Η Ευρώπη στις Συμπληγάδες

Η Ευρώπη σχεδόν ταυτόχρονα έχει κληθεί να διαχειριστεί δύο σοβαρές κρίσεις, την οικονομική κρίση και το προσφυγικό πρόβλημα. Αυτά τα δύο είναι ικανά να φτάσουν την Ε.Ε. στα όριά της κι αυτό σημαίνει ότι επί της ουσίας υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: Το ένα είναι να έχουμε μια διάσπαση και το δεύτερο είναι να βγει από αυτή την δοκιμασία δυναμωμένη αλλά και πολύ αλλαγμένη. Τι από τα δύο θα συμβεί εξαρτάται από τον τρόπο της διαχείρισης.

Είναι γνωστό από δεκάδες παραδείγματα στην ιστορία ότι κάθε κρίση είναι μια ευκαιρία για να λυθούν σοβαρά προβλήματα, όσο πιο επιτυχημένη ήταν η λύση που δόθηκε τόσο πιο ισχυρό και βιώσιμο ήταν το αποτέλεσμα. Αν ξεφύγουμε από την λογική γραμμική εξέλιξη της ιστορίας, αυτή που θέλει να υπάρχει μια αρχή και να οδεύουμε προς ένα τέλος, θα δούμε την κυκλικότητα που υπάρχει και η οποία διέπεται, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, από τους ίδιους νόμους. Μπορεί τα πρόσωπα να αλλάζουν, μπορεί τα κράτη να χάνονται και να εμφανίζονται άλλα, η ουσία όμως παραμένει η ίδια.

Η Ευρώπη όπως την γνωρίζουμε σήμερα γεννήθηκε μέσα από τις στάχτες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αλλά εμπλουτισμένη με το Ελληνικό Πνεύμα που πρόσφερε τα αναγκαία φιλοσοφικά θεμέλια για μια ανθρώπινη κοινωνία. Το Ρωμαϊκό Δίκαιο, η οργάνωση του κράτους και πολλά άλλα είναι στοιχεία που κληρονόμησε η Ρώμη, όμως η αξία της Γνώσης, ο Ανθρωπισμός και η θεολογία της ζωής σε μεγάλο βαθμό διαμορφώθηκαν από το Ελληνικό Πνεύμα, αν θέλετε, και με την ισχυρή επίδραση του Χριστιανισμού.

Όταν ο Αλάριχος Α’, τον 4^ο αιώνα, εισβάλει στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και καταστρέφει, όχι μόνο τις πόλεις, με κορυφαίο παράδειγμα τη Ρώμη, αλλά και τον πολιτισμό με τα μνημεία του, έχει κάνει το πρώτο βήμα για την πληθυσμιακή αλλοίωση της ευρωπαϊκής χερσονήσου. Νέοι λαοί, έρχονται στο προσκήνιο, καταλαμβάνουν εδάφη και εκεί, είτε συμβιώνουν με τους ντόπιους και σιγά – σιγά ομογενοποιούνται, είτε τους εξαφανίζουν. Ουσιαστικά ο Αλάριχος βάζει τα θεμέλια για την πρώτη «γερμανική αυτοκρατορία» η οποία θα αποκτήσει  οντότητα λίγους αιώνες μετά, την εποχή του Καρλομάγνου. Την εποχή του Αλάριχου έσβησε ουσιαστικά η τελευταία φλόγα της Αρχαίας Ελλάδας και χάθηκε για πάντα η δόξα της Ρώμης, έκτοτε δεν θα επανακάμψουν, ωστόσο  και τα δύο θα διασωθούν και θα μπολιάσουν, ως άυλες αξίες, τη νέα κατάσταση, οπότε κάπως έτσι θα προκύψει η Ευρώπη που γνωρίζουμε σήμερα.

Το προσφυγικό ρεύμα θα διογκωθεί τα επόμενα χρόνια, ο δρόμος που άνοιξε δύσκολα θα κλείσει, η Μέση Ανατολή και η Αφρική έχουν πολλούς λόγους για εκροές λαών. Το θέμα είναι κατά πόσο υπάρχει στην Ευρώπη εκείνο το πολιτιστικό υπόβαθρο για την ομογενοποίηση της νέας πληθυσμιακής σύνθεσης; Διαφορετικά το μέλλον της Ευρώπης δεν μπορεί παρά να είναι ένα απέραντο στρατόπεδο από διαφορετικά γκέτο!!! Ο ένας θα είναι εχθρός του άλλου και η Ευρώπη του Διαφωτισμού και του Ανθρωπισμού θα είναι ένα μακρινό παρελθόν. Ποια είναι εκείνη η πολιτιστική δύναμη σήμερα στην Ευρώπη που μπορεί να αποτρέψει μια τόσο ζοφερή εξέλιξη;

Θεόδωρος Αν. Σπανέλης