Χρονόμετρο

    Στον Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη kαι άλλη πύλη – η τέταρτη στη σειρά – ξεπροβάλει μέσα από το χώμα;

    Δημοσιεύτηκε στις

    –          Πεισματικά «αρνείται» να παραδώσει τα μυστικά του ο τάφος στον λόφο Καστά

    –          Διαχρονική καταπόνηση του μνημείου αλλά και αστοχίες;

     

    Όσοι είναι εξοικειωμένοι με τα videogamesγνωρίζουν καλά ότι όσο προχωράει η εξέλιξη του παιχνιδιού ο «παίκτης» είναι υποχρεωμένος μετά από κάθε επιτυχημένο γύρο να ανέβει επίπεδο, γεγονός που σημαίνει ότι περνάει περισσότερες δοκιμασίες για να φτάσει κοντά στον πολυπόθητο στόχο. Κάπως ανάλογη φαίνεται να είναι και η πορεία των ανασκαφών καθώς όσο προχωράει στα ενδότερα του τάφου η ανασκαφική ομάδα τόσο και μεγαλύτερες δυσκολίες έχει να διαχειριστεί και τόσο πιο μεγάλα εμπόδια έχει να υπερπηδήσει. Βέβαια εδώ ανακύπτει και ένα ζήτημα κατά πόσο η ομάδα διαθέτει επαρκή στελέχη και εμπειρία που να μπορούν να διαχειριστούν τόσο δύσκολες καταστάσεις.

     

    Από τις φωτογραφίες τελευταία εσοδείας που έδωσε στην δημοσιότητα την περασμένη Κυριακή το ΥΠΠΟΑ προκύπτει ένα ακόμη στοιχείο που ίσως να δώσει χρήσιμες πληροφορίες για την συνέχιση της ανασκαφής. Υπάρχει μια ένδειξη που μας προϊδεάζει ότι ο τελευταίος(;) στην σειρά τοίχος, αυτός του τρίτου θαλάμου, έχει να μας δώσει κάτι πολύ ενδιαφέρον…

     

    Γιατί άργησαν;

     

    Η  επικεφαλής αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη δεν είχε «ραντεβού» στα τυφλά με τον τάφο στον λόφο Καστά… Η γνώση που είχε συσσωρεύσει ο αείμνηστος αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης που πίστευε ότι εκεί είναι ο τάφος της Ρωξάνης, αλλά και η ντόπια παράδοση που ήθελε στον λόφο Καστά να είναι θαμμένος ένας μεγάλος βασιλιάς, ήταν ένας πρώτος οδηγός. Επιπλέον η έρευνα της αρχαιολόγου Χάϊδως Κουκούλη η οποία περιελάμβανε και την σεισμική τομογραφία, που διεξήχθη το 1997 πρόσφερε επιπλέον υλικό.

     

    Γι’ αυτό το μεγάλο ερώτημα που συνεχίζει να πλανάτε είναι γιατί δεν πήγε κανείς νωρίτερα να σκάψει στον μεγάλο Τύμβο της Αμφίπολης. Το ερώτημα δεν είναι καθόλου ρητορικό, καθώς καθημερινά επιβεβαιώνεται – με αποκορύφωμα – την ανακοίνωση της Κυριακής ότι ο χρόνος παίζει σημαντικό ρόλο στην διάσωση του μνημείου που παρουσιάζει τρομερές καταπονήσεις τόσο στον θόλο όσοι και τα τοιχώματα. Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, της γ.γ. του ΥΠΠΟΑ Λίνας Μενδώνη είναι ότι κανείς πριν την κ. Περιστέρη κανείς  δεν ζήτησε να σκάψει, είναι όμως δυνατόν, όταν υπάρχου τόσα στοιχεία για την σημασία του Τύμβου να αδιαφορούν οι αρχαιολόγοι;

     

    Πέρα από το χρόνο και την φυσική φθορά υπάρχει μια καταπόνηση του μνημείου η οποία προήλθε από συγκεκριμένα γεγονότα. Ένα απ’ αυτά είναι η σεισμικότητα της περιοχής που είναι αυξημένη. Επιπλέον η περιοχή της Αμφίπολης και της ευρύτερης περιοχής ήταν θέρετρο μαχών τόσο στον Πρώτο όσο και στον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Είναι γνωστή η ιστορία το πώς γλύτωσε της κλοπής των Άγγλων των Λιοντάρι της Αμφίπολης ένεκα του βομβαρδισμού των Βουλγάρων…

     

    Ωστόσο, φαίνεται ότι δεν είναι μόνο αυτά. Το «Χ» από εβδομάδες τώρα είχε επισημάνει με βάσει γνώμες τεχνικών ότι η αποχωμάτωση με τον τρόπο που έγινε μπορεί να δημιουργήσει στατικά προβλήματα στο μνημείο. Δεν είναι δυνατόν για παράδειγμα να ανεβάζεις φορτηγά και εκσκαφείς επάνω στον τάφο για να κάνεις αποχωμάτωση… και όπως λένε οι γνωρίζοντες αυτό έγινε. «Δεν έχουμε δει να ξαναγίνεται ανασκαφή με μπουλντόζες μας επισήμαναν, δεν είναι λογικό να καταπονηθεί το μνημείο;» υπσοτηρίζουν οι γνωρίζοντες!!!

     

     

    φωτο1) φωτογραφια  (2)

    Οι ζημιές στο μνημείο

     

    Από τα πρώτα βήματα εντός του μνημείου είχαν αρχίσει να υπάρχουν σημάδια περίεργων «χτυπημάτων». Για παράδειγμα στην φωτογραφία 1, από την πρώτη αίθουσα πίσω από τις Σφίγγες. Η απολέπιση στην θολωτή οροφή φαίνεται να είναι πρόσφατη, καθώς η πέτρα, ο πωρόλιθος εν προκειμένου, όταν εκτίθεται καιρό στην υγρασία αλλάζει χρώμα και από υπό – λευκός γίνεται σιγά – σιγά σκουρόχρωμος καφέ, όπως μπορείτε να δείτε στις υπόλοιπες φωτογραφίες της οροφής όπου η πέτρα έχει σκουραίνει. Την ίδια συμπεριφορά έχει και το μάρμαρο και είναι άξιο απορία πως γίνεται στις φωτογραφίες, αλλού να είναι το λευκό χιονάτο και αλλού το σκούρο καφέ, δείτε την δεύτερη φωτογραφία. Ανάλογα δείγματα γραφής έχουμε και στον τρίτο, τον πιο καταπονημένο θάλαμο, όπου η απολέπιση σε ορισμένα σημεία, που φαίνονται και στην φωτογραφία 3, να είναι φρέσκια!!! Πολιτικοί μηχανικοί δεν είμαστε και οι φωτογραφίες που έχουμε στην διάθεση μας από το ΥΠΠΟΑ δεν είναι και στην καλύτερη ποιότητα ανάλυσης της εικόνας, οπότε θα θέλαμε μια τεκμηριωμένη απάντηση από τους ειδικούς που χειρίζονται το θέμα. Ευκαιρία να μάθουμε και ποια είναι τα μέλη των μηχανικών που χειρίζονται το θέμα.

     

    Και τέταρτη πύλη;

     

    Στην φωτογραφία 3, μπορεί το ενδιαφέρον να το τραβάει η απολέπιση που υπάρχεις την οροφή, αλλά μια πιο προσεκτική ανάγνωση δίνει επιπλέον στοιχεία για το τι υπάρχει στον τοίχο στο βάθος του θαλάμου. Φαίνεται λοιπόν ότι επάνω στο βράχο υπάρχει μια ανάγλυφη κατασκευή σαν ένα γείσο, το οποίο μπορεί να είναι η τέταρτη πύλη που θα οδηγεί στον νεκρικό θάλαμο, εφόσον έχει θυρόφυλλα. Μπορεί όμως να είναι και το γείσο μια εσοχής στην οποία φιλοξενείται κάποιο σημαντικό γλυπτό!

    φωτογραφια  (3)τεταρτη πυλη

    Με την ευκαιρία να σημειώσουμε ότι ο δεύτερος και ο τρίτος θάλαμος μπορεί να είναι ντυμένοι με λευκό μάρμαρο Θάσου και να συνεχίζει η διακόσμηση με τα ιωνικού ρυθμού επιστύλια, αλλά δεν μας έχουν δώσει εντυπωσιακά γλυπτά ανάλογα με τις Σφίγγες και τις Καρυάτιδες, φαίνεται λοιπόν ότι ο καλλιτέχνης επέλεξε τα διακοσμήσεις αυτούς τους δύο χώρου με ένα λιτό διάκοσμο. Να έγινε αυτό για να αποφορτίσει το μάτι του επισκέπτη και να τον προετοιμάσει για έναν εντυπωσιακό και πλούσιο νεκρικό θάλαμο που θα πλημμυρίζει από πλούτο;  Εκτός και αν «δώσουν» οι δύο θάλαμοι ενδιαφέροντα γλυπτά και δάπεδα τα οποία τώρα δεν είναι ορατά, επειδή είναι καλυμμένα ακόμη από το χώμα.

     

    Το μεγάλο θέμα τώρα είναι που οδηγεί ο τρίτος θάλαμος.  Το τι θα αντικρύσουν οι αρχαιολόγοι με την απομάκρυνση του χώματος; Η μια περίπτωση και η πιθανότερη είναι να είναι ο προθάλαμος του νεκρικού θαλάμου, το οποίο σημαίνει ότι ίσως έχουμε τις πρώτες ενδείξεις για το ποιός ή ποιοι είναι θαμμένοι εκεί. Όσο για την συνέχεια οι περιπτώσεις που υπάρχουν είναι, στον τοίχο απέναντι να υπάρχει μια μεγάλη σφραγισμένη πύλη που θα οδηγεί στον νεκρικό θάλαμο όπως προαναφέραμε, η δεύτερη περίπτωση είναι να υπάρχει σκάλα – όπως υποστηρίζουν κάποιες ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες – που να οδηγεί ένα επίπεδο πιο κάτω όπου εκεί να βρίσκεται ο νεκρικός θάλαμος απόλυτα ασφαλής, από κάθε επίδοξο εισβολέα. Το τρίτο ενδεχόμενο είναι να μην υπάρχει τίποτα!!! Να βρεθούν σε ένα χώρο που δεν θα οδηγεί πουθενά… Τι μπορεί να σημαίνει αυτό;

     

    Η πιο απλή εξήγηση είναι ο τάφος να μην είναι τάφος ή απλά να είναι άδειος. Εύκολες απαντήσεις αλλά παραπλανητικές. Από την μέχρι τώρα πορεία της ανασκαφής έχει αποδειχθεί ότι ο αρχιτέκτονας του έργου έχει χρησιμοποιήσει κάθε δυνατό τέχνασμα για να παραπλανήσει τον  κάθε εισβολέα. Ο άξονας του τάφου δεν ακολουθεί την πορεία ακτίνας του περιβόλου, κατεβαίνει επίπεδο για να προφυλάσσεται ο τάφος, από τον διπλό – μαρμάρινο και πέτρινο περίβολο – επιπλέον έχει την επιχωμάτωση σε όλους του θαλάμους για να κάνει δύσκολο το έργο των τυμβωρύχων… ένας τέτοιος αρχιτέκτονας που έχει υιοθετήσει πρακτικές από τις πυραμίδες της Αιγύπτου πόσο απίθανο είναι να μην έχει και άλλα εμπόδια για να κάνει δύσκολη την ζωή των εισβολέων; Κατά την δική μας άποψη καθόλου δύσκολο, γι’ αυτό δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την περίπτωση η είσοδος στον νεκρικό θάλαμο να γίνεται από μια κρύπτη που με την πρώτη ματιά δεν θα είναι ορατή!

     

    Στην ερώτηση αν είναι δυνατόν σε ένα μακεδονικό τάφο να υπάρχει κρύπτη, θα απαντήσουμε με την ίδια φράση που απαντήσουμε στο ενδεχόμενο να υπάρχει επιγραφή: Ο τάφος στον λόφο Καστά πόσο μοιάζει με τους άλλους μακεδονικούς τάφους;

     

    Θεόδωρος Αν. Σπανέλης


    Δημοσιεύτηκε στις 2

    Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.