Χρονόμετρο

    ΣΠΑΝΙΑ ΖΩΑ: Λύγκας, το εξαφανισμένο στην Ελλάδα άγριο θηλαστικό που ζούσε στο Παγγαίο και γι’ αυτό πήρε και το όνομα Ρήσος

    Δημοσιεύτηκε στις

     

     

     

     

     

     

     

    Ένα άγριο θηλαστικό που έχει εξαφανιστεί από την Ελλάδα, έχουν την ευκαιρία να δουν οι επισκέπτες στο Διεθνές Περιβαλλοντικό Κέντρο του Αρκτούρου. Πρόκειται για τον Ευρασιατικό λύγκα (Lynx lynx), ένα εξαιρετικά σπάνιο είδος, το οποίο εδώ και πολλά χρόνια δεν συναντάται στην Ελλάδα, ενώ οι ελάχιστες μαρτυρίες θέασής του, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του Αρκτούρου, δεν είναι αξιόπιστες.

     

    Ο λύγκας είναι ένα ζώο που ονομάζεται και Ρήσος, σε πολλές περιοχές, αλλά πρώτα και κύρια στο Παγγαίο, καθώς κατοικούσε στις σκοτεινές χαράδρες και στα απόκρημνα σημεία του και γενικά θεωρείται μυστηριώδες και ακριβοθώρητο, αυτός είναι ο λόγος που το παρομοίασαν με δαίμονα και μάλιστα του έδωσαν και όνομα, καθαρά παγγαιορίτικο, Ρήσος.

     

    Να θυμηθούμε ποιος είναι ο Ρήσος

     

    Ο «μύθος» του ρήσου έχει τις πηγές του στον βασιλιά των Θρακών. Αυτός ο Ρήσος είναι γνωστός ως βασιλιάς των Θρακών, γιος του Ηιονέα (Ιλιάδα, Κ 435) ή, κατά τους μεταγενέστερους συγγραφείς, του Στρυμόνα και μιας από τις Μούσες (της Καλλιόπης, της Ευτέρπης ή της Τερψιχόρης). Ο Ρήσος συμμετείχε ως σύμμαχος του Πριάμου στον Τρωικό Πόλεμο, έφθασε όμως αργά, καθώς η πατρίδα του είχε δεχθεί επίθεση από τους Σκύθες κατά την εποχή που άρχισε ο Τρωικός Πόλεμος. Σκοτώθηκε μέσα στη σκηνή του από τον Διομήδη και τον Οδυσσέα κατά τη νυκτερινή τους αποστολή κατασκοπείας, οι οποίοι και άρπαξαν τους κατάλευκους ίππους του – τον σκότωσε ο Διομήδης 13ον στην σειρά, αφού είχε σκοτώσει πρώτα τους 12 Θράκες του Ρήσου. Οι Ίπποι που εκλάπησαν, σύμφωνα με χρησμό, αν έτρωγαν τρωικό χόρτο και έπιναν νερό από τον Ξάνθο ποταμό, θα έσωζαν την Τροία. Όμως στον «Ρήσο» του Ευριπίδη μαθαίνουμε από την Μούσα πως θα ζητήσει από τη νύμφη, από την καρποποιό κόρη της θεάς Δήμητρας, ν’ αφήσει την ψυχή του Ρήσου, μιας και αυτή οφείλει να τιμήσει τον συγγενή του Ορφέα. Λέγει δε πως ο Ρήσος δεν πήγε στης γαίας το μαύρο χώμα, αλλά κρυμμένος στης υπαργύρου χθονός,τα άντρα θα είναι ανθρωποδαίμων που το φως θα βλέπει του Ήλιου, προφήτης του Βάχκου, ζώντας παντοτινά στον βράχο του Παγγαίου, σεμνός θεός για εκείνους που τον ξέρουν.

     

    Μάλιστα τα οστά του Ρήσου, μεταφέρθηκαν από τους Αθηναίους στην Αμφίπολη για να σταματήσει ο πόλεμος με τα θρακικά φύλα και να στεριώσει η αποικία τους. Σήμερα, με βάση τις πηγές, υπάρχει η εκτίμηση ότι τα οστά του Ρήσου αποτελούν τον «θεμέλιο λίθο» για τον Τύμβο Καστά.

     

    Οι άνθρωποι τα βασιλικά και ξεχωριστά χαρακτηριστικά που είχε ο Ρήσος τα έδωσαν σε ένα ζώο εξίσου σημαντικό που κινούνταν σαν δαίμονας και σπάνια μπορούσαν να δούνε. Από την τελευταία μαρτυρία θέασης του Ρήσου στο Παγγαίο έχουν περάσει αρκετές δεκαετίες και θεωρείται ότι έχει εξαφανιστεί.

     

     

    Εισαγόμενο είδος

     

     

    Τρία ζώα του είδους «μετακόμισαν» πλέον στην Ελλάδα, ο Ντοράι (10 ετών), η Κάρμεν (11 ετών) και η Μίσσι (2 ετών) καθώς και 4 λύκοι, που μεταφέρθηκαν από το πάρκο Naturland της Ανδόρρας, το οποίο σταμάτησε να λειτουργεί ως ζωολογικός κήπος. Υπολογίζεται ότι λιγότερα από 50 άτομα ζουν ακόμα ελεύθερα στη φύση και για τον λόγο αυτό το υποείδος του βαλκανικού λύγκα θεωρείται «κρισίμως κινδυνεύον».

     

    «Θέλοντας να καθιερώσει την προστασία του λύγκα και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις που καθιστούν εφικτή την επιστροφή του είδους στη χώρα μας, ο Αρκτούρος προχώρησε στη μετατροπή του Καταφυγίου του Λύκου σε Κέντρο Προστασίας Λύκου και Λύγκα. Οι 3 λύγκες φιλοξενούνται σε ειδικά διαμορφωμένη πτέρυγα και πλέον δίνεται η δυνατότητα φιλοξενίας και άλλων λυγκών στο μέλλον», αναφέρεται σχετικά.

     

    Με δεδομένη την εξαφάνιση του λύγκα από την Ελλάδα, η οργάνωση έχει προχωρήσει σε μια πρωτοβουλία μελέτης και προστασίας του, που επικεντρώνεται σε έρευνα στο πεδίο με την εγκατάσταση αυτόματων καμερών στα βουνά της Φλώρινας, με στόχο την καταγραφή τυχών ενδείξεων της παρουσίας του είδους και σε δράσεις περιβαλλοντικής ενημέρωσης.

     

       Γιατί εξαφανίστηκε ο λύγκας;

     

    Όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση του Αρκτούρου, ο λύγκας εξαφανίστηκε από τις πεδιάδες της Ευρώπης μετά από την καταστροφή τεράστιων πεδινών δασικών εκτάσεων, την επέκταση και εντατικοποίηση της γεωργίας και, τέλος, την αύξηση και επέκταση του πληθυσμού της υπαίθρου.

     

    Στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες χώρες, μεγάλο ρόλο έπαιξε επίσης και η εξόντωση των μικρών οπληφόρων, κυρίως του ζαρκαδιού αλλά και του αγριόγιδου, που αποτελούσαν μεγάλο μέρος της τροφής του. Αυτή του η ιδιαιτερότητα τον έκανε και πιο ευάλωτο στις όποιες αλλαγές στους πληθυσμούς των οπληφόρων.

     

    Η έλλειψη άγριων θηραμάτων έστρεψε το ενδιαφέρον του λύγκα στα οικόσιτα ζώα (αιγοπρόβατα) που ανέβαζαν οι βοσκοί το καλοκαίρι από τα πεδινά στα ορεινά. Αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς ήταν η συχνή θανάτωση μεγάλου αριθμού λυγκών.

     

    *Επισυνάπτονται φωτογραφίες που παραχώρησε ο Αρκτούρος

     

    Λύγκας στο καταφύγιο του Αρκτούρου στις Αγραπιδιές Φλώρινας, 7 Σεπτεμβρίου 2021.

    Λύγκας στο καταφύγιο του Αρκτούρου στις Αγραπιδιές Φλώρινας, 7 Σεπτεμβρίου 2021.

    Λύγκας στο καταφύγιο του Αρκτούρου στις Αγραπιδιές Φλώρινας, 7 Σεπτεμβρίου 2021.

     


    Δημοσιεύτηκε στις

    Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.