Σημαντική έρευνα του φιλολόγου και ιστορικού Μιχάλη Τσεκουράκη, που μιλάει στο «Χ» με απτά παραδείγματα.
«Η τοπική διάλεκτος της Νικήσιανης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί εκτός από το ντόπιο γλωσσικό ιδίωμα (ντοπιολαλιά), που οι λέξεις του είναι συνήθως συγκεκομμένες, έχει να παρουσιάσει και πολλές ξένες λέξεις, απομεινάρια από παλιούς κατακτητές της ευρύτερης περιοχής (Ρωμαίοι, Τούρκοι, Σλάβοι κλπ).
Μια κοπιώδης δουλειά λοιπόν, που άρχισε αρκετά χρόνια πριν, τώρα πλησιάζει αισίως προς το τέλος της. Περιλαμβάνει λέξεις ντόπιες, προέλευση, σημασία, ετυμολογία, γλωσσικά δάνεια, παροιμίες, φράσεις, τοποθεσίες κλπ.»
Ενδεικτικά λοιπόν και στα πλαίσια του διαθέσιμου χώρου, αναφέρονται κάποια παραδείγματα.
– Χλιαρ (χουλιάρι): Το κουτάλι (Αρχαίο: κοχλιάριον)
– Κόχ (κόχη): Η γωνιά δίπλα στο τζάκι (Αρχαίο: η κόγχη)
– Μόσε (προστακτική): Ορκίσου (Αρχαίο: όμνυμι – ώμωσα)
– Αρατίζομαι: Εξαφανίζομαι (Αρχαίο: άρατος – άφαντος)
– Διαβαίνω: Περνώ (Αρχαίο: διαβαίνω), πχ διάβ καν οι γιορτές!
– Αποζώσταρος: Αυτός που κρέμονται τα πανταλόνια του (Αρχαίο: Από + ζώννυμι)
– Τφαν (Τυφάνι): Ο τυφώνας (Αρχαίο: τυφών)
– Κρούουν οι καμπάνες: Κτυπούν οι καμπάνες (Αρχαίο: κρούω)
– Παπόρ (Παμπόρι): Ο χαρταετός (Αρχαίο: παν + περνάω-ώ)
– Μανίζω (Θυμώνω) (Αρχαίο: μάνις – μήνις: η οργή)
– Τιούις παιδί είναι αυτό; : Ποιανού παιδί είναι αυτό; (Αρχαίο: Τίνος;)
– Σειέμαι: Κινούμαι συνεχώς (Αρχαίο: σείομαι)
– Προύνα: Η αγριοδαμασκηνιά (Λατινικό: pruna – ae)
– Σουρμπώ: Ρουφώ (Λατινικό: sorbeo)
– Αβάντα: Αβαθής λακκούβα (Λατινικό: vadum – i)
– Βιτούλ (βιτούλι): Το νεαρό ερίφιο (Λατινικό: vitulus – i)
– Νε – νε: Ούτε – Ούτε Πχ. Το παιδί μου δεν είναι νε για δουλειά νε για γράμματα.
– Κούμελ: Ο σωρός (Λατινικό: cumulus – i)
ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΣΕΚΟΥΡΑΚΗΣ
«Σκοπός της εργασίας αυτής, τονίζει ο Μιχάλης Τσεκουράκης, είναι να μην ξεχαστούν κάποιες λέξεις που ιδίως από τη νεολαία τείνουν να λησμονηθούν παντελώς».
Η εκπόνηση της εργασίας αυτής, πάντα με τις δηλώσεις του κ. Μιχάλη Τσεκουράκη, βασίστηκε αφ ενός μεν στην εμπειρία, τα ακούσματα και τα βιώματα του εκπονήσαντος και αφετέρου στις πληροφορίες πολλών κατοίκων του χωριού ντόπιων και βέβαια μεγάλης ηλικίας.
Όσο για την ετυμολογία, προέλευση κλπ χρησιμοποιήθηκαν διάφορα λεξικά και ιδίως το τετράτομο λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής του Liddell – Scott, το Λατινοελληνικό λεξικό του Ι. Σιδέρη και το ετυμολογικό λεξικό της Νέας Ελληνικής γλώσσας του Ν. Ανδριώτη.
ΒΕΡΟΝΙΚΗ
Κείμενο 1ης στήλης
Κείμενο 2ης στήλης
Δημοσιεύτηκε στις 0
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
