Χρονόμετρο

    Σημαία: Εθνικό Σύμβολο ή ένα κομμάτι πανί;

    Δημοσιεύτηκε στις

    Γράφει ο Τάσος Κυριακίδης

     

    Στο άκουσμα της λέξεως ‘’σημαία’’ αυτόματα ενεργοποιούνται θετικοί ή/και αρνητικοί συνειρμοί και συναισθήματα. Το αναρτημένο σε κοντάρι (κοντός) ‘’απλό τεμάχιο υφάσματος’’, με ένα ή περισσότερα χρώματα και σύμβολα εξυπηρετεί αρχικά την ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει σε μια ομάδα, σε μια φυλή, σε ένα κράτος. Αποτελεί το κοινό σημείο, την κοινή αναφορά ενός συνόλου ανθρώπων, οργανωμένο σε μια εθνική οντότητα.

    Η σημαία είναι το ιερότερο σύμβολο που μέσα από τις παραστάσεις – σύμβολα και τα χρώματά της κωδικοποιεί την ιστορία και το γίγνεσθαι ενός λαού, συμπυκνώνει του αγώνες και τις θυσίες του, και σηματοδοτεί την παρουσία του στον ανθρώπινο πολιτισμό. Εκφράζει και περικλείει την θρησκευτική πίστη και τα οράματά του, και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιδέα της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας.

     

    ‘’…Να υπερασπίζω με πίστιν και αφοσίωσιν,

    Μέχρι της τελευταίας ρανίδος του αίματός μου, τας Σημαίας…’’

     

     

    Η ιστορία της σημαίας έχει αφετηρία την αρχαιότητα, όπου οι αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν σημαίες με την αυστηρή έννοια του όρου, αλλά διάφορα διακριτικά σημεία, τα λεγόμενα ‘’επίσημα’’, που διακοσμούσαν τις ασπίδες τους. Τα ‘’επίσημα’’ περιελάμβαναν παραστάσεις ζώων και πτηνών (ίππος, φίδι, αετός κτλπ.), μυθικών τεράτων (Μέδουσα, Σφίγγα κτλπ.), σύμβολα (οφθαλμός, ρόδο, αφηρημένα και μη κτλπ.), γράμματα (Λ, Α, Μ κτλπ) και ποικίλες συμβολικές παραστάσεις.

    Κατά τους Αλεξανδρινούς χρόνους, εκτός από το δεκαεξάκτινο αστέρι της Βεργίνας, χρησιμοποιήθηκαν ευρύτατα και οι ‘’φοινικίδες’’, αναρτώμενες σε σάρισες και επιτελούσαν τον ίδιο σκοπό.

    Στην Ρωμαϊκή περίοδο, η σημαία ονομαζόταν ‘’σίγνο’’ (λατινικά Signum = σημείο). Αρχικά τα ‘’σίγνα’’ ήταν ειδώλια ζώων ή πτηνών, τα οποία στερεώνονταν πάνω σε κοντό, ενώ αργότερα πήραν την μορφή υφασμάτινων σημαιών, οι οποίες χαρακτηριζόταν από την ποικιλία χρωμάτων, σχημάτων και παραστάσεων.

    Την περίοδο του Μ. Κωνσταντίνου, κατά την διάρκεια της εκστρατείας του εναντίον του Μαξεντίου τον Οκτώβριο του 312 μ.Χ. Για τον λόγο ότι στην βάση του στρατεύματός του αποτελούνταν Χριστιανοί, ο Μ. Κωνσταντίνος προσπαθούσε να επινοήσει διάφορους μεθόδους για να ανυψώσει το ηθικό τους και να πολεμήσουν με γενναιότητα και θάρρος. Η εμφάνιση ενός φωτεινού Σταυρού με την επιγραφή ‘’ΕΝ ΤΟΥΤΟ ΝΙΚΑ’’, ως θεϊκού οράματος, έδωσε την απάντηση και η σημαία που σχεδιάστηκε, ονομάστηκε ‘’λάβαρο’’.

    Ο ιδρυτής της δυναστείας των Κομνηνών, Ισαάκιος Κομνηνός (1057 – 1059) υιοθέτησε το θυρεό της οικογενείας του ως την νέα σημαία του κράτους. Η μορφή του φτερωτού αετόμορφου δικεφάλου θυρεού έλκει την καταγωγή του από την παράδοση της Παφλαγονίας (Πόντος – Καππαδοκία), τόπου καταγωγής του Αυτοκράτορα, ο οποίος την απλοποίησε σε έναν δικέφαλο αετό με ανοιχτές φτερούγες και ανοικτούς όνυχες.

    Στην διάρκεια της Λατινοκρατίας, οι Φράγκοι και τα κράτη που προέκυψαν και διεκδίκησαν το προνόμιο του συνεχιστή του Βυζαντίου, οικειοποιήθηκαν τον δικέφαλο αετό.

    Η επίσημη Εθνική Σημαία μετά το 1974 (νόμος 48/1975 και το Προεδρικό Διάταγμα 515/1975) καθορίζουν με λεπτομέρειες τις προδιαγραφές της σημαίας. Το 1978 εκδόθηκε ο νόμος 851 ‘’περί της Εθνικής Σημαίας, των Πολεμικών Σημαιών και του διακριτικού σήματος του Προέδρου της Δημοκρατίας’’, ο οποίος καθορίζει ότι η Εθνική σημαία είναι Κυανόλευκη, αποτελείται από εννέα ισοπλατείς οριζόντιες λωρίδες, πέντε κυανές και τέσσερεις λευκές, με εναλλαγή των χρωματικών τόνων, έτσι ώστε η πρώτη και η τελευταία λωρίδα να είναι κυανή. Στην άνω εσωτερική γωνία μέσα σε κυανό τετράγωνο υπάρχει λευκός Σταυρός, οι κεραίες του οποίου εκτείνονται στις πλευρές του τετραγώνου. Ο κοντός (κοντάρι) είναι λευκός και στην κεφαλή φέρει σφαίρα με Σταυρό. Ωστόσο, το άρθρο 9 του Νόμου 851 κατήργησε, μεταξύ άλλων, το άρθρο 1 του Νόμου 48/1975 και το ΠΔ 515/1975 και ουσιαστικά έθεσε εκτός ισχύος την Εθνική Σημαία όπως αυτή καθιερώθηκε από την ‘Α Εθνοσυνέλευση της 15ης Μαρτίου 1822 και ίσχυσε χωρίς σημαντικές μεταβολές μέχρι το 1978.

     

     


    Δημοσιεύτηκε στις

    Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.