Χρονόμετρο

    ΘΑΣΟΣ: Από «Παλατάκι»… Παλάτι Πολιτισμού

    Δημοσιεύτηκε στις

    ΜΙΑ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΕΛΛΑ

    – Η αριστούχος φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής του Δ.Π.Θ., οραματίζεται ολοκληρωτική αξιοποίηση για το «Παλατάκι» των Λιμεναρίων – Η ιδέα για δημιουργία συνεδριακού κέντρου

     

     

     

    Μια πρόταση που αν υλοποιηθεί θα μετατρέψει τα Λιμενάρια σε κοιτίδα πολιτισμού και προορισμό συνεδριακού και όχι μόνο τουρισμού περιλαμβάνει η μελέτη της Αναστασίας Στέλλα για το «Παλατάκι» και το σύνολο του Μεταλλευτικού Συγκροτήματος των Λιμεναρίων που προτείνεται να μετατραπεί σε ένα Γεωμεταλλευτικό Πάρκο, να φιλοξενήσει Σχολή Καλών Τεχνών και να διαθέτει συνεδριακούς και εκθεσιακούς χώρους.

     

    Η αριστούχος φοιτήτρια του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, από το Μεσολόγγι, η οποία τον Μάιο του 2013 βρέθηκε στα Λιμενάρια για να παρακολουθήσει τη Διεθνή Ημερίδα που είχαν διοργανώσει για το Μεταλλευτικό Συγκρότημα το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο και το Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Σήμερα η ίδια συνεχίζει τις σπουδές της στην Δανία.

     

    Γεωμεταλλευτικό πάρκο, διεθνής πόλος έλξης

     

    Η κ. Στέλλα προτείνει την δημιουργία ενός γεωμεταλλευτικού πάρκου, το οποίο θα περιλαμβάνει τα προϊστορικά ορυχεία ώχρας, αρχαίες στοές, τα μεταλλεία στη θέση Βούβες και άλλα σύγχρονα μεταλλεία. Η σύνδεσή τους, μέσω μιας γεωμεταλλευτικής διαδρομής προτείνεται να διανύεται με τουριστικό τρενάκι, επαναφέροντας έτσι το σημαντικό στοιχείο των γραμμών Decauville, που εξαλείφθηκε στο πέρασμα των  χρόνων. Ως σημείο αφετηρίας και τερματισμού της διαδρομής προτείνεται το παραθαλάσσιο συγκρότημα Λιμεναρίων, που θα είναι και ο πυρήνας του πάρκου.

     

    Αναφορικά με το συγκρότημα των εγκαταστάσεων εμπλουτισμού, στο οποίο επικεντρώνεται η εργασία, βασικός στόχος είναι η ανάδειξη και αναβίωση του υπάρχοντος κτηριακού αποθέματος και η δυναμική επαναφορά, επανένταξή του στο σήμερα. Προτείνεται η επανάχρηση των βιώσιμων κτηρίων, η αξιοποίηση των υπολοίπων ως μνημείων τεχνικού πολιτισμού, των διαδρομών για τη δημιουργία ενός αρχιτεκτονικού περιπάτου, που θα επιτρέπει στον επισκέπτη να ανακαλύψει το συγκρότημα, απολαμβάνοντας το φυσικό τοπίο, αλλά και να πληροφορηθεί σχετικά με την ιστορία και τη σημασία του συγκροτήματος στη συνολική επεξεργασία του μεταλλεύματος.

    palataki (1) palataki (2)

    Η ιδέα για μουσείο και αίθουσα πολλαπλών χρήσεων

     

    Στην ίδια μελέτη, η φοιτήτρια προτείνει τη δημιουργία μουσείου στο Παλατάκι για την μεταλλευτική ιστορία της Θάσου, καθώς κι έναν χώρο πολλαπλών χρήσεων και εκδηλώσεων, έδρες πολιτιστικών συλλόγων, όπως επίσης το μικρό Παλατάκι να φιλοξενήσει διοικητικές λειτουργίες που αφορούν τη νότια Θάσο, διατηρώντας εν μέρει την αρχική του χρήση.

     

    Το στοίχημα της 12μηνης αυτοσυντήρησης

     

    Ως πυρήνας του γεωμεταλλευτικού Πάρκου, το συγκρότημα φιλοξενεί χρήσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό. Ωστόσο, επειδή ο τουρισμός αφορά κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες κρίθηκαν απαραίτητες και επιπλέον χρήσεις που θα συντελούσαν στο να επιτευχθεί η αυτοσυντήρηση του κατά τους χειμερινούς μήνες αλλά και η επιπλέον ανταποδοτικότητα. Επιλέχτηκαν, λοιπόν, χρήσεις σχετικά με την τέχνη, καθώς κρίθηκε ότι συνάδει με την ηρεμία και την έμπνευση που το περιβάλλον προκαλεί και πιο συγκεκριμένα  Σχολή Καλών Τεχνών, χρηματοδοτούμενη από το Δημόσιο και Εργαστήρια Καλλιτεχνών. Ως επιπλέον, εναλλακτική επιλογή, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στους ίδιους χώρους μπορούν να πραγματοποιούνται εργαστήρια, workshop, από διάφορους φορείς σε συνεργασία με το Δήμο. Επιπλέον, στο χώρο του συγκροτήματος τοποθετούνται μικρές μονάδες κατοικιών, στις οποίες να στεγάζονται οι σπουδαστές της σχολής καλών τεχνών, αλλά και οι οποίες μπορεί να νοικιάζονται από το Δήμο σε συμμετέχοντες καλοκαιρινών εργαστηρίων, γεγονός που θα οδηγούσε σε επιπλέον ανταποδοτικότητα.

     

    Η ματιά… στο μέλλον

     

    Ερχόμενος από το Παλατάκι, ο επισκέπτης πρώτα αντικρίζει το εξωτερικό του κτηρίου των Αποθηκών που μετατρέπεται σε Σχολή Καλών Τεχνών. Προχωρώντας,  οδηγείται σε πλάτωμα που βρίσκεται το κτήριο Υποδοχής του Γεωμεταλλευτικού Πάρκου, το οποίο όντας σε αρκετά υψηλό σημείο, παρέχει τη δυνατότητα συνολικής εποπτείας του χώρου. Στη συνέχεια, ακολουθεί μια διαδρομή, πίσω από την οποία τοποθετούνται οι κατοικίες, που οδηγεί αρχικά στα τρία εκθετήρια μικρών διαστάσεων, με πυργοειδή μορφή, εντός των οποίων ο επισκέπτης ενημερώνεται για την ιστορία του συγκροτήματος. Ακολουθεί ένα σύστημα διαδρομών από τα ψηλότερα επίπεδα προς τα χαμηλότερα, που του επιτρέπει να επισκεφθεί όλες τις στάθμες και εγκαταστάσεις. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδρομής ο περιπατητής μπορεί να κινηθεί κυκλωτικά, είτε να εισέλθει στα κτήρια των  υπαρχουσών εγκαταστάσεων, να παρατηρήσει τα κτήρια-μηχανές, να καθίσει στις  διαμορφωμένες περιοχές, όπως το υπαίθριο αμφιθέατρο στον πυρήνα μεταξύ των κτισμάτων αλλά και να κάνει στάσεις σε εστιατόριο και καφετέρια. Την καλοκαιρινή περίοδο, οι τουρίστες μπορούν να απολαύσουν την παραλία και τη θάλασσα.

     

    «Αξιοποίηση θησαυρού» δεν είναι μόνο η εξόρυξη

     

    Σύμφωνα με την Αναστασία Στέλλα, το Μεταλλευτικό Συγκρότημα Λιμεναρίων είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία μεταλλευτικής βιομηχανικής Κληρονομίας, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Αποτελεί σημαντική μαρτυρία για την ιστορία της μεταλλευτικής και μεταλλουργίας στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα, το μνημείο είναι εγκαταλελειμμένο και εκτεθειμένο στη φύση και τον άνθρωπο. Με την εργασία της θέλησε να προτείνει τρόπους αξιοποίησης και ανάδειξής του, εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα του σε συνδυασμό με ανταποδοτικότητα.

     

    Όπως αναφέρει η ίδια, επέλεξε το συγκεκριμένο θέμα για τη διπλωματική της εργασία στο Πανεπιστήμιο της Θράκης, καθώς εντυπωσιάστηκε από το τοπίο και τις εγκαταστάσεις, αλλά και την ιστορία που κουβαλούσε, σε αντίθεση με την εικόνα εγκατάλειψης που παρουσιάζει σήμερα. «Αυτό με οδήγησε στο να καταθέσω και μια πρόταση για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί» λέει η κ. Στέλλα, που άρχισε την έρευνά της την άνοιξη του 2012 και μετά την ημερίδα, στην οποία παρουσιάστηκαν πολλά στοιχεία, συνέχισε την εκπόνηση και παρουσίασε το αποτέλεσμα το Νοέμβριο του 2013.

     

    Αυτό που μένει τώρα, είναι η κοστολόγηση

     

    Η συζήτηση γίνεται δύσκολη και σκληρή όταν φτάνουμε… στο οικονομικό σκέλος της πρότασης. Ρωτήσαμε την Αναστασία Στέλλα εάν υπάρχει, έστω κατά προσέγγιση, σε αδρές γραμμές, κάποια εκτίμηση κόστους των εργασιών που απαιτούνται για το όλο πρότζεκτ υλοποίησης και ποιος φορέας θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει ή και να υλοποιήσει ένα τόσο φιλόδοξο σχέδιο.

     

    «Δυστυχώς, στο ακαδημαϊκό περιβάλλον δεν ασχολούμαστε με την κοστολόγηση. Παρότι στην πραγματική ζωή είναι η σημαντικότερη μάλλον παράμετρος. Σίγουρα ένα τόσο μεγάλο έργο θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα μόνο μέσω προγραμμάτων, όπως το ΕΣΠΑ και σταδιακά. Στην πραγματικότητα, βέβαια, υπάρχουν και πάρα πολλοί περιορισμοί λόγω νομοθεσίας που περιορίζουν σε πολύ σημαντικό βαθμό το πόσο μπορείς να επέμβεις στα κτήρια και χρειάζονται πάρα πολλοί έλεγχοι για να μπορέσει μια μελέτη να εγκριθεί. Χαρακτηριστικό είναι ότι για το “Παλατάκι” έχουν γίνει κατά καιρούς πολλές μελέτες που έχουν χρηματοδοτηθεί επανειλημμένα, αλλά το αποτέλεσμα τελικά ήταν αυτό που βλέπουμε σήμερα».

     

    Το μεγάλο μέρος, η μελέτη, είναι έτοιμη

     

    Αυτό που θα γλίτωνε πολλά χρήματα από τον φορέα που θα επιχειρούσε να υλοποιήσει την πρόταση, είναι η προεργασία. Ένα μεγάλο μέρος της μελέτης, είχε να κάνει με την καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, την ιστορική τεκμηρίωση, την κατανόηση του ρόλου του κάθε κτιρίου, τη συνολική τοπογραφική αποτύπωση του συγκροτήματος, την αρχιτεκτονική ανάλυση και τον εντοπισμό στοιχείων που εξαλείφθηκαν μες στο χρόνο. Έτσι προέκυψαν 4 ενότητες χώρων: ο χώρος εξόρυξης, τα κτίρια διοίκησης, οι εγκαταστάσεις εμπλουτισμού και οι βοηθητικές εγκαταστάσεις. Όλα αυτά λήφθηκαν υπόψιν για τις λειτουργίες που προτείνεται να έχει στο μέλλον το Μεταλλευτικό Συγκρότημα.

     

    Τα παραδείγματα που «δείχνουν» το δρόμο

     

    Θα μπορούσε όμως η περίπτωση των Λιμεναρίων να στηριχθεί σε κάποιο προηγούμενο; Υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα από άλλες περιοχές που θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψιν ως πιλότοι; Μας απαντά σχετικά: «Χαρακτηριστικό παράδειγμα ίσως αποτελεί το Λαύριο που αν και πρόκειται για διαφορετική περίπτωση, νομίζω λειτουργεί ως παράδειγμα για το πως μπόρεσε να γίνει πραγματικότητα αλλά και για το ρόλο του Πανεπιστημίου μέσα σε αυτό. Το γεγονός ότι υπάρχει η Αρχιτεκτονική Σχολή της Ξάνθης τόσο κοντά στο Μνημείο θα μπορούσε να αποτελέσει πολύ σημαντικό παράγοντα για την ολοκληρωμένη καταγραφή – τεκμηρίωση που είναι απαραίτητη σε πρώτο στάδιο και στην λεπτομερή πρόταση στη συνέχεια. Επίσης σημαντικό παράδειγμα θα μπορούσε να αποτελέσει κι η αξιοποίηση της βιομηχανικής Κληρονομιάς στο Βόλο.


    Δημοσιεύτηκε στις 0

    Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.