Χρονόμετρο

    ΓΕΤΑΣ, ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΩΝ ΗΔΩΝΩΝ

    Δημοσιεύτηκε στις

    Του Paul Perdrizet

    (BCH τόμος 35 (1911), σελ. 108-119 – μετάφραση: Θόδωρος Δημοσθ. Λυμπεράκης)

     

    Αυτός ο βασιλιάς, ελάχιστα γνωστός στην ιστορία, βασίλευε, στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., στη φυλή των Ηδωνών, η οποία ζούσε στην αριστερή όχθη του ποταμού Στρυμόνα, από τις εκβολές του μέχρι το σημείο που αυτός ενώνεται με τον Αγγίτη. Ο Γέτας μας είναι γνωστός όχι από τους συγγραφείς, αλλά από πέντε μεγάλα, ασημένια νομίσματα, που ζυγίζουν από  27 ως 29 γραμμάρια και τα οποία φέρουν πάνω τους μοναδικές επιγραφές, τις οποίες θα μελετήσω αργότερα. Το όνομα του βασιλιά αυτού είναι είτε ΓΕΤΑΣ είτε ΓΕΤΑ. Εγώ θα χρησιμοποιήσω τον δεύτερο τύπο, που είναι και αρχαιότερος.

    Οι νομισματολόγοι θεώρησαν εντελώς φυσικό, για έναν βασιλιά των Ηδωνών, που ζούσε γύρω από έτος 500 π.Χ., να ονομάζεται Γέτα, δηλαδή να έχει το ίδιο όνομα που έφερε κι ένας καίσαρας του 3ου αιώνα μ.Χ. Κι εγώ δεν βλέπω πια, γιατί αυτοί απόρησαν για το ότι μια φυλή της νότιας Θράκης είχε ένα βασιλιά που έφερε το όνομα του πιο φημισμένου από τους πληθυσμούς του Δούναβη, (σημ. μεταφρ.: ο συγγραφέας εννοεί τους Γέτες, την βορειότερη και ισχυρότερη φυλή Θρακών, που ζούσε δίπλα στον Δούναβη, μέχρις ότου, μαζί με τους συγγενείς της, τους Δάκες, κατακτήθηκαν από τους Ρωμαίους κι εκλατινίστηκαν πλήρως) . Με βάση το όνομά του, πράγματι, ο Γέτα μοιάζει να μην είναι Ηδωνός, αλλά ένας Γέτας που βασίλευε στους Ηδωνούς. Για να το πούμε διαφορετικά, ο Γέτα δεν πρέπει να ήταν από την ίδια φυλή με τους υπηκόους του. Αυτό το φαινόμενο είναι σήμερα (εννοεί το έτος 1911) συχνό μεταξύ των βαλκάνιων μοναρχών και ήταν το ίδιο συχνό ήδη από την αρχαιότητα, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Και δεν υπαινίσσομαι τους Αργεάδες, διότι, παρόλο που ο εξ αυτών Αλέξανδρος 1ος ο  φιλέλλην πέτυχε να εγγραφεί ως Αργείος στους ολυμπιακούς αγώνες, στην πραγματικότητα αυτοί ήταν Μακεδόνες, καταγόμενοι απλούστατα από το Άργος της Ορεστίδος (1). Εγώ αναφέρομαι στους Λυγκηστές, στους Πελαγόνες και σ’ ένα πλήθος μικρών λαών της χώρας που αργότερα αποτέλεσε την Άνω Μακεδονία: Ο Στράβων (2) μαρτυρεί ότι οι βασιλιάδες και οι δυνάστες τους δεν ήταν αυτόχθονες, «ουχ υπό  ιθαγενών ήρχοντο».

    Το γεγονός ότι οι Ηδωνοί ζήτησαν να έχουν μια δυναστεία Γετών οφείλεται, πιθανόν, σε θρησκευτικούς λόγους: Οι Γέτες είχαν μεγάλη φήμη για την (θρησκευτική) ευσέβειά τους (3) και καθένας μπορεί να κατανοήσει πολύ καλά, γιατί μια φυλή της Θράκης απευθύνθηκε σ’ αυτό το έθνος, προκειμένου ν’ αποκτήσει ιερείς – βασιλείς. Παρόμοια, μια άλλη φυλή του Παγγαίου, οι Σάτραι, στη χώρα των οποίων βρισκόταν το περίφημο μαντείο του Διονύσου, δανείστηκαν τους προφήτες τους από τους Βησσούς της Ροδόπης (4), μια και οι Βησσοί, που κατείχαν το μεγαλύτερο ιερό του Θράκα Βάκχου, θεωρούνταν κάτι σαν Λευίτες αυτού του Θεού – Ή ενδεχομένως αυτό να συνέβη εξ αιτίας κάποιας κατάκτησης. Ίσως μια φυλή Γετών, σε κάποια αρχαία εποχή, να κατέκτησε την Ηδωνίδα, μια από τις καλύτερες περιοχές του Κάτω Στρυμόνα, όπως οι Φράγκοι, οι Βουργουνδοί, οι Βησιγότθοι κατέκτησαν τις πιο πλούσιες επαρχίες της γαλλο-ρωμαϊκής χώρας. Υπήρξε, κατά την προϊστορία, τέτοιο ανακάτεμα φυλών στην στρυμονική χώρα, τόσες συρράξεις μεταξύ φυλών, που αυτή η υπόθεση δεν μου φαίνεται και πολύ τολμηρή, πολύ περισσότερο όταν στηρίζεται σ’ ένα πολύ περίεργο κείμενο.

     

    Αύριο η συνέχεια

    ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

    (1) Άργος το εν Ορεστεία, όθεν Αργεάδαι Μακεδόνες, λέει ο Αππιανός, (Συρ. 63), όπου ο Mendelssohn, κάνει, εσφαλμένα, ένα σχόλιο σχετικά με το «όθεν….Μακεδόνες», υπό την επιρροή, προφανώς, του E. Curtius και των άλλων συγγραφέων, που αποδέχθηκαν ότι οι Αργεάδαι πράγμαστι κατάγονταν από την Αργολίδα. Την ορθή λύση έδωσε, εδώ και πολύ καιρό, ο Abel στο Die Makedonen, σελ. 95. Δείτε και Kaerst στο λήμμα Αργεάδαι του λεξικού Pauly – Wissowa.

    (2) VII, 7,8.

    (3) Σχετικά με την ευλάβεια των Γετών δείτε τον Ηρόδοτο (4ο βιβλίο, 94) και τον Ποσειδώνιο, σύμφωνα με τον Στράβωνα (VII, 3,4: Το δ’ ισχύειν εν τω έθνει τούτω την περί το θείον σπουδήν έκ τε ων είπε Ποσειδώνιος ουκ απιστητέον και εκ της άλλης ιστορίας).

    4) Ηροδότου 7ο βιβλίο, 111: Βησσοί δε των Σατρέων εισί οι προφητεύοντες του ιρού.


    Δημοσιεύτηκε στις 0

    Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.