αντισταθούμε στον πειρασμό να δούμε τις διάφορες επιλογές που προσφέρει η εταιρεία.

Από premium αυτοκίνητα και ηλεκτροκίνητα οχήματα μέχρι αυτοκίνητα πόλης και τετρακίνητα για τους λάτρεις του off-roading, η γκάμα ήταν εντυπωσιακή. Χάρη στο online check-in μέσω του Quick Pass, η παραλαβή του αυτοκινήτου μας έγινε γρήγορα και χωρίς προβλήματα. Το ευγενικό προσωπικό μάς εξήγησε όλες τις απαραίτητες λεπτομέρειες για το όχημα και σύντομα βρεθήκαμε στην Εγνατία Οδό, με κατεύθυνση την περιοχή του Νέστου, το Παρανέστι και την ευρύτερη περιοχή.

Ένα όνειρο ζωντανεύει

Καθώς πλησιάζαμε στον προορισμό μας, το τοπίο γινόταν ολοένα και πιο πράσινο. Εδώ, οι βροχές είχαν ξεκινήσει νωρίς και, καθώς δεν είχαν πιάσει ακόμα τα δυνατά κρύα, η βλάστηση είχε αναπτυχθεί έντονα. Φτάνουμε έξω από το Παρανέστι και κάνουμε μια πρώτη σύντομη στάση στη γέφυρα του τρένου, όπου είχαμε την πρώτη μας επαφή με το ποτάμι. Περνάμε αρκετό χρόνο εκεί και, στη συνέχεια, περνώντας μέσα από τον οικισμό, ανηφορίζουμε τον λόφο προς το ξενοδοχείο Nessos στο Παρανέστι Δράμας. Ένα κομψό καταφύγιο μάς καλωσόρισε, σαν να μας περίμενε από πάντα.

Πρωινή εξόρμηση

Το επόμενο πρωί, ο ήλιος μόλις είχε αρχίσει να χρωματίζει τον ουρανό όταν ξεκινήσαμε την περιπέτειά μας. Μαζί μας είχαμε τον Τάσο Αναστασιάδη, έναν καλό γνώστη της περιοχής και αληθινό λάτρη της φύσης, με εμπειρία στη διοργάνωση εκδρομών με εναλλακτικές δραστηριότητες. Η διαδρομή προς το παρατηρητήριο ήταν μια συμφωνία χρωμάτων και αρωμάτων. Πεύκα, δρύες και οξιές εναλλάσσονταν σε ένα πράσινο καλειδοσκόπιο, ενώ το άρωμα του δάσους γέμιζε τον αέρα.

Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.travel.gr

ΑΠΟ ΤΟΝ
ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟ

Photo: Κωστής Αγγελόπουλος

Όπως κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου οργανώνεται η Γιορτή της Πατάτας στη Λεκάνη. Η διοργάνωση είναι προγραμματισμένη για αύριο και μας περιμένουν όλους. Όπως πάντα το πρόγραμμα περιλαμβάνει πάρα πολύ ποντιακή μουσική, χορούς και φυσικά πατάτες μαγειρεμένες με διαφορετικούς τρόπους.

Επίσης η αυριανή εκδρομή στην Λεκάνη μπορεί να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον με μια εξόρμηση μέχρι το δάσος της οξυάς στα βόρεια του χωριού, όπου εκεί θα επισκεφτείτε και το παρεκκλήσι της Παναγίας στο Καράμελικ.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΛΕΚΑΝΗΣ “ΓΙΟΡΤΗ ΠΑΤΑΤΑΣ 2024”

32 χρόνια από την έναρξη της Γιορτής σας προσκαλούμε ακόμη μια φορά στην ορεινή Λεκάνη Καβάλας να απολαύσουμε μαζί αέρα βουνού, αρώματα φύσης και αγνές γεύσεις χωριού.

Πρόγραμμα Εκδήλωσης:

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης στήνονται τραπέζια, όπου προσφέρονται στο κοινό, εδέσματα με βάση την πατάτα. Οι επισκέπτες, έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν τις φημισμένες πατάτες της Λεκάνης, με τη συνοδεία παραδοσιακής μουσικής από ζωντανή ορχήστρα και χορούς με τη συμμετοχή πολιτιστικών συλλόγων απο τις γύρω περιοχές.

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΎΘΕΡΗ

Το μουσικό μας πρόγραμμα πλούσιο και φέτος με το ποντιακό σχήμα “Πρώτη Ύλη” που αποτελείται απο τους μουσικούς:

Χρήστο Καλιοντζίδη (λύρα- τραγούδι) , Χρήστο Ασλανίδη (νταούλι), Γιάννη Καμπά (αγγείο-φλογέρα) και Νίκο Σιδηρόπουλο (λαούτο)

Επίσης μαζί μας θα είναι οι:

Τραγούδι:

Ανέστης Ραμπίδης

Χάρης Πογαρίδης

Λύρα:

Χρήστος Ραμπίδης

Άκης Τσάνινος

Το παρεκκλήσιο της Παναγίας στο «Καράμελικ» της Λεκάνης.

Πολλές εκκλησίες του Ν. Καβάλας γιορτάζουν το Δεκαπενταύγουστο, άλλες κοντά στην θάλασσα, όπως για παράδειγμα ο ναός στην ομώνυμη συνοικία της Παναγίας στην Καβάλα – ένας ναός με σημαντική ιστορία-, άλλες στα ορεινά, με την πιο διάσημη την ιστορική μονή της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας στο Παγγαίο. Ωστόσο, υπάρχει ένας μικρός ναός της Παναγίας στα ορεινά της Λεκάνης, στη θέση Καράμελικ, όπου εκεί γίνεται κάθε 15 Αυγούστου ένα πολύ ξεχωριστό πανηγύρι, μέσα σε ένα δασικό περιβάλλον απαράμιλλης ομορφιάς και σε ένα ευρύτερο τόπο που στο παρελθόν συνέβησαν σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία της περιοχής:

«Το παρεκκλήσι της Παναγίας στο Καράμελικ  χτίστηκε με πρωτοβουλία και δαπάνες του Κωνσταντίνου Παναγιωτίδη  από την Κερασούντα του Πόντου , σε ένα πλάτωμα της τοποθεσίας Καράμελικ γύρω στα 1933 ή 1934. Στο παρεκκλήσι της Παναγίας οργανώνεται από τότε και μέχρι σήμερα μεγάλο πανηγύρι στις 15 Αυγούστου γιορτής της Παναγίας.

Κοντά στο παρεκκλήσι υπήρχε πηγή με κρύο νερό όπου και χτίστηκε μικρή βρυσούλα . Στο περίβολο της «Παναγίας» και σε όλη τη γύρω δασώδη περιοχή, διοργανώνονταν ομαδικοί χοροί και γλέντι κρατούσε μέχρι αργά τις απογευματινές ώρες. Πριν από τον πόλεμο, στο πανήγυρη της Παναγίας διοργανώνονταν και παλαιστικοί αγώνες που είχαν φέρει στη νέα τους πατρίδα οι Αγκυραναίοι του Απτουραχμανλή.

Το παρεκκλήσι της Παναγίας καταστράφηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στα χρόνια της κατοχής και με πρωτοβουλία της Εκκλησιαστικής Επιτροπής χτίστηκε νέο το 1955 λίγο νοτιοανατολικότερα του παλιού και σε πλαγιά ανάμεσα σε πολλά δέντρα οξιάς.

Το πανηγύρι της Παναγίας προσέλαβε εδώ κα αρκετά χρόνια  μια ιδιαίτερη  αίγλη και είναι μια μεγάλη ευκαιρία συνάντησης  των απανταχού  της Ελλάδας και του εξωτερικού Λεκανιωτών , εκατοντάδες είναι οι Λεκανιώτες και πολλοί άλλοι , που συρρέουν στο πανηγύρι της Παναγίας «Καράμελικ». Μάλιστα πολλοί εργαζόμενοι κανονίζουν να πάρουν τις άδειες τους την περίοδο αυτή για να βρεθούν τον Αύγουστο στο πανηγύρι της Παναγίας.

Δεν είναι όμως μόνο η συνάντηση στο πανηγύρι της Παναγίας στο βουνό αλλά και το βράδυ γίνονται  μεγάλα γλέντια στα καφενεία του χωριού και στην πλατεία της Λεκάνης. Το πανηγύρι της Παναγίας επεσκίασε το κύριο πανηγύρι του χωριού των Αγίων Κωνταντίνου και Ελένης.  (21 Μαίου).

Πηγή δημοσιεύματος: «ΛΕΚΑΝΗ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ» –  Συγγραφέας Λάζαρος Ε.Καλταπανίδης.

Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γνωστή και ως το «Πάσχα του Καλοκαιριού», εορτάζεται με ξεχωριστή μεγαλοπρέπεια σε πάρα πολλές περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης.

Από το μοναστήρι της Θεοτόκου «Βύσσιανης» στις Σέρρες, μέχρι την ιστορική μονή της Παναγίας Εικοσιφοίνισσας στους πρόποδες του Παγγαίου και από τις εκκλησίες της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην πόλη της Καβάλας, μέχρι τη γραφική εκκλησία της Παναγίας στο ομώνυμο χωριό της Θάσου και το μοναστήρι της Αρχαγγελιώτισσας στην Ξάνθη, χιλιάδες πιστοί θα προσέλθουν, σήμερα και αύριο, για να προσκυνήσουν την χάρη Της.

Κάθε χρόνο παραμονές αλλά και ανήμερα της μεγάλης Θεομητορικής γιορτής του Δεκαπενταύγουστου, πιστοί κάθε ηλικίας θα αναζητήσουν τη δική τους εκκλησία ή μοναστήρι αφιερωμένη στην Παναγία. Θα αναζητήσουν εκείνη τη θαυματουργή εικόνα που θα οδηγήσει τα βήματά τους στην προσωπική σωτηρία. Τότε, η ατομική ιστορία του κάθε προσκυνητή συνδέεται με την ιστορία, τους θρύλους και τις παραδόσεις της κάθε εικόνας της Μεγαλόχαρης, που τοποθετημένη στο εικονοστάσι κάποιου τέμπλου ή στο μέσον του ιερού ναού κοιτάει στα μάτια κάθε έναν και κάθε μία, που με κατάνυξη την προσεγγίζει για να την ασπαστεί.

Από τα πιο σημαντικά ωστόσο προσκυνήματα αφιερωμένα στη Θεοτόκο είναι η ιερά μονή Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας στους πρόποδες του Παγγαίου, όπου κάθε χρόνο συρρέουν χιλιάδες πιστοί από για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα.

Ιερά Μονή Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας

Στη βόρεια πλευρά του Παγγαίου, σε υψόμετρο 743μ. βορειοδυτικά της Καβάλας, μέσα σε μια κατάφυτη τοποθεσία απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς που προκαλεί το θαυμασμό του επισκέπτη, βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα μοναστικά συγκροτήματα της Ελλάδας, η Ιερά Μονή της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας. Η Παναγία της Εικοσιφοίνισσας είναι η δεύτερη σημαντικότερη μονή της Μακεδονίας, όπου κάθε χρόνο, τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου συρρέουν χιλιάδες πιστοί για να προσκυνήσουν την χάρη Της και ν’ ασπαστούν την αχειροποίητο θαυματουργή εικόνα της.

Δεν υπάρχει ακριβής ημερομηνία για την ίδρυση της ιστορικής Μονής καθώς αυτή χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ωστόσο, πολλές ιστορικές παραδόσεις αναφέρουν ως πρώτο κτήτορα της μόνης τον Άγιο Γερμανό, που ήρθε το 518 μ.Χ. στο Παγγαίο από την Παλαιστίνη, μετά από όραμα αγγέλου. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Γερμανός αναζήτησε στο δάσος ένα ξύλο κατάλληλο για να εικονίσει την Παναγία ως ένδειξη ευχαριστίας. Όταν το επεξεργάστηκε και το ετοίμασε, το ξύλο ράγισε, ο Άγιος λυπήθηκε και σκέφτηκε να το αφήσει. Τότε ένα «φοινικούν», δηλ. κοκκινωπό φως, έλουσε το σχισμένο ξύλο και φάνηκε η Παναγία μαζί με τον Χριστό και μια φωνή ακούστηκε να λέει: «Παιδί μου ήλπισε. Εγώ είμαι εδώ». Αμέσως εντυπώθηκε η Παναγία πάνω στο ξύλο. Αυτό το φως έδωσε μάλλον και το όνομα της αχειροποίητου εικόνας.

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, η συμβολή της μονής υπήρξε ανεκτίμητη. Η δράση των μονάχων στην περιοχή προκάλεσε την οργή των Τούρκων, οι οποίοι το 1507 θανάτωσαν και τους 172 μοναχούς. Το 1917, οι Βούλγαροι κατακτητές άρπαξαν τα περισσότερα κειμήλια και τα μετέφεραν στη χώρα τους, όπου σήμερα φυλάσσονται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Σόφιας. Την περίοδο αυτής της δεύτερης βουλγαρικής κατοχής των επιθέσεων και των αρπάγων, ένα Βούλγαρος αξιωματικός επιχείρησε να συλήσει την ιερή εικόνα της Παναγίας, αλλά τινάχθηκε και εξέπνευσε, ενώ η μπότα του και το πιστόλι του αποτυπώθηκαν στις μαρμάρινες πλάκες του δαπέδου, θυμίζοντας μέχρι σήμερα το θαύμα.

Κατά την τρίτη και τελευταία βουλγαρική κατοχή το 1943, οι στρατιώτες εκδίωξαν και πάλι τους μοναχούς, έβαλαν φωτιά και κάηκε όλο το μοναστήρι εκτός από το ναό. Η μονή αφέθηκε έρημη μέχρι την επαναλειτουργία της το 1967, αυτή τη φορά ως γυναικείο μοναστήρι. Ο εντυπωσιακός τετράγωνος ναό της μονής, το καθολικό, είναι αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου και διαθέτει ξυλόγλυπτο επίχρυσο τέμπλο του 11ου αιώνα, μέσα στο οποίο φυλάσσεται η θαυματουργή αχειροποίητη εικόνα της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας.

   Ιερά Μονή Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας στην Ξάνθη

Βορειοανατολικά της Ξάνθης, στις παρυφές του ορεινού όγκου της Ροδόπης, με θέα προς τον κάμπο, βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας της Αρχαγγελιώτισσας. Το μοναστήρι καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και ιδιαίτερα τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται τόπος πανθρακικού προσκυνήματος. Χιλιάδες προσκυνητές προσέρχονται για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.

Το σημερινό κτίσμα του μοναστηριού χρονολογείται από το 1841, ωστόσο το μοναστήρι προϋπήρχε από εκατοντάδες χρόνια νωρίτερα, καταστράφηκε όμως από δύο μεγάλους σεισμούς που έπληξαν το μοναστήρι και την πόλη της Ξάνθης το 1829. Το μόνο ενδεικτικό στοιχείο από πλευράς κτισμάτων για την προ του 1821 εποχή είναι μια κρύπτη του μοναστηριού, που βρίσκεται πίσω και κάτω από το ιερό βήμα, η οποία ανάγεται στα 1.000 έως 1.100 μ.Χ.

Από παλαιούς κώδικες και εκκλησιαστικά βιβλία πληροφορούμαστε ότι το μοναστήρι υπήρχε και έφερε το ίδιο όνομα ακόμα και κατά το 1559. Κατά μία εκδοχή, το μοναστήρι πήρε το όνομά του από τη μικρή θαυματουργή εικόνα του 16ου αιώνα πού παριστάνει τη Θεοτόκο να παραστέκεται από τους αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ και η οποία έχει την επιγραφή: Αρχαγγελιώτισσα. Ανεξάρτητα πάντως από την ονομασία του μοναστηριού, όπως φαίνεται από το πέρασμα των αιώνων, αυτό υπήρξε φάρος πνευματικής ακτινοβολίας και παρηγοριάς για όλους τους κατοίκους της περιοχής και φυτώριο, από το οποίο αναδείχθηκαν και φωτισμένοι αρχιερείς κατά τα δύσκολα εκείνα χρόνια.

   Ο ιστορικός ναός της Παναγίας στη Θάσο

Ο ιστορικός και μεγαλοπρεπής ιερός ναός της Παναγίας, που βρίσκεται στο ομώνυμο γραφικό χωριό της Θάσου, αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια το πνευματικό καταφύγιο πολλών πιστών του νησιού του βορειοανατολικού Αιγαίου. Ταυτόχρονα, αποτελεί τόπο και σημείο προσκυνητών και επισκεπτών όπου προστρέχουν καθημερινά -και ειδικότερα την ημέρα της Κοιμήσεως της Μεγαλόχαρης.

Για το πότε ακριβώς χτίστηκε ο πρώτος ναός δεν υπάρχουν ακριβείς μαρτυρίες. Ο σημερινός ναός ολοκληρώθηκε το 1831 από Καστοριανούς, με χρήματα των κατοίκων και της ιεράς μεγίστης μονής Βατοπαιδίου. Το τέμπλο της ολοκληρώθηκε το 1881. Η εκκλησία έχει ύψος 18 μέτρα, ο ρυθμός της είναι βασιλική με τρούλο και αποτελεί κομμάτι της ζωής των κατοίκων. Η ιστορία του ιερού ναού μαρτυράει την κοινωνική και εθνική προσφορά στον τόπο. Η εκκλησία της Παναγίας αποτελούσε το εθνικό κέντρο στα χρόνια της τουρκοαιγυπτιακής κατάκτησης του νησιού και ήταν σημείο συσπειρώσεως σύσσωμου του λαού.

Καύχημα του ναού είναι η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Παντοβλεπούσας του 1814, το χειροποίητο τέμπλο της, όπως και οι εικόνες, οι οποίες βρίσκονται σε ειδικό σκευοφυλάκιο στην είσοδο του ναού και χρονολογούνται από τον 14ο αι. έως τον 17ο αι.

   Η Παναγία της παλιάς πόλης της Καβάλας

Η εκκλησία της Παναγίας έδωσε το όνομά της σε μια ολόκληρη συνοικία της παλιάς πόλης της Καβάλας. Η πρώτη εκκλησία χρονολογούνταν από το 1700 και μέχρι το 1864 ήταν η μοναδική εκκλησία που διέθεταν οι υπόδουλοι χριστιανοί – Ρωμιοί της Καβάλας, οπότε τότε ζήτησαν και έλαβαν άδεια από τον Σουλτάνο για έξοδο από τα τείχη και επέκταση της πόλης πιο δυτικά. Ωστόσο, η παλιά και ταπεινή αυτή εκκλησία κατεδαφίστηκε το 1957 και στη θέση της οικοδομήθηκε ένας νέος, σύγχρονος ναός, που αγναντεύει το απέραντο γαλάζιο μέσα από τις φυλλωσιές των πεύκων και των κυπαρισσιών. Μόνο το καμπαναριό έχει διασωθεί για να θυμίζει την ιστορική συνέχεια του ναού.

Κάθε χρόνο, την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου, εκατοντάδες πιστοί ανηφορίζουν τον λιθόστρωτο κεντρικό δρόμο της παλιάς πόλης, για να επισκεφθούν την εκκλησία, περιμένοντας υπομονετικά να ανάψουν το κερί και να προσκυνήσουν την εικόνα. Κάποιοι θα παραμείνουν στην ολονύχτια αγρυπνία και κάποιοι άλλοι θα περπατήσουν λίγα μέτρα ακόμα, μέχρι το νοτιότερο άκρο της χερσονήσου, για να θαυμάσουν από τον σβηστό πλέον φάρο την υπέροχη θέα της νυχτερινής Καβάλας.

   Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου «Βύσσιανης» στις Σέρρες

Σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων βόρεια της πόλης των Σερρών και δύο χιλιομέτρων από το δημοτικό διαμέρισμα του Μετοχίου, μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο βρίσκεται η γυναικεία Κερά Μονή της Κοιμήσεως Θεοτόκου. Η μονή ιδρύθηκε το 1972 και έλαβε την προσωνυμία «Βύσσιανη» από το ομώνυμο βυζαντινό χωριό που βρισκόταν σε κοντινή απόσταση. Για πρώτη ίσως φορά το χωριό αυτό συναντάται σε έγγραφο του 1320, καθώς και σε έγγραφα των ετών 1328 και 1344. Το χωριό καταστράφηκε το 1916 από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής και σήμερα τον τόπο ύπαρξής του μαρτυρούν μόνο τα ερείπια κάποιων κατοικιών.

Η μονή, κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο των αγωνιστών και ως κρύπτη όπλων και πολεμοφοδίων. Στο καθολικό της ιεράς μονής φυλάσσεται, σήμερα, η θαυματουργή εικόνα τής Παναγίας, που σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση βρέθηκε από έναν γεωργό στον τόπο όπου είναι κτισμένο σήμερα το καθολικό, όταν για τέσσερις νύχτες έβλεπε ένα δυνατό φως να λάμπει εκεί όπου βρισκόταν η εικόνα. Σε θαύμα της Παναγίας Βύσσιανης αποδίδεται επίσης η ανάβλυση άφθονου νερού. Την παραμονή της εορτής, στις 14 Αυγούστου 1996, το επί σειρά ετών αποξηραμένο άγιασμα άρχισε να αναβλύζει και πάλι νερό μέχρι και σήμερα.

Το 1978, ο Νίκος Καρτάλης ήταν μόλις εννέα ετών, όταν ανάμεσα στις περιπέτειες που ζούσε ως παιδί στο χωριό, μπήκε για πρώτη φορά στο σπήλαιο της Αλιστράτης από τη φυσική του είσοδο. Κατεβαίνοντας δέκα μέτρα με σκάλα μέσα στη γη, πάτησε πόδι στον «κρυμμένο θησαυρό» με τον πλούσιο σταλαγμιτικό και σταλακτιτικό διάκοσμο και την ποικιλομορφία των χρωματισμών. Τότε δεν είχε ίσως φανταστεί ότι αρκετά χρόνια αργότερα το σπήλαιο αυτό θα αναδεικνυόταν με τέτοιον τρόπο ώστε να αποτελεί, σήμερα, ένα από τα ομορφότερα στην Ευρώπη και πως ο ίδιος -ως καθηγητής (οικονομολόγος) στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας πλέον- θα αναλάμβανε χρέη επιστημονικού διευθυντή.

Ήταν η παιδική του περιέργεια, αλλά και η άγνοια κινδύνου, που τον είχε οδηγήσει τότε στον θαυμαστό κόσμο του σπηλαίου της Αλιστράτης, η αξιοποίηση του οποίου ξεκίνησε το 1998, δηλαδή 20 χρόνια μετά τη στιγμή που ο ίδιος είχε εκείνη τη μοναδική εμπειρία. Μια εξίσου όμορφη εμπειρία βιώνουν και σήμερα οι πολλοί επισκέπτες – Έλληνες και ξένοι- του σπηλαίου, στους οποίους επιφυλάσσεται, όμως, και μία μικρή έκπληξη κατά την είσοδό τους στον χώρο, αφού τούς υποδέχεται ένα ρομπότ: η πολύγλωσση Περσεφόνη, η οποία μιλάει 33 γλώσσες! Και, μάλιστα, πέραν των Αρχαίων Ελληνικών, που φαίνεται να «ψηφίζουν» με πάθος πολλοί από τους ξένους επισκέπτες, εδώ και λίγο καιρό, ήρθαν να προστεθούν και τα Ποντιακά στην πλούσια «παλέτα» των γλωσσών της.

«Ούτε που θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ εκείνη τη στιγμή, στην ηλικία των εννέα χρόνων, ότι το σπήλαιο της Αλιστράτης θα αποτελούσε για εμένα το πιο φροντισμένο και hi-tech παιδί μου», επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Καρτάλης. Αν και αποτελεί τον επιστημονικό διευθυντή του σπηλαίου της Αλιστράτης εδώ και πολλά χρόνια, ο ίδιος δεν σταματά να ονειρεύεται την περαιτέρω εξέλιξή του και με περίσσια επιμονή και προσήλωση δηλώνει ότι θα επιδιώξει να το καταστήσει το πιο hi-tech σε όλο τον κόσμο. Τού πήρε 12 χρόνια -από το 2005 οπότε και συνέλαβε την ιδέα- ώστε να εξασφαλίσει, το 2017, την απαραίτητη χρηματοδότηση κι έτσι να βάλει μπρος το σχέδιό του για τη δημιουργία του ρομπότ Περσεφόνη, το οποίο ξεναγεί -κατά ένα μέρος- τους επισκέπτες στο σπήλαιο της Αλιστράτης.

Το ρομπότ εξελιγμένης τεχνολογίας, που ξεναγεί από πέρυσι τον Ιούλιο τους επισκέπτες του σπηλαίου από την είσοδο έως και τα 100 πρώτα μέτρα εντός αυτού, κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου (το λογισμικό) στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και έχει τη δυνατότητα να απαντά σε περισσότερες από 30 προκαθορισμένες ερωτήσεις.

Η «Περσεφόνη» αποτελεί το ένα από τα πέντε βήματα ψηφιακού μετασχηματισμού στο σπήλαιο Αλιστράτης με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Interreg και το διακριτικό τίτλο i-cave. «Πέρυσι το καλοκαίρι μου έστειλε ηλεκτρονικό μήνυμα μια ιαπωνική εταιρεία κατασκευής ρομπότ, ζητώντας μου πληροφορίες για την Περσεφόνη», τονίζει με ενθουσιασμό ο κ. Καρτάλης, προσθέτοντας ότι «επί 17 χρόνια είχα την ιδέα και προσπαθούσα να την εντάξω σε κάποιο πρόγραμμα. Χαίρομαι που δεν κατέθεσα τα όπλα και είμαι ενθουσιασμένος που το σπήλαιο Αλιστράτης πέτυχε παγκόσμια πρωτοτυπία και καινοτομία».

Η ψηφιακή όμως επανάσταση εντός του σπηλαίου, δεν σταματά στη μυθική Περσεφόνη. Η εφαρμογή του QR μέσα στο σπήλαιο, δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες, μέσω του κινητού τους τηλεφώνου, να περιηγούνται και να παίρνουν πληροφορίες για τους γεωλογικούς σχηματισμούς, ενώ θα μπορούν να ακούσουν τον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης και στα Αρχαία Ελληνικά. Επιπλέον, παρέχει την δυνατότητα 3D απεικόνισης των βιοσπηλαιολογικών χαρακτηριστικών του σπηλαίου (είδη νυχτερίδων, Αlistrati beroni) και της ψηφιακής απεικόνισης της μυθολογικής ενοίκου του σπηλαίου, της Περσεφόνης.

Στο πλαίσιο του ψηφιακού του μετασχηματισμού, το σπήλαιο Αλιστράτης περιλαμβάνει και τη λειτουργία VR (virtual reality), για την απεικόνιση στους επισκέπτες των διαδρόμων του σπηλαίου, στους οποίους δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης, αλλά και την ψηφιακή απεικόνιση της δημιουργίας του και εκπαιδευτική ρομποτική για μαθητές, με τη δυνατότητα δημιουργίας ενός αντιγράφου του ρομπότ ξεναγού σε έναν ειδικά διαμορφωμένο διάδρομο και τον αντίστοιχο προγραμματισμό του για την ξενάγηση, αντιγράφοντας τις κινήσεις του ρομπότ-ξεναγού.

Σύντομα, δε, στο τούνελ λίγο πριν από την είσοδο στο σπήλαιο θα εμφανίζεται το ολόγραμμα της θεάς της Γεωργίας, της Δήμητρας, μητέρας της Περσεφόνης και του Δία, η οποία και θα εξιστορεί την αρπαγή της κόρης της από τον θεό του Άδη, τον Πλούτωνα, ο οποίος επειδή την ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα αποφάσισε να την κλέψει.

«Με την ανάπτυξη των προαναφερόμενων εφαρμογών, το Σπήλαιο της Αλιστράτης, όχι μόνο καθίσταται θερμοκοιτίδα καινοτομίας και ψηφιακού μετασχηματισμού, παράδειγμα προς μίμηση για τα σπήλαια της Ελλάδας, αλλά και του κόσμου, αλλά πετυχαίνουμε τη βιωσιμότητα και άνθησή του», επισημαίνει ο κ. Καρτάλης.

   Στο +30% η επισκεψιμότητα την τελευταία 3ετία – Οι ξένοι δηλώνουν …μαγεμένοι

Από το 2021, οπότε και ανέλαβε δράση το ρομπότ Περσεφόνη, στο σπήλαιο της Αλιστράτης καταγράφεται ετήσια αύξηση επισκεπτών της τάξης του 10% και, όπως σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Καρτάλης, «από τα 50.000 άτομα που μας έχουν επισκεφτεί τα τελευταία τρία χρόνια, οι 20.000 είναι μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου προερχόμενοι από όλη την Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Θεσσαλία και Ήπειρο, αλλά και από τα νησιά των Κρήτης, Χίου, Ρόδου και τις Κυκλάδες».

Σε ό,τι αφορά τους ξένους επισκέπτες στο σπήλαιο της Αλιστράτης, λέει πως «μόλις πρόσφατα το επισκέφθηκε ένα ζευγάρια Νεοζηλανδών, οι οποίοι και άναυδοι μού είπαν ότι δεν έχουν ξαναδεί κάτι αντίστοιχο ποτέ στη ζωή τους και παρά το γεγονός ότι ταξιδεύουν συστηματικά».

Μεταξύ των εθνικοτήτων που το επισκέπτονται συμπεριλαμβάνονται σαφώς Ευρωπαίοι και -μεταξύ άλλων- Αμερικάνοι, Χιλιανοί, Βραζιλιάνοι και λίγοι Κινέζοι. Βέβαια, σύμφωνα με τον ίδιο, ο μεγαλύτερος όγκος των ξένων που επισκέπτονται το σπήλαιο της Αλιστράτης είναι Βούλγαροι και Ρουμάνοι και ακολουθούν οι Τούρκοι, οι οποίο την τελευταία διετία πληθαίνουν, οι Ούγγροι, οι Τσέχοι και οι Σέρβοι. Μάλιστα, από πέρυσι, πολλοί από τους επισκέπτες του σπηλαίου της Αλιστράτης είναι και επιβάτες διαφόρων εθνικοτήτων, που επιβαίνουν στα κρουαζιερόπλοια που ρίχνουν άγκυρα στο λιμάνι της Καβάλας.

   Πάρκαρε και πάλι το τρενάκι στο Φαράγγι Αγγίτη

Μπορεί το 2022 να ξεκίνησε και πάλι τη διαδρομή του το τρενάκι στο Φαράγγι Αγγίτη -το όχημα που στην πραγματικότητα κινείται με ρόδες και με το οποίο την περίοδο 2009-2014, οπότε και έσβησε τη μηχανή του, περιηγήθηκαν κατά μήκος του ποταμού, περισσότεροι από 20.000 Έλληνες και ξένοι- αλλά «φέτος πάρκαρε και πάλι λόγω των αναγκαίων έργων υποδομής που κρίθηκε επιτακτική ανάγκη να γίνουν για την ασφάλεια των επισκεπτών μας», τονίζει ο κ. Καρτάλης, σπεύδοντας να προσθέσει ότι το 2025 το τρενάκι θα ανάψει και πάλι τη μηχανή του.

Ο ίδιος υπενθυμίζει ότι το τρενάκι, με αφετηρία το σπήλαιο Αλιστράτης, για μία ώρα θα διανύει ενάμισι χιλιόμετρο και θα περνά μέσα από τις προϊστορικές βραχογραφίες, οι οποίες απεικονίζουν σκηνές ανθρώπινης δραστηριότητας, αλλά και διάφορα ζώα μιας μακρινής εποχής, πριν από περίπου 2.500 χρόνια.

Το τρένο, θα τερματίζει και πάλι στο σπήλαιο της Αλιστράτης, περνώντας μέσα από μια μαγευτικής φυσικής ομορφιάς διαδρομή στο Φαράγγι του Αγγίτη, που είναι παραπόταμος του ποταμού Στρυμόνα. Οι επισκέπτες, εκτός από τις ομορφιές του ποταμού, θα μπορεί να θαυμάσει τη χλωρίδα και την πανίδα, που είναι από τις πιο σπάνιες και αν είναι τυχεροί ίσως να συναντήσουν -μεταξύ άλλων- αετούς, γεράκια, ερωδιούς και σταχτοτσικνιάδες.

*Τις φωτογραφίες παραχώρησε για χρήση ο Νίκος Καρτάλης